tayaikamev vastu, na vastvantara.n, tathA dravya.n svayamev pUrvAvasthAvasthitaguNAduttarAvasthAvasthit-
guNa.n pariNamatpUrvottarAvasthAvasthitaguNAbhyA.n tAbhyAmanubhUtAtmasattAka.n pUrvottarAvasthAvasthit-
guNAbhyA.n samamavishiShTasattAkatayaikamev dravya.n, na dravyAntaram . yathaiv chotpadyamAna.n pANDubhAven
vyayamAna.n haritabhAvenAvatiShThamAna.n sahakAraphalatvenotpAdavyayadhrauvyANyekavastuparyAyadvAreN
sahakAraphala.n, tathaivotpadyamAnamuttarAvasthAvasthitaguNen vyayamAna.n pUrvAvasthAvasthitaguNenAvatiShThamAna.n
dravyatvaguNenotpAdavyayadhrauvyANyekadravyaparyAyadvAreN dravya.n bhavati ..104..
guNAt kevalaj~nAnotpattibIjabhUtAtsakAshAtsakalavimalakevalaj~nAnaguNAntaram . katha.nbhUta.n satpariNamati .
sadavisiTTha.n svakIyasvarUpatvAchchidrUpAstitvAdavishiShTamabhinnam . tamhA guNapajjAyA bhaNiyA puN davvamev tti
tasmAt kAraNAnna kevala.n pUrvasUtroditAH dravyaparyAyAH dravya.n bhavanti, guNarUpaparyAyA guNaparyAyA bhaNyante
te.api dravyamev bhavanti . athavA sa.nsArijIvadravya.n matismR^ityAdivibhAvaguNa.n tyaktvA shrutaj~nAnAdi-
kahAnajainashAstramAlA ]
j~neyatattva -praj~nApan
201
pra. 26
sattAvAlA honese ek hI vastu hai, anya vastu nahI.n; isIprakAr dravya svaya.n hI 1pUrva
avasthAme.n avasthit guName.nse uttar avasthAme.n avasthit guNarUp pariNamit hotA huA, pUrva
aur uttar avasthAme.n avasthit un guNo.nke dvArA apanI sattAkA anubhav karatA hai,
isaliye pUrva aur uttar avasthAme.n avasthit guNo.nke sAth avashiShTa sattAvAlA honese ek
hI dravya hai, dravyAntar nahI.n .
(Amake dR^iShTAntakI bhA.Nti, dravya svaya.n hI guNakI pUrva paryAyame.nse uttaraparyAyarUp
pariNamit hotA huA, pUrva aur uttar guNaparyAyo.nke dvArA apane astitvakA anubhav karatA
hai, isaliye pUrva aur uttar guNaparyAyo.nke sAth abhinna astitva honese ek hI dravya hai
dravyAntar nahI.n; arthAt ve ve guNaparyAye.n aur dravya ek hI dravyarUp hai.n, bhinna -bhinna dravya
nahI.n hai.n .)
aur, jaise pItabhAvase utpanna hotA haritabhAvase naShTa hotA aur AmraphalarUpase sthir
rahatA honese Amraphal ek vastukI paryAyo.n dvArA utpAd -vyay -dhrauvya hai, usIprakAr uttar
avasthAme.n avasthit guNase utpanna, pUrva avasthAme.n avasthit guNase naShTa aur dravyatva guNase
sthir honese, dravya ekadravyaparyAyake dvArA utpAd -vyay -dhrauvya hai .
bhAvArtha : — isase pUrvakI gAthAme.n dravyaparyAyake dvArA (anek dravyaparyAyo.nke dvArA)
dravyake utpAd -vyay -dhrauvya batAye gaye the . is gAthAme.n guNaparyAyake dvArA (ek-
dravyaparyAyake dvArA) dravyake utpAd -vyay -dhrauvya batAye gaye hai.n ..104..
1. pUrva avasthAme.n avAsthit guN = pahalekI avasthAme.n rahA huA guN; guNakI pUrva paryAy; pUrva guNaparyAya.