Pravachansar-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 208 of 513
PDF/HTML Page 241 of 546

 

saddravya.n sa.nshcha guNaH sa.nshchaiv cha paryAy iti vistAraH .
yaH khalu tasyAbhAvaH sa tadabhAvo.atadbhAvaH ..107..

yathA khalveka.n muktAphalasragdAm hAr iti sUtramiti muktAphalamiti tredhA vistAryate, tathaika.n dravya.n dravyamiti guN iti paryAy iti tredhA vistAryate . yathA chaikasya muktAphalasragdAmnaH shuklo guNaH shuklo hAraH shukla.n sUtra.n shukla.n muktAphalamiti tredhA vistAryate, tathaikasya dravyasya sattAguNaH saddravya.n sadguNaH satparyAy iti tredhA vistAryate . yathA chaikasmin muktAphalasragdAmni yaH shuklo guNaH sa na hAro na sUtra.n na muktAphala.n yashcha hAraH sUtra.n muktAphala.n vA sa na shuklo guN itItaretarasya yastasyAbhAvaH sa tadabhAv- lakShaNo.atadbhAvo.anyatvanibandhanabhUtaH, tathaikasmin dravye yaH sattAguNastanna dravya.n nAnyo guNo sthAnIyo yo.asau shuklaguNaH sa pradeshAbheden ki.n ki.n bhaNyate . shuklo hAr iti shukla.n sUtramiti shukla.n muktAphalamiti bhaNyate, yashcha hAraH sUtra.n muktAphala.n vA taistribhiH pradeshAbheden shuklo guNo bhaNyat iti tadbhAvasya lakShaNamidam . tadbhAvasyeti ko.arthaH . hArasUtramuktAphalAnA.n shuklaguNen sah tanmayatva.n pradeshAbhinnatvamiti . tathA muktAtmapadArthe yo.asau shuddhasattAguNaH sa pradeshAbheden ki.n ki.n bhaNyate . sattAlakShaNaH paramAtmapadArtha iti sattAlakShaNaH kevalaj~nAnAdiguN iti sattAlakShaNaH siddhaparyAy

anvayArtha :[sat dravya.n ] ‘sat dravya’ [sat cha guNaH ] ‘sat guN’ [cha ] aur [sat cha ev paryAyaH ] ‘sat paryAy’[iti ] is prakAr [vistAraH ] (sattAguNakA) vistAr hai . [yaH khalu ] (uname.n paraspar) jo [tasya abhAvaH ] ‘usakA abhAv’ arthAt ‘usarUp honekA abhAv’ hai [saH ] vah [tadbhAvaH ] ‘tad -abhAv’ [atadbhAvaH ] arthAt atadbhAv hai ..107..

TIkA :jaise ek 1motiyo.nkI mAlA ‘hAr’ke rUpame.n, ‘sUtra’ (dhAgA) ke rUpame.n aur ‘motI’ ke rUpame.n(tridhA) tIn prakArase vistArit kI jAtI hai, usIprakAr ek ‘dravya,’ dravyake rUpame.n, ‘guN’ke rUpame.n aur ‘paryAy’ke rUpame.ntIn prakArase vistArit kiyA jAtA hai .

aur jaise ek motiyo.nkI mAlAkA shuklatva guN, ‘shukla hAr,’ ‘shukla dhAgA’, aur ‘shukla motI’,aise tIn prakArase vistArit kiyA jAtA hai, usIprakAr ek dravyakA sattAguN ‘satdravya’, ‘satguN’, aur ‘satparyAy’,aise tIn prakArase vistArit kiyA jAtA hai .

aur jis prakAr ek motiyo.nkI mAlAme.n jo shuklatvaguN hai vah hAr nahI.n hai, dhAgA nahI.n hai yA motI nahI.n hai, aur jo hAr, dhAgA yA motI hai vah shuklatvaguN nahI.n hai;isaprakAr

208pravachanasAr[ bhagavAnashrIku.ndaku.nd-

1 motiyo.nkI mAlA = motI kA hAr, mauktikamAlA .