Pravachansar-Hindi (itrans transliteration). Gatha: 110.

< Previous Page   Next Page >


Page 214 of 513
PDF/HTML Page 247 of 546

 

background image
sparshinyAH pratikShaNa.n ten ten svabhAven pariNamanAt.h . dravyasvabhAvabhUt ev tAvatpariNAmaH .
sa tvastitvabhUtadravyavR^ittyAtmakatvAtsadavishiShTo dravyavidhAyako guN eveti sattAdravyayo-
rguNaguNibhAvaH siddhayati
..109..
ath guNaguNinornAnAtvamupahanti
Natthi guNo tti va koI pajjAo ttIh vA viNA davva.n .
davvatta.n puN bhAvo tamhA davva.n saya.n sattA ..110..
cha guNI bhavatIti pratipAdayatijo khalu davvasahAvo pariNAmo yaH khalu sphu Ta.n dravyasya svabhAvabhUtaH
pariNAmaH pa~nchendriyaviShayAnubhavarUpamanovyApArotpannasamastamanoratharUpavikalpajAlAbhAve sati yashchidA-
nandaikAnubhUtirUpaH svasthabhAvastasyotpAdaH, pUrvoktavikalpajAlavinAsho vyayaH, tadubhayAdhArabhUtajIvatva.n

dhrauvyamityuktalakShaNotpAdavyayadhrauvyAtmakajIvadravyasya svabhAvabhUto yo.asau pariNAmaH
so guNo sa guNo
bhavati . sa pariNAmaH katha.nbhUtaH sanguNo bhavati . sadavisiTTho sato.astitvAdavishiShTo.abhinnastadutpAdAditraya.n
tiShThatyastitva.n chaika.n tiShThatyastitven sah kathamabhinno bhavatIti chet . ‘‘utpAdavyayadhrauvyayukta.n sat’’
iti vachanAt . eva.n sati sattaiv guNo bhavatItyarthaH . iti guNavyAkhyAna.n gatam . sadavaTThida.n sahAve davva.n ti
sadavasthita.n svabhAve dravyamiti . dravya.n paramAtmadravya.n bhavati . ki.n kartR^i . saditi . ken . abhed-
nayen . katha.nbhUtam . sat avasthitam . kva . utpAdavyayadhrauvyAtmakasvabhAve . jiNovadesoya.n aya.n
jinopadesh iti ‘sadavaTThida.n sahAve davva.n davvassa jo hu pariNAmo’ ityAdipUrvasUtre yadukta.n
tadeveda.n vyAkhyAnam, guNakathana.n punaradhikamiti tAtparyam
. yatheda.n jIvadravye guNaguNinorvyAkhyAna.n
214pravachanasAr[ bhagavAnashrIku.ndaku.nd-
(vah vR^ittiastitva) pratikShaN us -us svabhAvarUp pariNamit hotI hai .
(isaprakAr) pratham to dravyakA svabhAvabhUt pariNAm hai; aur vah (utpAd -vyay-
dhrauvyAtmak pariNAm) astitvabhUt aisI dravyakI vR^ittisvarUp honese, ‘sat’ se avishiShTa,
dravyavidhAyak (-dravyakA rachayitA) guN hI hai
. isaprakAr sattA aur dravyakA guNaguNIpanA
siddha hotA hai ..109..
ab guN aur guNIke anekatvakA khaNDan karate hai.n :
paryAy ke guN evu.n koI na dravya viN vishve dIse;
dravyatva Che vaLI bhAv; tethI dravya pote sattva Che . 110.