Pravachansar-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 220 of 513
PDF/HTML Page 253 of 546

 

background image
jIvo bhavan bhaviShyati naro.amaro vA paro bhUtvA punaH .
ki.n dravyatva.n prajahAti na jahadanyaH katha.n bhavati ..112..
dravya.n hi tAvad dravyatvabhUtAmanvayashakti.n nityamapyaparityajadbhavati sadev . yastu dravyasya
paryAyabhUtAyA vyatirekavyakteH prAdurbhAvaH tasminnapi dravyatvabhUtAyA anvayashakteraprachyavanAd.h
dravyamananyadev . tato.ananyatven nishchIyate dravyasya sadutpAdaH . tathA hijIvo dravya.n
bhavannArakatirya~N.hmanuShyadevasiddhatvAnAmanyatamen paryAyeN dravyasya paryAyadurlalitavR^ittitvAd-
vashyamev bhaviShyati
. sa hi bhUtvA cha ten ki.n dravyatvabhUtAmanvayashaktimujjhati, nojjhati .
ki.n ki.n bhaviShyati . nirvikArashuddhopayogavilakShaNAbhyA.n shubhAshubhopayogAbhyA.n pariNamya Naro.amaro vA paro
naro devaH parastirya~N.hnArakarUpo vA nirvikArashuddhopayogen siddho vA bhaviShyati . bhavIy puNo eva.n
pUrvoktaprakAreN punarbhUtvApi . athavA dvitIyavyAkhyAnam . bhavan vartamAnakAlApekShayA bhaviShyati
bhAvikAlApekShayA bhUtvA bhUtakAlApekShayA cheti kAlatraye chaiva.n bhUtvApi ki.n davvatta.n pajahadi ki.n dravyatva.n
parityajati . Na chayadi dravyArthikanayen dravyatva.n na tyajati, dravyAdbhinno na bhavati . aNNo kaha.n havadi
220pravachanasAr[ bhagavAnashrIku.ndaku.nd-
anvayArtha :[jIvaH ] jIv [bhavan ] pariNamit hotA huA [naraH ] manuShya,
[amaraH ] dev [vA ] athavA [paraH ] anya (-tirya.nch, nArakI yA siddha) [bhaviShyati ] hogA,
[punaH ] parantu [bhUtvA ] manuShya devAdi hokar [ki.n ] kyA vah [dravyatva.n prajahAti ] dravyatvako
Cho.D.h.h detA hai ? [na jahat ] nahI.n Cho.DtA huA vah [anyaH katha.n bhavati ] anya kaise ho sakatA
hai ? (arthAt vah anya nahI.n, vahakA vahI hai
.)..112..
TIkA :pratham to dravya dravyatvabhUt anvayashaktiko kabhI bhI na Cho.DtA huA sat
(vidyamAn) hI hai . aur dravyake jo paryAyabhUt vyatirekavyaktikA utpAd hotA hai usame.n bhI
dravyatvabhUt anvayashaktikA achyutapanA honese dravya ananya hI hai, (arthAt us utpAdame.n bhI
anvayashakti to apatit -avinaShTa -nishchal honese dravya vahakA vahI hai, anya nahI.n
.) isaliye
ananyapaneke dvArA dravyakA sat -utpAd nishchit hotA hai, (arthAt uparokta kathanAnusAr dravyakA
dravyApekShAse ananyapanA honese, usake sat -utpAd hai,
aisA ananyapane dvArA siddha hotA hai .)
isI bAtako (udAharaN se) spaShTa kiyA jAtA hai :
jIv dravya honese aur dravya paryAyo.nme.n vartanese jIv nArakatva, tirya.nchatva, manuShyatva,
devatva aur siddhatvame.nse kisI ek paryAyame.n avashyamev (pariNamit) hogA . parantu vah
jIv us paryAyarUp hokar kyA dravyatvabhUt anvayashaktiko Cho.DtA hai ? nahI.n Cho.DtA .