sarvadravyeShu yathAsa.nbhava.n j~nAtavyamityarthaH ..114.. eva.n sadutpAdAsadutpAdakathanen prathamA, sadutpAd- visheShavivaraNarUpeN dvitIyA, tathaivAsadutpAdavisheShavivaraNarUpeN tR^itIyA, dravyaparyAyayorekatvAnekatva- pratipAdanen chaturthIti sadutpAdAsadutpAdavyAkhyAnamukhyatayA gAthAchatuShTayen saptamasthala.n gatam . ath samastadurnayaikAntarUpavivAdaniShedhikA.n nayasaptabha~N.hgI.n vistArayati — atthi tti ya syAdastyev . syAditi
vahA.N, ek A.Nkhase dekhA jAnA vah ekadesh avalokan hai aur dono.n A.Nkho.nse dekhanA vah sarvAvalokan (-sampUrNa avalokan) hai . isaliye sarvAvalokaname.n dravyake anyatva aur ananyatva virodhako prApta nahI.n hote .
bhAvArtha : — pratyek dravya sAmAnya – visheShAtmak hai, isaliye pratyek dravya vahakA vahI rahatA hai aur badalatA bhI hai . dravyakA svarUp hI aisA ubhayAtmak honese dravyake ananyatvame.n aur anyatvame.n virodh nahI.n hai . jaise – marIchi aur bhagavAn mahAvIrakA jIvasAmAnyakI apekShAse ananyatva aur jIv visheSho.nkI apekShAse anyatva honeme.n kisI prakArakA virodh nahI.n hai .
dravyArthikanayarUpI ek chakShuse dekhane par dravyasAmAnya hI j~nAt hotA hai, isaliye dravya ananya arthAt vahakA vahI bhAsit hotA hai aur paryAyArthikanayarUpI dUsarI ek chakShuse dekhane par dravyake paryAyarUp visheSh j~nAt hote hai.n, isaliye dravya anya -anya bhAsit hotA hai . dono.n nayarUpI dono.n chakShuo.nse dekhane par dravyasAmAnya aur dravyake visheSh dono.n j~nAt hote hai.n, isaliye dravya ananya tathA anya -anya dono.n bhAsit hotA hai ..114..