Pravachansar-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 229 of 513
PDF/HTML Page 262 of 546

 

kahAnajainashAstramAlA ]
j~neyatattva -praj~nApan
229
eSh iti nAsti kashchinna nAsti kriyA svabhAvanirvR^ittA .
kriyA hi nAstyaphalA dharmo yadi niHphalaH paramaH ..116..

ih hi sa.nsAriNo jIvasyAnAdikarmapudgalopAdhisannidhipratyayapravartamAnapratikShaN- vivartanasya kriyA kil svabhAvanirvR^ittaivAsti . tatastasya manuShyAdiparyAyeShu na kashchanApyeSh eveti Ta.nkotkIrNo.asti, teShA.n pUrvapUrvopamardapravR^ittakriyAphalatvenottarottaropamardyamAnatvAt; phal- pR^ithaktvalakShaNasyAtadbhAvAbhidhAnAnyatvalakShaNasya cha kathanarUpeN dvitIyA, sa.nj~nAlakShaNaprayojanAdibhedarUp- syAtadbhAvasya vivaraNarUpeN tR^itIyA, tasyaiv dR^iDhIkaraNArtha.n chaturthIti gAthAchatuShTayen sattAdravyayor- bhedaviShaye yuktikathanamukhyatA . tadanantara.n sattAdravyayorguNaguNikathanen prathamA, guNaparyAyANA.n dravyeN sahAbhedakathanen dvitIyA cheti svatantragAthAdvayam . tadanantara.n dravyasya sadutpAdAsadutpAdayoH sAmAnyavyAkhyAnen visheShavyAkhyAnen cha gAthAchatuShTaya.n, tatashcha saptabha~N.hgIkathanen gAthaikA cheti samudAyen

anvayArtha :[eShaH iti kashchit nAsti ] (manuShyAdiparyAyo.nme.n) ‘yahI’ aisI koI (shAshvat paryAy) nahI.n hai.n; [svabhAvanirvR^ittA kriyA nAsti na ] (kyo.nki sa.nsArI jIvake) svabhAvaniShpanna kriyA nahI.n ho so bAt nahI.n hai; (arthAt vibhAvasvabhAvase utpanna honevAlI rAg- dveShamay kriyA avashya hai .) [yadi ] aur yadi [paramaH dharmaH niHphalaH ] paramadharma aphal hai to [kriyA hi aphalA nAsti ] kriyA avashya aphal nahI.n hai; (arthAt ek vItarAg bhAv hI manuShyAdiparyAyarUp phal utpanna nahI.n karatI; rAg -dveShamay kriyA to avashya vah phal utpanna karatI hai .)..116..

TIkA :yahA.N (is vishvame.n), anAdikarmapudgalakI upAdhike sadbhAvake Ashray (-kAraN) se jisake pratikShaN 1vivarttan hotA rahatA hai aise sa.nsArI jIvako kriyA vAstavame.n svabhAv niShpanna hI hai; isaliye usake manuShyAdiparyAyo.nme.nse koI bhI paryAy ‘yahI’ hai aisI Ta.nkotkIrNa nahI.n hai; kyo.nki ve paryAye.n pUrva -pUrva paryAyo.nke nAshame.n pravartamAn kriyA phalarUp honese 2uttar -uttar paryAyo.nke dvArA naShTa hotI hai.n . aur kriyAkA phal to, mohake sAth 3milanakA nAsh 1. vivartan = vipariNaman; palaTA (phe raphAr) hote rahanA . 2. uttar -uttar = bAdakI . (manuShyAdiparyAye.n rAgadveShamay kriyAkI phalarUp hai.n, isaliye koI bhI paryAy pUrva

paryAyako naShTa karatI hai aur bAdakI paryAyase svaya.n naShTa hotI hai . 3. milan = mil jAnA; mishritapanA; sa.nba.ndh; ju.DAn .