paramaH nIrAgaparamAtmopalambhapariNatirUpaH AgamabhAShayA paramayathAkhyAtachAritrarUpo vA yo.asau paramo dharmaH, sa kevalaj~nAnAdyanantachatuShTayavyaktirUpasya kAryasamayasArasyotpAdakatvAtsaphalo.api naranArakAdi- paryAyakAraNabhUta.n j~nAnAvaraNAdikarmabandha.n notpAdayati, tataH kAraNAnniShphalaH . tato j~nAyate naranArakAdisa.nsArakArya.n mithyAtvarAgAdikriyAyAH phalamiti . athavAsya sUtrasya dvitIyavyAkhyAna.n kriyate — yathA shuddhanayen rAgAdivibhAven na pariNamatyaya.n jIvastathaivAshuddhanayenApi na pariNamatIti yadukta.n sA.nkhyen tannirAkR^itam . kathamiti chet . ashuddhanayen mithyAtvarAgAdivibhAvapariNat- jIvAnA.n naranArakAdiparyAyapariNatidarshanAditi . eva.n prathamasthale sUtragAthA gatA ..116.. ath manuShyAdikAryakI niShpAdak honese saphal hI hai; aur, jaise dUsare aNuke sAth sa.nba.ndh jisakA naShTa ho gayA hai aise aNukI pariNati dviaNuk kAryakI niShpAdak nahI.n hai usIprakAr, mohake sAth milanakA nAsh hone par vahI kriyA — dravyakI paramasvabhAvabhUt honese ‘paramadharma’ nAmase kahI jAnevAlI aisI — manuShyAdikAryakI niShpAdak na honese aphal hI hai .
bhAvArtha : — chaitanyapariNati vah AtmAkI kriyA hai . moh rahit kriyA manuShyAdi- paryAyarUp phal utpanna nahI.n karatI, aur moh sahit 1kriyA avashya manuShyAdiparyAyarUp phal utpanna karatI hai . moh sahit bhAv ek prakArake nahI.n hote, isaliye usake phalarUp manuShyAdiparyAye.n bhI Ta.nkotkIrNa – shAshvat – ekarUp nahI.n hotI.n .. 116..
ab, yah vyakta karate hai.n ki manuShyAdiparyAye.n jIvako kriyAke phal hai.n : — 1. mUl gAthAme.n prayukta ‘kriyA’ shabdase moh sahit kriyA samajhanI chAhiye . moh rahit kriyAko to ‘param
nAmAkhya karma svabhAvathI nij jIvadravya -svabhAvane abhibhUt karI tirya.nch, dev, manuShya vA nArak kare. 117.