vartyAdhAreN dIpashikhArUpeN pariNamayati, tathA karmAgniH kartA tailasthAnIya.n shuddhAtmasvabhAva.n tiraskR^itya vartisthAnIyasharIrAdhAreN dIpashikhAsthAnIyanaranArakAdiparyAyarUpeN pariNamayati . tato j~nAyate manuShyAdiparyAyAH nishchayanayen karmajanitA iti ..117.. ath naranArakAdiparyAyeShu katha.n jIvasya svabhAvAbhibhavo jAtastatra ki.n jIvAbhAv iti prashne pratyuttara.n dadAti — NaraNArayatiriyasurA jIvA naranArakatiryaksuranAmAno jIvAH santi tAvat . khalu sphu Tam . katha.nbhUtAH . NAmakammaNivvattA naranArakAdisvakIyasvakIyanAmakarmaNA nirvR^ittAH . Na hi te laddhasahAvA ki.ntu yathA mANikyabaddhasuvarNa- ka~N.hkaNeShu mANikyasya hi mukhyatA nAsti, tathA te jIvAshchidAnandaikashuddhAtmasvabhAvamalabhamAnAH santo kiyA jAnevAlA dIpak jyotikA kArya hai, usIprakAr karmasvabhAvake dvArA jIvake svabhAvakA parAbhav karake kI jAnevAlI manuShyAdiparyAye.n karmake kArya hai.n .
bhAvArtha : — manuShyAdiparyAye.n 116vI.n gAthAme.n kahI gaI rAg -dveShamay kriyAke phal hai.n; kyo.nki us kriyAse karmabandha hotA hai, aur karma jIvake svabhAvakA parAbhav karake manuShyAdiparyAyo.nko utpanna karate hai.n ..117..
ab yah nirNay karate hai.n ki manuShyAdiparyAyo.nme.n jIvake svabhAvakA parAbhav kis kAraNase hotA hai ? : —
anvayArtha : — [naranArakatiryaksurAH jIvAH ] manuShya, nArak, tirya.nch aur devarUp jIv [khalu ] vAstavame.n [nAmakarma nirvR^ittAH ] nAmakarmase niShpanna hai.n . [hi ] vAstavame.n [svakarmANi ] ve apane karmarUpase [pariNamamAnAH ] pariNamit hote hai.n isaliye [te na labdhasvabhAvAH ] unhe.n svabhAvakI upalabdhi nahI.n hai ..118..
nij karmarUp pariNamanathI ja svabhAvalabdhi na temane. 118.