Pravachansar-Hindi (itrans transliteration). Gatha: 141.

< Previous Page   Next Page >


Page 279 of 513
PDF/HTML Page 312 of 546

 

kahAnajainashAstramAlA ]
j~neyatattva -praj~nApan
279
ath tiryagUrdhvaprachayAvAvedayati

ekko va duge bahugA sa.nkhAtIdA tado aNa.ntA ya .

davvANa.n cha padesA sa.nti hi samay tti kAlassa ..141..
eko vA dvau bahavaH sa.nkhyAtItAstato.anantAshcha .
dravyANA.n cha pradeshAH santi hi samayA iti kAlasya ..141..

pradeshaprachayo hi tiryakprachayaH samayavishiShTavR^ittiprachayastadUrdhvaprachayaH . tatrAkAshasyA- vasthitAnantapradeshatvAddharmAdharmayoravasthitAsa.nkhyeyapradeshatvAjjIvasyAnavasthitAsa.nkhyeyapradeshatvAtpudgalasya nirUpayatiekko va duge bahugA sa.nkhAtIdA tado aNa.ntA ya eko vA dvau bahavaH sa.nkhyAtItAstato.anantAshcha . davvANa.n cha padesA sa.nti hi kAladravya.n vihAy pa~nchadravyANA.n sa.nbandhin ete pradeshA yathAsa.nbhava.n santi hi sphu Tam . samay tti kAlassa kAlasya punaH pUrvoktasa.nkhyopetAH samayAH santIti . tadyathAekAkAraparam- samarasIbhAvapariNataparamAnandaikalakShaNasukhAmR^itabharitAvasthAnA.n kevalaj~nAnAdivyaktirUpAnantaguNAdhArabhUtAnA.n lokAkAshapramitashuddhAsa.nkhyeyapradeshAnA.n muktAtmapadArthe yo.asau prachayaH samUhaH samudAyo rAshiH sa . ki.n ki.n bhaNyate . tiryakprachay iti tiryaksAmAnyamiti vistArasAmAnyamiti akramAnekAnta iti cha

ab, 1tiryakprachay tathA 2U rdhvaprachay batalAte hai.n :

anvayArtha :[dravyANA.n cha ] dravyo.nke [ekaH ] ek, [dvau ] do, [bahavaH ] bahutase, [sa.nkhyAtItAH ] asa.nkhya, [vA ] athavA [tataH anantAH cha ] ananta [pradeshAH ] pradesh [santi hi ] hai.n . [kAlasya ] kAlase [samayAH iti ] ‘samay’ hai.n ..141..

TIkA :pradesho.nkA prachay (samUh) tiryakprachay aur samayavishiShTa 3vR^ittiyo.nkA samUh vah U rdhvaprachay hai .

vahA.N AkAsh avasthit (-nishchal, sthir) ananta pradeshI honese dharma tathA adharma avasthit asa.nkhya pradeshI honese jIv anavasthit (asthir) asa.nkhyapradeshI hai aur pudgal

varte pradesho dravyane, je ek athavA be ane
bahu vA asa.nkhya, ana.nt Che; vaLI hoy samayo kALane. 141
.

1. tiryak = tiraChA; ADA; kShetra - apekShit (pradesho.nkA phai lAv) .

2. U rdhva = U.NchA; kAl - apekShit .

3. vR^itti = vartanA; pariNati; paryAy; utpAd -vyay -dhrauvya; astitva .