Pravachansar-Hindi (itrans transliteration). Gatha: 147.

< Previous Page   Next Page >


Page 291 of 513
PDF/HTML Page 324 of 546

 

kahAnajainashAstramAlA ]
j~neyatattva -praj~nApan
291

pANehi.n chaduhi.n jIvadi jIvissadi jo hi jIvido puvva.n .

so jIvo pANA puN poggaladavvehi.n NivvattA ..147..
prANaishchaturbhirjIvati jIviShyati yo hi jIvitaH pUrvam .
sa jIvaH prANAH punaH pudgaladravyairnirvR^ittAH ..147..

prANasAmAnyen jIvati jIviShyati jIvitavA.nshcha pUrvamiti jIvaH . evamanAdi- sa.ntAnapravartamAnatayA trisamayAvasthatvAtprANasAmAnya.n jIvasya jIvatvaheturastyev . tathApi tanna jIvasya svabhAvatvamavApnoti pudgaladravyanirvR^ittatvAt ..147..

indriyaprANaH pa~nchavidhaH, tridhA balaprANaH, punashchaik AnapAnaprANaH, AyuHprANashcheti bheden dash prANAste.api chidAnandaikasvabhAvAtparamAtmano nishchayen bhinnA j~nAtavyA ityabhiprAyaH ..“12.. ath prANashabdavyutpattyA jIvasya jIvatva.n prANAnA.n pudgalasvarUpatva.n cha nirUpayatipANehi.n chaduhi.n jIvadi yadyapi nishchayen sattAchaitanyasukhabodhAdishuddhabhAvaprANairjIvati tathApi vyavahAreN vartamAnakAle dravyabhAv- rUpaishchaturbhirashuddhaprANairjIvati jIvissadi jIviShyati bhAvikAle jo hi jIvido yo hi sphu Ta.n jIvitaH puvva.n pUrvakAle so jIvo sa jIvo bhavati . te pANA te pUrvoktAH prANAH poggaladavvehi.n NivvattA udayAgat- pudgalakarmaNA nirvR^ittA niShpannA iti . tat ev kAraNAtpudgaladravyaviparItAdanantaj~nAnadarshanasukh-

anvayArtha :[yaH hi ] jo [chaturbhiH prANaiH ] chAr prANo.nse [jIvati ] jItA hai, [jIviShyati ] jiyegA [jIvitaH pUrva.n ] aur pahale jItA thA, [saH jIvaH ] vah jIv hai . [punaH ] phi ra bhI [prANAH ] prAN to [pudgaladravyaiH nirvR^ittAH ] pudgal dravyo.nse niShpanna (rachit) hai.n ..147..

TIkA :(vyutpattike anusAr) prANasAmAnyase jItA hai, jiyegA, aur pahale jItA thA, vah jIv hai . isaprakAr (prANasAmAnya) anAdi sa.ntAnarUp (-pravAharUp)se pravartamAn honese (sa.nsAradashAme.n) trikAl sthAyI honese prANasAmAnya jIvake jIvatvakA hetu hai hI . tathApi vah (prAN sAmAnya) jIvakA svabhAv nahI.n hai kyo.nki vah pudgaladravyase niShpannarachit hai .

bhAvArtha :yadyapi nishchayase jIv sadA hI bhAvaprANase jItA hai, tathApi sa.nsAradashAme.n vyavahArase use vyavahArajIvatvake kAraNabhUt indriyAdi dravyaprANo.nse jIvit kahA jAtA hai . aisA

je chAr prANe jIvato pUrve, jIve Che, jIvashe, te jIv Che; paN prAN to pudgaladaravaniShpanna Che. 147.