Pravachansar-Hindi (itrans transliteration). Gatha: 154.

< Previous Page   Next Page >


Page 300 of 513
PDF/HTML Page 333 of 546

 

athAtmano.anyadravyasa.nkIrNatve.apyarthanishchAyakamastitva.n svaparavibhAgahetutvenodyotayati

ta.n sabbhAvaNibaddha.n davvasahAva.n tihA samakkhAda.n .

jANadi jo saviyappa.n Na muhadi so aNNadaviyamhi ..154..
ta.n sadbhAvanibaddha.n dravyasvabhAva.n tridhA samAkhyAtam .
jAnAti yaH savikalpa.n na muhyati so.anyadravye ..154..

yatkhalu svalakShaNabhUta.n svarUpAstitvamarthanishchAyakamAkhyAta.n sa khalu dravyasya svabhAv ev, sadbhAvanibaddhatvAd dravyasvabhAvasya . athAsau dravyasvabhAvo dravyaguNaparyAyatven sthityutpAdavyayatven cha tritayI.n vikalpabhUmikAmadhirUDhaH parij~nAyamAnaH paradravye mohamapohya svaparavibhAgaheturbhavati, shuddhAtmasvarUpa.n na sa.nbhavantIti ..153.. ath svarUpAstitvalakShaNa.n paramAtmadravya.n yo.asau jAnAti sa paradravye moha.n na karotIti prakAshayatijANadi jAnAti . jo yaH kartA . kam . ta.n pUrvokta.n davvasahAva.n paramAtmadravyasvabhAvam . ki.nvishiShTam . sabbhAvaNibaddha.n svabhAvaH svarUpasattA tatra nibaddhamAdhIna.n tanmaya.n

ab, AtmAkA anya dravyake sAth sa.nyuktapanA hone par bhI 1artha nishchAyak astitvako svapar vibhAgake hetuke rUpame.n samajhAte hai.n :

anvayArtha :[yaH ] jo jIv [ta.n ] us (pUrvokta) [sadbhAvanibaddha.n ] astitvaniShpanna, [tridhA samAkhyAta.n ] tIn prakArase kathit, [savikalpa.n ] bhedo.nvAle [dravyasvabhAva.n ] dravyasvabhAvako [jAnAti ] jAnatA hai, [saH ] vah [anyadravye ] anya dravyame.n [na muhyati ] mohako prApta nahI.n hotA ..154..

TIkA :jo, dravyako nishchit karanevAlA, svalakShaNabhUt svarUpastitva kahA gayA hai vah vAstavame.n dravyakA svabhAv hI hai; kyo.nki dravyakA svabhAv astitvaniShpanna (astitvakA banA huA) hai . dravyaguNparyAyarUpase tathA dhrauvyautpAdvyayarUpase 2trayAtmak bhedabhUmikAme.n ArU.Dh.h.h aisA yah dravyasvabhAv j~nAt hotA huA, paradravyake prati mohako dUr karake

astitvathI niShpanna dravyasvabhAvane trivikalpane je jANato, te AtamA nahi moh paradravye lahe. 154.

300pravachanasAr[ bhagavAnashrIku.ndaku.nd-

1. artha nishchAyak = dravyakA nishchay karanevAlA; (dravyakA nirNay karanekA sAdhan jo svarUpAstitva hai vah sva -parakA bhed karaneme.n sAdhanabhUt hai, isaprakAr is gAthAme.n samajhAte hai.n .)

2. trayAtmak = tInasvarUp; tInake samUharUp (dravyakA svabhAv dravya, guN aur paryAy aise tIn bhedo.nvAlA tathA dhrauvya, utpAd aur vyay aise tIn bhedo.nvAlA hai .)