Pravachansar-Hindi (itrans transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Page 301 of 513
PDF/HTML Page 334 of 546

 

kahAnajainashAstramAlA ]
j~neyatattva -praj~nApan
301

tataH svarUpAstitvamev svaparavibhAgasiddhaye pratipadamavadhAryam . tathA hiyachchetanatvAnvayalakShaNa.n dravya.n, yashchetanAvisheShatvalakShaNo guNo, yashchetanatvavyatirekalakShaNaH paryAyastattrayAtmaka.n, yA pUrvottaravyatirekasparshinA chetanatven sthitiryAvuttarapUrvavyatirekatven chetanasyotpAdavyayau tattrayAtmaka.n cha svarUpAstitva.n yasya nu svabhAvo.aha.n sa khalvayamanyaH . yachchAchetanatvAnvayalakShaNa.n dravya.n, yo.achetanAvisheShatvalakShaNo guNo, yo.achetanatvavyatirekalakShaNaH paryAyastattrayAtmaka.n, yA pUrvottaravyatirekasparshinAchetanatven sthitiryAvuttarapUrvavyatirekatvenAchetanasyotpAdavyayau tattrayAtmaka.n cha svarUpAstitva.n yasya tu svabhAvaH pudgalasya sa khalvayamanyaH . nAsti me moho.asti svaparavibhAgaH ..154.. sadbhAvanibaddham . punarapi ki.nvishiShTam . tihA samakkhAda.n tridhA samAkhyAta.n kathitam . kevalaj~nAnAdayo guNAH siddhatvAdivishuddhaparyAyAstadubhayAdhArabhUta.n paramAtmadravyatvamityuktalakShaNatrayAtmaka.n tathaiv shuddhotpAdavyayadhrauvyatrayAtmaka.n cha yatpUrvokta.n svarUpAstitva.n ten kR^itvA tridhA samyagAkhyAta.n kathita.n pratipAditam . punarapi katha.nbhUta.n AtmasvabhAvam . saviyappa.n savikalpa.n pUrvoktadravyaguNaparyAyarUpeN sabhedam . ya ittha.nbhUtamAtmasvabhAva.n jAnAti, Na muhadi so aNNadaviyamhi na muhyati so.anyadravye, sa tu svaparake vibhAgakA hetu hotA hai, isaliye svarUpastitva hI svaparake vibhAgakI siddhike liye padpad par avadhAranA (lakShyaye.n lenA) chAhiye . vah isaprakAr hai :

(1) chetanatvakA anvay jisakA lakShaN hai aisA jo dravya, (2) chetanAvisheShatva (chetanAkA visheShapanA) jisakA lakShaN hai aisA jo guN aur (3) chetanatvakA vyatirek jisakA lakShaN hai aisI jo paryAyyah trayAtmak (aisA svarUpastitva), tathA (1) pUrva aur uttar vyatirekako sparshakaranevAle chetanatvarUpase jo dhrauvya aur (23) chetanake uttar tathA pUrva vyatirekarUpase jo utpAd aur vyayyah trayAtmak (aisA) svarUpastitva jisakA svabhAv hai aisA mai.n vAstavame.n yah anya hU.N, (arthAt mai.n pudgalase ye bhinna rahA) . aur (1) achetanatvakA anvay jisakA lakShaN hai aisA jo dravya, (2) achetanA visheShatva jisakA lakShaN hai aisA jo guN aur (3) achetanatvakA vyatirek jisakA lakShaN hai aisI jo paryAyyah trayAtmak (aisA svarUpaastitva) tathA (1) pUrva aur uttar vyatirekako sparshakaranevAle achetanatvarUpase jo dhrauvya aur (23) achetanake uttar tathA pUrva vyatirekarUpase jo utpAd aur vyayyah trayAtmak aisA svarUpastitva jis pudgalakA svabhAv hai vah vAstavame.n (mujhase) anya hai . (isaliye) mujhe moh nahI.n hai; sva -parakA vibhAg hai .

1. pUrva arthAt pahalekA; aur uttar arthAt bAdakA . (chetan pUrva aur uttarakI dono.n paryAyo.nko sparsha karatA hai; is apekShAse dhrauvya hai; bAdakI arthAt vartamAn paryAyakI apekShAse utpAd hai aur pahalekI paryAyakI
apekShAse vyay hai
.)