eguttaramegAdI aNussa NiddhattaNa.n cha lukkhatta.n .
paramANorhi tAvadasti pariNAmaH tasya vastusvabhAvatvenAnatikramAt . tatastu pariNAmA- dupAttakAdAchitkavaichitrya.n chitraguNayogitvAtparamANorekAdyekottarAnantAvasAnAvibhAgaparichChed- vyApi snigdhatva.n vA rUkShatva.n vA bhavati ..164.. eguttaramegAdI ekottaramekAdi . kim . NiddhattaNa.n cha lukkhatta.n snigdhatva.n rUkShatva.n cha karmatApannam . bhaNida.n bhaNita.n kathitam . ki.nparyantam . jAv aNa.ntattamaNubhavadi anantatvamanantaparyanta.n yAvadanubhavati prApnoti . kasmAtsakAshAt . pariNAmAdo pariNativisheShAtpariNAmitvAdityarthaH . kasya sa.nbandhi . aNussa aNoH pudgalaparamANoH . tathAhi — yathA jIve jalAjAgomahiShIkShIre snehavR^iddhivatsnehasthAnIya.n rAgatva.n rUkSha- sthAnIya.n dveShatva.n bandhakAraNabhUta.n jaghanyavishuddhisa.nkleshasthAnIyamAdi.n kR^itvA paramAgamakathitakrameNotkR^iShTa- vishuddhisa.nkleshaparyanta.n vardhate, tathA pudgalaparamANudravye.api snigdhatva.n rUkShatva.n cha bandhakAraNabhUta.n pUrvoktajalAditAratamyashaktidR^iShTAntenaikaguNasa.nj~nA.n jaghanyashaktimAdi.n kR^itvA guNasa.nj~nenAvibhAgaparichChed-
anvayArtha : — [aNoH ] paramANuke [pariNAmAt ] pariNamanake kAraN [ekAdi ] ekase (-ek avibhAg pratichChedase) lekar [ekottara.n ] ek – ek ba.Dhte hue [yAvat ] jab tak [anantatvam anubhavati ] anantapaneko (-ananta avibhAgI pratichChedapaneko) prApta ho tab tak (snigdhatva.n vA rUkShatva.n) snigdhatva athavA rUkShatva hotA hai aisA [bhaNitam ] (jinendradevane) kahA hai ..164..
TIkA : — pratham to paramANuke pariNAm hotA hai kyo.nki vah (pariNAm) vastukA svabhAv honese ulla.nghan nahI.n kiyA jA sakatA . aur us pariNAmake kAraN jo 1kAdAchitka
snigdhatva vA rUkShatva e pariNAmathI paramANune. 164.
314pravachanasAr[ bhagavAnashrIku.ndaku.nd-
2vichitratA dhAraN karatA hai aisA, ekase lekar ek – ek ba.Dhte hue ananta avibhAg pratichChedo.n
1. kAdAchitka = kisI samay ho aisA; kShaNik; anitya .
2. vichitratA = anekaprakAratA; vividhatA; anekarUpatA (chikanApan aur rUkhApan pariNAmake kAraN kShaNik