ya ete pR^ithivIprabhR^itayaH ShaDjIvanikAyAstrasasthAvarabhedenAbhyupagamyante te khalva- chetanatvAdanye jIvAt, jIvo.api cha chetanatvAdanyastebhyaH . atra ShaDjIvanikAyA AtmanaH paradravyamek evAtmA svadravyam ..182..
bandha iti kathanamukhyatayA gAthAtrayeN chaturthasthala.n gatam . ath jIvasya svadravyapravR^ittiparadravya- nivR^ittinimitta.n ShaDjIvanikAyaiH sah bhedavij~nAna.n darshayati --bhaNidA puDhavippamuhA bhaNitAH paramAgame kathitAH pR^ithivIpramukhAH . te ke . jIvaNikAyA jIvasamUhAH . adh ath . katha.nbhUtAH . thAvarA ya tasA sthAvarAshcha trasAH . te cha ki.nvishiShTAH . aNNA te anye bhinnAste . kasmAt . jIvAdo shuddhabuddhaikajIvasvabhAvAt . jIvo vi ya tehi.ndo aNNo jIvo.api cha tebhyo.anya iti . tathAhi – Ta~N.hkotkIrNaj~nAyakaik svabhAvaparamAtma- tattvabhAvanArahiten jIven yadupArjita.n trasasthAvaranAmakarma tadudayajanitatvAdachetanatvAchcha trasasthAvar- jIvanikAyAH shuddhachaitanyasvabhAvajIvAdbhinnAH . jIvo.api cha tebhyo vilakShaNatvAdbhinna iti . atraiva.n bhedavij~nAne jAte sati mokShArthI jIvaH svadravye pravR^itti.n paradravye nivR^itti.n cha karotIti bhAvArthaH ..182.. anyaH ] unase anya hai ..182..
TIkA : — jo yah pR^ithvI ityAdi ShaT jIvanikAy trasasthAvarake bhedapUrvak mAne jAte hai.n, ve vAstavame.n achetanattvake kAraN jIvase anya hai.n, aur jIv bhI chetanatvake kAraN unase anya hai . yahA.N (yah kahA hai ki) ShaT jIvanikAy AtmAko paradravya hai, AtmA ek hI svadravya hai ..182..
ab, yah nishchit karate hai.n ki – jIvako svadravyame.n pravR^ittikA nimitta sva – parake vibhAgakA j~nAn hai, aur paradravyame.n pravR^ittikA nimitta sva – parake vibhAgakA aj~nAn hai : —
anvayArtha : — [yaH ] jo [eva.n ] isaprakAr [svabhAvam AsAdya ] svabhAvako prApta karake (jIv – pudgalake svabhAvako nishchit karake) [param AtmAna.n ] parako aur svako [na ev jAnAti ] nahI.n jAnatA, [mohAt ] vah mohase ‘[aham ] yah mai.n hU.N, [ida.n mam ] yah merA
te ‘A hu.n, A muj’ em adhyavasAn moh thakI kare. 183.