so.ayamAtmA paradravyopAdAnahAnashUnyo.api sAmprata.n sa.nsArAvasthAyA.n nimittamAtrIkR^it- paradravyapariNAmasya svapariNAmamAtrasya dravyatvabhUtatvAt kevalasya kalayan kartR^itva.n, tadev tasya svapariNAma.n nimittamAtrIkR^ityopAttakarmapariNAmAbhiH pudgaladhUlIbhirvishiShTAvagAharUpeNopAdIyate kadAchinmuchyate cha ..186.. parabhAva.n na gR^ihNAti na mu~nchati na cha karotyupAdAnarUpeN lohapiNDo vAgni.n tathAyamAtmA na cha gR^ihNAti na cha mu~nchati na cha karotyupAdAnarUpeN pudgalakarmANIti . ki.n kurvannapi . poggalamajjhe vaTTaNNavi savvakAlesu kShIranIranyAyen pudgalamadhye varttamAno.api sarvakAleShu . anen ki mukta.n bhavati . yathA siddho bhagavAn pudgalamadhye varttamAno.api paradravyagrahaNamochanakaraNarahitastathA shuddhanishchayen shaktirUpeN sa.nsArI jIvo.apIti bhAvArthaH ..185.. ath yadyayamAtmA pudgalakarma na karoti na cha mu~nchati tarhi bandhaH katha.n, tarhi mokSho.api kathamiti prashne pratyuttara.n dadAti --sa idANi.n kattA sa.n sa idAnI.n kartA san . sa pUrvoktalakShaN AtmA, idAnI.n ko.arthaH eva.n pUrvokta nayavibhAgen, kartA san . kasya . sagapariNAmassa nirvikAranityA-
anvayArtha : — [saH ] vah [idAnI.n ] abhI (sa.nsArAvasthAme.n) [dravyajAtasya ] dravyase (Atmadravyase) utpanna honevAle [svakapariNAmasya ] (ashuddha) svapariNAmakA [kartA san ] kartA hotA huA [karmadhUlibhiH ] karmarajase [AdIyate ] grahaN kiyA jAtA hai aur [kadAchit vimuchyate ] kadAchit Cho.DA jAtA hai ..186..
TIkA : — so yah AtmA paradravyake grahaN – tyAgase rahit hotA huA bhI abhI sa.nsArAvasthAme.n, paradravyapariNAmako nimittamAtra karate hue keval svapariNAmamAtrakA — us svapariNAmake dravyatvabhUt honese — kartR^itvakA anubhav karatA huA, usake isI svapariNAmako nimittamAtra karake karmapariNAmako prApta hotI huI aisI pudgalarajake dvArA vishiShTa avagAharUpase grahaN kiyA jAtA hai aur kadAchit Cho.DA jAtA hai .
bhAvArtha : — abhI sa.nsArAvasthAme.n jIv paudgalik karmapariNAmako nimittamAtra karake apane ashuddha pariNAmakA hI kartA hotA hai (kyo.nki vah ashuddha pariNAm svadravyase utpanna hotA hai ), paradravyakA kartA nahI.n hotA . isaprakAr jIv apane ashuddha pariNAmakA kartA hone par jIvake usI ashuddha pariNAmako nimittamAtra karake karmarUp pariNamit hotI huI pudgalaraj visheSh avagAharUpase jIvako grahaN1 karatI hai, aur kabhI (sthitike anusAr rahakar athavA jIvake
346pravachanasAr[ bhagavAnashrIku.ndaku.nd-
1. karmapariNat pudgalo.nkA jIvake sAth visheSh avagAharUpase rahaneko hI yahA.N karmapudgalo.nke dvArA jIvakA ‘grahaN honA’ kahA hai .