yatkhalu dravya.n yasminkAle yen bhAven pariNamati tat.h tasmin kAle kilauShNya-
pariNatAyaHpiNDavattanmaya.n bhavati . tato.ayamAtmA dharmeN pariNato dharma ev bhavatIti
siddhamAtmanashchAritratvam ..8..
ath jIvasya shubhAshubhashuddhatva.n nishchinoti —
jIvo pariNamadi jadA suheN asuheN vA suho asuho .
suddheN tadA suddho havadi hi pariNAmasabbhAvo ..9..
jIvaH pariNamati yadA shubhenAshubhen vA shubho.ashubhaH .
shuddhen tadA shuddho bhavati hi pariNAmasvabhAvaH ..9..
sa.nkShepasUchanarUpeN dvitIyasthale gAthAtraya.n gatam ..8.. ath shubhAshubhashuddhopayogatrayeN pariNato jIvaH
shubhAshubhashuddhopayogasvarUpo bhavatItyupadishati ---jIvo pariNamadi jadA suheN asuheN vA jIvaH kartA yadA
pariNamati shubhenAshubhen vA pariNAmen suho asuho havadi tadA shubhen shubho bhavati, ashubhen vA.ashubho
bhavati . suddheN tadA suddho hi shuddhen yadA pariNamati tadA shuddho bhavati, hi sphu Tam . katha.nbhUtaH san .
kahAnajainashAstramAlA ]
j~nAnatattva -praj~nApan
13
TIkA : — vAstavame.n jo dravya jis samay jis bhAvarUpase pariNaman karatA hai, vah
dravya us samay uShNatArUpase pariNamit loheke golekI bhA.Nti us may hai, isaliye yah AtmA
dharmarUp pariNamit hone se dharma hI hai . isaprakAr AtmAkI chAritratA siddha huI .
bhAvArtha : — sAtavI.n gAthAme.n kahA gayA hai ki chAritra AtmAkA hI bhAv hai . aur is
gAthAme.n abhedanayase yah kahA hai ki jaise uShNatArUp pariNamit lohekA golA svaya.n hI uShNatA
hai — lohekA golA aur uShNatA pR^ithak nahI.n hai, isI prakAr chAritrabhAvase pariNamit AtmA svaya.n
hI chAritra hai ..8..
ab yahA.N jIvakA shubh, ashubh aur shuddhatva (arthAt yah jIv hI shubh, ashubh aur
shuddha hai aisA) nishchit karate hai.n .
anvayArtha : — [jIvaH ] jIv [pariNAmasvabhAvaH ] pariNAmasvabhAvI honese [yadA ]
jab [shubhen vA ashubhen] shubh yA ashubh bhAvarUp [pariNamati ] pariNaman karatA hai [shubhaH
ashubhaH ] tab shubh yA ashubh (svaya.n hI) hotA hai, [shuddhen ] aur jab shuddhabhAvarUp pariNamit
hotA hai [tadA shuddhaH hi bhavati ] tab shuddha hotA hai ..9..
shubh ke ashubhamA.n praNamatA.n shubh ke ashubh AtmA bane,
shuddhe praNamatA.n shuddha, pariNAm svabhAvI hoIne . 9.