sokkha.n vA puN dukkha.n kevalaNANissa Natthi dehagada.n .
jamhA adi.ndiyatta.n jAda.n tamhA du ta.n Neya.n ..20.. nAsti . katha.nbhUtam . dehagada.n dehagata.n dehAdhArajihvendriyAdisamutpanna.n kavalAhArAdisukham, asAtodayajanita.n kShudhAdiduHkha.n cha . kasmAnnAsti . jamhA adi.ndiyatta.n jAda.n yasmAnmohAdighAtikarmAbhAve pa~nchendriy- viShayavyApArarahitatva.n jAtam . tamhA du ta.n Neya.n tasmAdatIndriyatvAddhetoratIndriyamev tajj~nAna.n sukha.n cha j~neyamiti . tadyathA — lohapiNDasa.nsargAbhAvAdagniryathA ghanaghAtapiTTana.n na labhate tathAyamAtmApi lohapiNDa- sthAnIyendriyagrAmAbhAvAt sA.nsArikasukhaduHkha.n nAnubhavatItyarthaH . kashchidAh – kevalinA.n bhuktirasti, audArikasharIrasadbhAvAt . asadvedyakarmodayasadbhAvAdvA . asmadAdivat . parihAramAh — tadbhagavataH sharIr- maudArika.n na bhavati ki.ntu paramaudArikam . tathA chokta.n – ‘‘shuddhaspha Tikasa.nkAsha.n tejomUrtimaya.n vapuH . jAyate kShINadoShasya saptadhAtuvivarjitam’’ .. yachchoktamasadvedyodayasadbhAvAttatra parihAramAh — yathA vrIhyAdibIja.n jalasahakArikAraNasahitama~N.hkakakakakuuuuurAdikArya.n janayati tathaivAsadvedyakarma mohanIyasahakArikAraNasahita.n kShudhAdi- kAryamutpAdayati . ka smAt . ‘mohassa baleN ghAdade jIva.n’ iti vachanAt . yadi punarmohAbhAve.api kShudhAdiparIShaha.n janayati tarhi vadharogAdiparIShahamapi janayatu, na cha tathA . tadapi kasmAt . ‘bhuktyupasargAbhAvAt’ iti vachanAt . anyadapi dUShaNamasti . yadi kShudhAbAdhAsti tarhi kShudhAkShINashakteranantavIrya.n nAsti . tathaiv kShudhAduHkhitasyAnantasukhamapi nAsti . jihvendriyaparichChitti- rUpamatij~nAnapariNatasya kevalaj~nAnamapi na sa.nbhavati . athavA anyadapi kAraNamasti . asadvedyodayApekShayA sadvedyodayo.anantaguNo.asti . tataH kAraNAt sharkarArAshimadhye nimbakaNikAvadasadvedyodayo vidyamAno.api na j~nAyate . tathaivAnyadapi bAdhakamasti — yathA pramattasa.nyatAditapodhanAnA.n vedodaye vidyamAne.api mandamohodayatvAdakhaNDabrahmachAriNA.n strIparIShahabAdhA nAsti, yathaiv cha navagraiveyakAdyahamindradevAnA.n
bhAvArtha : — AtmAko j~nAn aur sukharUp pariNamit honeme.n indriyAdik par nimitto.nkI Avashyak tA nahI.n hai; kyo.nki jisakA lakShaN arthAt svarUp svaparaprakAshakatA hai aisA j~nAn aur jisakA lakShaN anAkulatA hai aisA sukh AtmAkA svabhAv hI hai ..19..
ab atIndriyatAke kAraN hI shuddha AtmAke (kevalI bhagavAnake) shArIrik sukh duHkh nahI.n hai yah vyakta karate hai.n : —
ka.NI dehagat nathI sukh ke nathI duHkh kevaLaj~nAnIne, jethI atIndriyatA thaI te kAraNe e jANaje.20.
34pravachanasAr[ bhagavAnashrIku.ndaku.nd-