Pravachansar-Hindi (itrans transliteration). Gatha: 30.

< Previous Page   Next Page >


Page 50 of 513
PDF/HTML Page 83 of 546

 

athaiva.n j~nAnamartheShu vartat iti sa.nbhAvayati
rayaNamih i.ndaNIla.n duddhajjhasiya.n jahA sabhAsAe .
abhibhUy ta.n pi duddha.n vaTTadi tah NANamaTThesu ..30..
ratnamihendranIla.n dugdhAdhyuShita.n yathA svabhAsA .
abhibhUy tadapi dugdha.n vartate tathA j~nAnamartheShu ..30..

yathA kilendranIlaratna.n dugdhamadhivasatsvaprabhAbhAreN tadabhibhUy vartamAna.n dR^iShTa.n, tathA pravesho.api ghaTat iti ..29.. ath tamevArtha.n dR^iShTAntadvAreN dR^iDhayati --rayaNa.n ratna.n ih jagati . ki.nnAm . i.ndaNIla.n indranIlasa.nj~nam . ki.nvishiShTam . duddhajjhasiya.n dugdhe nikShipta.n jahA yathA sabhAsAe svakIyaprabhayA abhibhUy tiraskR^itya . kim . ta.n pi duddha.n tatpUrvokta.n dugdhamapi vaTTadi vartate . iti dR^iShTAnto gataH . tah NANamaTThesu tathA j~nAnamartheShu vartat iti . tadyathA ---yathendranIlaratna.n kartR^i svakIyanIlaprabhayA karaNabhUtayA dugdha.n nIla.n kR^itvA vartate, tathA nishchayaratnatrayAtmakaparamasAmAyik- sa.nyamen yadutpanna.n kevalaj~nAna.n tat svaparaparichChittisAmarthyen samastAj~nAnAndhakAra.n tiraskR^itya yah kahA jAtA hai ki ‘merI A.Nkh bahutase padArtho.nme.n jA pahu.NchatI hai .’ isIprakAr yadyapi kevalaj~nAnaprApta AtmA apane pradesho.nke dvArA j~ney padArtho.nko sparsha nahI.n karatA isaliye vah nishchayase to j~neyo.nme.n apraviShTa hai tathApi j~nAyak -darshak shaktikI kisI param adbhut vichitratAke kAraN (nishchayase dUr rahakar bhI) vah samasta j~neyAkAro.nko jAnatA -dekhatA hai, isaliye vyavahArase yah kahA jAtA hai ki ‘AtmA sarvadravya -paryAyo.nme.n praviShTa ho jAtA hai .’ isaprakAr vyavahArase j~ney padArtho.nme.n AtmAkA pravesh siddha hotA hai ..29..

ab, yahA.N isaprakAr (dR^iShTAntapUrvak) yah spaShTa karate hai.n ki j~nAn padArtho.nme.n pravR^itta hotA hai :

anvayArtha :[yathA ] jaise [ih ] is jagatame.n [dugdhAdhyuShita.n ] dUdhame.n pa.DA huA [indranIla.n ratna.n ] indranIl ratna [svabhAsA ] apanI prabhAke dvArA [tad api dugdha.n ] us dUdhame.n [abhibhUy ] vyApta hokar [vartate ] vartatA hai, [tathA ] usIprakAr [j~nAna.n ] j~nAn (arthAt j~nAtR^idravya) [artheShu ] padArtho.nme.n vyApta hokar vartatA hai ..30..

TIkA :jaise dUdhame.n pa.DA huA indranIl ratna apane prabhAsamUhase dUdhame.n vyApta hokar

jyam dUdhamA.n sthit indranIlamaNi svakIy prabhA va.De dUdhane viShe vyApI rahe, tyam j~nAn paN artho viShe.30.

50pravachanasAr[ bhagavAnashrIku.ndaku.nd-