yadi khalu nikhilAtmIyaj~neyAkArasamarpaNadvAreNAvatIrNAH sarve.arthA na pratibhAnti j~nAne tadA tanna sarvagatamabhyupagamyet . abhyupagamyet vA sarvagata.n, tarhi sAkShAt sa.nvedanamukurunda- bhUmikAvatIrNa(prati)bimbasthAnIyasvIyasvIyasa.nvedyAkArakAraNAni paramparayA pratibimbasthAnIy- sa.nvedyAkArakAraNAnIti katha.n na j~nAnasthAyino.arthA nishchIyante .. 31 .. vA NANa.n vyavahAreN sarvagata.n j~nAna.n sammata.n chedbhavatA.n kaha.n Na NANaTThiyA aTThA tarhi vyavahAranayen svakIyaj~neyAkAraparichChittisamarpaNadvAreN j~nAnasthitA arthAH katha.n na bhavanti ki.ntu bhavantyeveti . atrAyamabhiprAyaH --yat ev vyavahAreN j~neyaparichChittyAkAragrahaNadvAreN j~nAna.n sarvagata.n bhaNyate, tasmAdev j~neyaparichChittyAkArasamarpaNadvAreN padArthA api vyavahAreN j~nAnagatA bhaNyanta iti ..31.. ath j~nAninaH padArthaiH sah yadyapi vyavahAreN grAhyagrAhakasambandho.asti tathApi sa.nshleShAdisambandho nAsti, ten kAraNen j~neyapadArthaiH sah bhinnatvameveti pratipAdayati — geNhadi Nev Na
anvayArtha : — [yadi ] yadi [te arthAH ] ve padArtha [j~nAne na sa.nti ] j~nAname.n na ho.n to [j~nAna.n ] j~nAn [sarvagata.n ] sarvagat [na bhavati ] nahI.n ho sakatA [vA ] aur yadi [j~nAna.n sarvagata.n ] j~nAn sarvagat hai to [arthAH ] padArtha [j~nAnasthitAH ] j~nAnasthit [katha.n na ] kaise nahI.n hai.n ? (arthAt avashya hai.n) ..31..
TIkA : — yadi samasta sva -j~neyAkAro.nke samarpaN dvArA (j~nAname.n) avatarit hote hue samasta padArtha j~nAname.n pratibhAsit na ho.n to vah j~nAn sarvagat nahI.n mAnA jAtA . aur yadi vah (j~nAn) sarvagat mAnA jAye, to phi ra (padArtha) sAkShAt j~nAnadarpaN -bhUmikAme.n avatarit 1bimbakI bhA.Nti apane -apane j~neyAkAro.nke kAraN (honese) aur 2paramparAse pratibimbake samAn j~neyAkAro.nke kAraN honese padArtha kaise j~nAnasthit nishchit nahI.n hote ? (avashya hI j~nAnasthit nishchit hote hai.n)
bhAvArtha : — darpaName.n mayUr, mandir, sUrya, vR^ikSha ityAdike pratibimba pa.Dte hai.n . vahA.N nishchayase to pratibimba darpaNakI hI avasthAye.n hai.n, tathApi darpaName.n pratibimba dekhakar 3kAryame.n kAraNakA upachAr karake vyavahArase kahA jAtA hai ki ‘mayUrAdik darpaName.n hai.n .’ isIprakAr
j~neyAkAr bimba samAn hai.n aur j~nAname.n honevAle j~nAnakI avasthArUp j~neyAkAr pratibimba samAn hai.n) .
kAraN hai.n ) aur paramparAse j~nAnakI avasthArUp j~neyAkAro.nke (j~nAnAkAro.nke) kAraN hai.n .
52pravachanasAr[ bhagavAnashrIku.ndaku.nd-
1. bimba = jisakA darpaName.n pratibi.nb pa.DA ho vah . (j~nAnako darpaNakI upamA dI jAye to, padArtho.nke
2. padArtha sAkShAt svaj~neyAkAro.nke kAraN hai.n (arthAt padArtha apane -apane dravya -guN -paryAyo.nke sAkShAt
3. pratibimba naimittik kArya hai.n aur mayUrAdi nimitta -kAraN hai.n .