tajj~naptirhi j~nAnam . shruta.n tu tatkAraNatvAt j~nAnatvenopacharyat ev . eva.n sati sUtrasya j~naptiH shrutaj~nAnamityAyAti . ath sUtramupAdhitvAnnAdriyate j~naptirevAvashiShyate . sA cha kevalinaH shrutakevalinashchAtmasa.nchetane tulyaiv iti nAsti j~nAnasya shrutopAdhibhedaH .. 34 .. pradIpasthAnIyen rAgAdivikalparahitaparamasamAdhinA nijAtmAna.n pashyatIti . ayamatrAbhiprAyaH ---AtmA parokShaH, katha.n dhyAna.n kriyate iti sandeha.n kR^itvA paramAtmabhAvanA na tyAjyeti ..33.. ath shabdarUpa.n dravyashruta.n vyavahAreN j~nAna.n nishchayenArthaparichChittirUpa.n bhAvashrutamev j~nAnamiti kathayati . athavAtmabhAvanArato nishchayashrutakevalI bhavatIti pUrvasUtre bhaNitam . aya.n tu vyavahArashrutakevalIti kathyate ---sutta.n dravyashrutam . kathambhUtam . jiNovadiTTha.n jinopadiShTam . kaiH kR^itvA . poggaladavvappagehi.n vayaNehi.n pudgaladravyAtmakairdivyadhvanivachanaiH . ta.n jANaNA hi NANa.n ten pUrvokta shabdashrutAdhAreN j~naptirarthapari- chChittirj~nAna.n bhaNyate hi sphu Tam . suttassa ya jANaNA bhaNiyA pUrvoktadravyashrutasyApi vyavahAreN j~nAnavyapadesho bhavati na tu nishchayeneti . tathA hi --yathA nishchayen shuddhabuddhaikasvabhAvo jIvaH pashchAdvayavahAreN naranArakAdirUpo.api jIvo bhaNyate; tathA nishchayenAkhaNDaikapratibhAsarUpa.n samasta- vastuprakAshaka.n j~nAna.n bhaNyate, pashchAdvayavahAreN meghapaTalAvR^itAdityasyAvasthAvisheShavatkarmapaTalAvR^itA- khaNDaikaj~nAnarUpajIvasya matij~nAnashrutaj~nAnAdivyapadesho bhavatIti bhAvArthaH ..34.. ath bhinnaj~nAnenAtmA
svaya.n jAnakar upadiShTa 1syAtkAr chihnayukta, paudagalik shabdabrahma hai . usakI 2j~napti (-shabdabrahmako jAnanevAlI j~nAtR^ikriyA) so j~nAn hai; shrut (-sUtra) to usakA (-j~nAnakA) kAraN honese j~nAnake rUpame.n upachArase hI kahA jAtA hai (jaise ki annako prAN kahA jAtA hai) . aisA honese yah phalit huA ki ‘sUtrakI j~napti’ so shrutaj~nAn hai . ab yadi sUtra to upAdhi honese usakA Adar na kiyA jAye to ‘j~napti’ hI sheSh rah jAtI hai; (‘sUtrakI j~napti’ kahane par nishchayase j~napti kahI.n paudgalik sUtrakI nahI.n, kintu AtmAkI hai; sUtra j~naptikA svarUpabhUt nahI.n, kintu visheSh vastu arthAt upAdhi hai; kyo.nki sUtra na ho to vahA.N bhI j~napti to hotI hI hai . isaliye yadi sUtrako na ginA jAy to ‘j~napti’ hI sheSh rahatI hai .) aur vah (-j~napti) kevalI aur shrutakevalIke AtmAnubhavaname.n samAn hI hai . isaliye j~nAname.n shrut- upAdhikR^it bhed nahI.n hai ..34..
1. syAtkAr = ‘syAt’ shabda . (syAt = katha.nchit; kisI apekShAse)
2. j~napti = jAnanA; jAnanekI kriyA; jAnanakriyA .
58pravachanasAr[ bhagavAnashrIku.ndaku.nd-