ಯದಿ ಖಲ್ವಸಂಭಾವಿತಭಾವಂ ಸಂಭಾವಿತಭಾವಂ ಚ ಪರ್ಯಾಯಜಾತಮಪ್ರತಿಘವಿಜೃಂಭಿತಾಖಂಡಿತ- ಪ್ರತಾಪಪ್ರಭುಶಕ್ತಿತಯಾ ಪ್ರಸಭೇನೈವ ನಿತಾನ್ತಮಾಕ್ರಮ್ಯಾಕ್ರಮಸಮರ್ಪಿತಸ್ವರೂಪಸರ್ವಸ್ವಮಾತ್ಮಾನಂ ಪ್ರತಿ ನಿಯತಂ ಜ್ಞಾನಂ ನ ಕರೋತಿ, ತದಾ ತಸ್ಯ ಕುತಸ್ತನೀ ದಿವ್ಯತಾ ಸ್ಯಾತ್ . ಅತಃ ಕಾಷ್ಠಾಪ್ರಾಪ್ತಸ್ಯ ಪರಿಚ್ಛೇದಸ್ಯ ಸರ್ವ- ಮೇತದುಪಪನ್ನಮ್ ..೩೯.. ಅಥಾಸದ್ಭೂತಪರ್ಯಾಯಾಣಾಂ ವರ್ತಮಾನಜ್ಞಾನಪ್ರತ್ಯಕ್ಷತ್ವಂ ದೃಢಯತಿ — ಜಇ ಪಚ್ಚಕ್ಖಮಜಾದಂ ಪಜ್ಜಾಯಂ ಪಲಯಿದಂ ಚ ಣಾಣಸ್ಸ ಣ ಹವದಿ ವಾ ಯದಿ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷೋ ನ ಭವತಿ . ಸ ಕಃ . ಅಜಾತಪರ್ಯಾಯೋ ಭಾವಿಪರ್ಯಾಯಃ . ನ ಕೇವಲಂ ಭಾವಿಪರ್ಯಾಯಃ ಪ್ರಲಯಿತಶ್ಚ ವಾ . ಕಸ್ಯ . ಜ್ಞಾನಸ್ಯ . ತಂ ಣಾಣಂ ದಿವ್ವಂ ತಿ ಹಿ ಕೇ ಪರೂವೇಂತಿ ತದ್ಜ್ಞಾನಂ ದಿವ್ಯಮಿತಿ ಕೇ ಪ್ರರೂಪಯನ್ತಿ, ನ ಕೇಽಪೀತಿ . ತಥಾ ಹಿ — ಯದಿ ವರ್ತಮಾನಪರ್ಯಾಯವದತೀತಾನಾಗತಪರ್ಯಾಯಂ ಜ್ಞಾನಂ ಕರ್ತೃ ಕ್ರಮಕರಣವ್ಯವಧಾನ- ರಹಿತತ್ವೇನ ಸಾಕ್ಷಾತ್ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಂ ನ ಕರೋತಿ, ತರ್ಹಿ ತತ್ ಜ್ಞಾನಂ ದಿವ್ಯಂ ನ ಭವತಿ . ವಸ್ತುತಸ್ತು ಜ್ಞಾನಮೇವ ನ ಭವತೀತಿ . ಯಥಾಯಂ ಕೇವಲೀ ಪರಕೀಯದ್ರವ್ಯಪರ್ಯಾಯಾನ್ ಯದ್ಯಪಿ ಪರಿಚ್ಛಿತ್ತಿಮಾತ್ರೇಣ ಜಾನಾತಿ, ತಥಾಪಿ ನಿಶ್ಚಯನಯೇನ ಸಹಜಾನನ್ದೈಕಸ್ವಭಾವೇ ಸ್ವಶುದ್ಧಾತ್ಮನಿ ತನ್ಮಯತ್ವೇನ ಪರಿಚ್ಛಿತ್ತಿಂ ಕರೋತಿ, ತಥಾ ನಿರ್ಮಲವಿವೇಕಿಜನೋಽಪಿ ಯದ್ಯಪಿ ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಪರಕೀಯದ್ರವ್ಯಗುಣಪರ್ಯಾಯಪರಿಜ್ಞಾನಂ ಕರೋತಿ, ತಥಾಪಿ ನಿಶ್ಚಯೇನ ನಿರ್ವಿಕಾರಸ್ವಸಂವೇದನಪರ್ಯಾಯೇ ವಿಷಯತ್ವಾತ್ಪರ್ಯಾಯೇಣ ಪರಿಜ್ಞಾನಂ ಕರೋತೀತಿ ಸೂತ್ರತಾತ್ಪರ್ಯಮ್ ..೩೯.. ಅಥಾತೀತಾನಾಗತಸೂಕ್ಷ್ಮಾದಿಪದಾರ್ಥಾನಿನ್ದ್ರಿಯಜ್ಞಾನಂ
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಯದಿ ವಾ ] ಯದಿ [ಅಜಾತಃ ಪರ್ಯಾಯಃ ] ಅನುತ್ಪನ್ನ ಪರ್ಯಾಯ [ಚ ] ತಥಾ [ಪ್ರಲಯಿತಃ ] ನಷ್ಟ ಪರ್ಯಾಯ [ಜ್ಞಾನಸ್ಯ ] ಜ್ಞಾನಕೇ (ಕೇವಲಜ್ಞಾನಕೇ) [ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಃ ನ ಭವತಿ ] ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ನ ಹೋ ತೋ [ತತ್ ಜ್ಞಾನಂ ] ಉಸ ಜ್ಞಾನಕೋ [ದಿವ್ಯಂ ಇತಿ ಹಿ ] ‘ದಿವ್ಯ’ [ಕೇ ಪ್ರರೂಪಯಂತಿ ] ಕೌನ ಪ್ರರೂಪೇಗಾ ? ..೩೯..
ಟೀಕಾ : — ಜಿಸನೇ ಅಸ್ತಿತ್ವಕಾ ಅನುಭವ ನಹೀಂ ಕಿಯಾ ಔರ ಜಿಸನೇ ಅಸ್ತಿತ್ವಕಾ ಅನುಭವ ಕರ ಲಿಯಾ ಹೈ ಐಸೀ (ಅನುತ್ಪನ್ನ ಔರ ನಷ್ಟ) ಪರ್ಯಾಯಮಾತ್ರಕೋ ಯದಿ ಜ್ಞಾನ ಅಪನೀ ನಿರ್ವಿಘ್ನ ವಿಕಸಿತ, ಅಖಂಡಿತ ಪ್ರತಾಪಯುಕ್ತ ಪ್ರಭುಶಕ್ತಿಕೇ (-ಮಹಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ) ದ್ವಾರಾ ಬಲಾತ್ ಅತ್ಯನ್ತ ಆಕ್ರಮಿತ ಕರೇ (-ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರೇ), ತಥಾ ವೇ ಪರ್ಯಾಯೇಂ ಅಪನೇ ಸ್ವರೂಪಸರ್ವಸ್ವಕೋ ಅಕ್ರಮಸೇ ಅರ್ಪಿತ ಕರೇಂ (-ಏಕ ಹೀ ಸಾಥ ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಜ್ಞಾತ ಹೋಂ ) ಇಸಪ್ರಕಾರ ಉನ್ಹೇಂ ಅಪನೇ ಪ್ರತಿ ನಿಯತ ನ ಕರೇ (-ಅಪನೇಮೇಂ ನಿಶ್ಚಿತ ನ ಕರೇ, ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ನ ಜಾನೇ), ತೋ ಉಸ ಜ್ಞಾನಕೀ ದಿವ್ಯತಾ ಕ್ಯಾ ಹೈ ? ಇಸಸೇ (ಯಹ ಕಹಾ ಗಯಾ ಹೈ ಕಿ) ಪರಾಕಾಷ್ಠಾಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಜ್ಞಾನಕೇ ಲಿಯೇ ಯಹ ಸಬ ಯೋಗ್ಯ ಹೈ
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಅನನ್ತ ಮಹಿಮಾವಾನ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಕೀ ಯಹ ದಿವ್ಯತಾ ಹೈ ಕಿ ವಹ ಅನನ್ತ ದ್ರವ್ಯೋಂಕೀ ಸಮಸ್ತ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೋ (ಅತೀತ ಔರ ಅನಾಗತ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೋ ಭೀ) ಸಮ್ಪೂರ್ಣತಯಾ ಏಕ ಹೀ ಸಮಯ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಜಾನತಾ ಹೈ ..೩೯..