ಯೇ ಖಲು ನಾದ್ಯಾಪಿ ಸಂಭೂತಿಮನುಭವನ್ತಿ, ಯೇ ಚಾತ್ಮಲಾಭಮನುಭೂಯ ವಿಲಯಮುಪಗತಾಸ್ತೇ ಕಿಲಾ- ಸದ್ಭೂತಾ ಅಪಿ ಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಪ್ರತಿ ನಿಯತತ್ವಾತ್ ಜ್ಞಾನಪ್ರತ್ಯಕ್ಷತಾಮನುಭವನ್ತಃ ಶಿಲಾಸ್ತಮ್ಭೋತ್ಕೀರ್ಣಭೂತಭಾವಿ- ದೇವವದಪ್ರಕಮ್ಪಾರ್ಪಿತಸ್ವರೂಪಾಃ ಸದ್ಭೂತಾ ಏವ ಭವನ್ತಿ ..೩೮..
ಜದಿ ಪಚ್ಚಕ್ಖಮಜಾದಂ ಪಜ್ಜಾಯಂ ಪಲಯಿದಂ ಚ ಣಾಣಸ್ಸ .
ಣ ಹವದಿ ವಾ ತಂ ಣಾಣಂ ದಿವ್ವಂ ತಿ ಹಿ ಕೇ ಪರೂವೇಂತಿ ..೩೯.. ಜಾನಾತಿ, ನ ಚ ತನ್ಮಯತ್ವೇನ, ನಿಶ್ಚಯೇನ ತು ಕೇವಲಜ್ಞಾನಾದಿಗುಣಾಧಾರಭೂತಂ ಸ್ವಕೀಯಸಿದ್ಧಪರ್ಯಾಯಮೇವ ಸ್ವಸಂವಿತ್ತ್ಯಾ- ಕಾರೇಣ ತನ್ಮಯೋ ಭೂತ್ವಾ ಪರಿಚ್ಛಿನತ್ತಿ ಜಾನಾತಿ, ತಥಾಸನ್ನಭವ್ಯಜೀವೇನಾಪಿ ನಿಜಶುದ್ಧಾತ್ಮಸಮ್ಯಕ್ಶ್ರದ್ಧಾನ- ಜ್ಞಾನಾನುಷ್ಠಾನರೂಪನಿಶ್ಚಯರತ್ನತ್ರಯಪರ್ಯಾಯ ಏವ ಸರ್ವತಾತ್ಪರ್ಯೇಣ ಜ್ಞಾತವ್ಯ ಇತಿ ತಾತ್ಪರ್ಯಮ್ ..೩೭.. ಅಥಾತೀತಾನಾ- ಗತಪರ್ಯಾಯಾಣಾಮಸದ್ಭೂತಸಂಜ್ಞಾ ಭವತೀತಿ ಪ್ರತಿಪಾದಯತಿ ---ಜೇ ಣೇವ ಹಿ ಸಂಜಾಯಾ ಜೇ ಖಲು ಣಟ್ಠಾ ಭವೀಯ ಪಜ್ಜಾಯಾ ಯೇ ನೈವ ಸಂಜಾತಾ ನಾದ್ಯಾಪಿ ಭವನ್ತಿ, ಭಾವಿನ ಇತ್ಯರ್ಥಃ . ಹಿ ಸ್ಫು ಟಂ ಯೇ ಚ ಖಲು ನಷ್ಟಾ ವಿನಷ್ಟಾಃ ಪರ್ಯಾಯಾಃ . ಕಿಂ ಕೃತ್ವಾ . ಭೂತ್ವಾ . ತೇ ಹೋಂತಿ ಅಸಬ್ಭೂದಾ ಪಜ್ಜಾಯಾ ತೇ ಪೂರ್ವೋಕ್ತಾ ಭೂತಾ ಭಾವಿನಶ್ಚ ಪರ್ಯಾಯಾ ಅವಿದ್ಯಮಾನತ್ವಾದಸದ್ಭೂತಾ ಭಣ್ಯನ್ತೇ . ಣಾಣಪಚ್ಚಕ್ಖಾ ತೇ ಚಾವಿದ್ಯಮಾನತ್ವಾದಸದ್ಭೂತಾ ಅಪಿ ವರ್ತಮಾನಜ್ಞಾನವಿಷಯತ್ವಾದ್ವಯವಹಾರೇಣ ಭೂತಾರ್ಥಾ ಭಣ್ಯನ್ತೇ, ತಥೈವ ಜ್ಞಾನಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾಶ್ಚೇತಿ . ಯಥಾಯಂ ಭಗವಾನ್ನಿಶ್ಚಯೇನ ಪರಮಾನನ್ದೈಕಲಕ್ಷಣಸುಖಸ್ವಭಾವಂ ಮೋಕ್ಷಪರ್ಯಾಯಮೇವ ತನ್ಮಯತ್ವೇನ ಪರಿಚ್ಛಿನತ್ತಿ, ಪರದ್ರವ್ಯಪರ್ಯಾಯಂ ತು ವ್ಯವಹಾರೇಣೇತಿ; ತಥಾ ಭಾವಿತಾತ್ಮನಾ ಪುರುಷೇಣ ರಾಗಾದಿವಿಕಲ್ಪೋಪಾಧಿ- ರಹಿತಸ್ವಸಂವೇದನಪರ್ಯಾಯ ಏವ ತಾತ್ಪರ್ಯೇಣ ಜ್ಞಾತವ್ಯಃ, ಬಹಿರ್ದ್ರವ್ಯಪರ್ಯಾಯಾಶ್ಚ ಗೌಣವೃತ್ತ್ಯೇತಿ ಭಾವಾರ್ಥಃ ..೩೮..
ಟೀಕಾ : — ಜೋ (ಪರ್ಯಾಯೇಂ ) ಅಭೀ ತಕ ಉತ್ಪನ್ನ ಭೀ ನಹೀಂ ಹುಈ ಔರ ಜೋ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋಕರ ನಷ್ಟ ಹೋ ಗಈ ಹೈಂ, ವೇ (ಪರ್ಯಾಯೇಂ ) ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಅವಿದ್ಯಮಾನ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ, ಜ್ಞಾನಕೇ ಪ್ರತಿ ನಿಯತ ಹೋನೇಸೇ (ಜ್ಞಾನಮೇಂ ನಿಶ್ಚಿತ — ಸ್ಥಿರ — ಲಗೀ ಹುಈ ಹೋನೇಸೇ, ಜ್ಞಾನಮೇಂ ಸೀಧೀ ಜ್ಞಾತ ಹೋನೇಸೇ ) ೧ಜ್ಞಾನಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ವರ್ತತೀ ಹುಈ, ಪಾಷಾಣ ಸ್ತಮ್ಭಮೇಂ ಉತ್ಕೀರ್ಣ, ಭೂತ ಔರ ಭಾವೀ ದೇವೋಂ (ತೀರ್ಥಂಕರದೇವೋಂ ) ಕೀ ಭಾಂತಿ ಅಪನೇ ಸ್ವರೂಪಕೋ ಅಕಮ್ಪತಯಾ (ಜ್ಞಾನಕೋ) ಅರ್ಪಿತ ಕರತೀ ಹುಈ (ವೇ ಪರ್ಯಾಯೇಂ ) ವಿದ್ಯಮಾನ ಹೀ ಹೈಂ ..೩೮..
ಅಬ, ಇನ್ಹೀಂ ಅವಿದ್ಯಮಾನ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೀ ಜ್ಞಾನಪ್ರತ್ಯಕ್ಷತಾಕೋ ದೃಢ ಕರತೇ ಹೈಂ : —
ಜ್ಞಾನೇ ಅಜಾತ -ವಿನಷ್ಟ ಪರ್ಯಾಯೋ ತಣೀ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷತಾ ನವ ಹೋಯ ಜೋ, ತೋ ಜ್ಞಾನನೇ ಏ ‘ದಿವ್ಯ’ ಕೌಣ ಕಹೇ ಭಲಾ ? ೩೯.
೬೬ಪ್ರವಚನಸಾರ[ ಭಗವಾನಶ್ರೀಕುಂದಕುಂದ-
೧. ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ = ಅಕ್ಷಕೇ ಪ್ರತಿ — ಅಕ್ಷಕೇ ಸನ್ಮುಖ — ಅಕ್ಷಕೇ ನಿಕಟಮೇಂ — ಅಕ್ಷಕೇ ಸಮ್ಬನ್ಧಮೇಂ ಹೋ ಐಸಾ .