ಜಂ ಪರದೋ ವಿಣ್ಣಾಣಂ ತಂ ತು ಪರೋಕ್ಖಂ ತಿ ಭಣಿದಮಟ್ಠೇಸು .
ಯತ್ತು ಖಲು ಪರದ್ರವ್ಯಭೂತಾದನ್ತಃಕರಣಾದಿನ್ದ್ರಿಯಾತ್ಪರೋಪದೇಶಾದುಪಲಬ್ಧೇಃ ಸಂಸ್ಕಾರಾದಾಲೋಕಾದೇರ್ವಾ ಪ್ರತಿಭಾಸಮಯಪರಮಜ್ಯೋತಿಃಕಾರಣಭೂತೇ ಸ್ವಶುದ್ಧಾತ್ಮಸ್ವರೂಪಭಾವನಾಸಮುತ್ಪನ್ನಪರಮಾಹ್ಲಾದೈಕಲಕ್ಷಣಸುಖಸಂವಿತ್ತ್ಯಾಕಾರ- ಪರಿಣತಿರೂಪೇ ರಾಗಾದಿವಿಕಲ್ಪೋಪಾಧಿರಹಿತೇ ಸ್ವಸಂವೇದನಜ್ಞಾನೇ ಭಾವನಾ ಕರ್ತವ್ಯಾ ಇತ್ಯಭಿಪ್ರಾಯಃ ..೫೭.. ಅಥ ಪುನರಪಿ ಪ್ರಕಾರಾನ್ತರೇಣ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಪರೋಕ್ಷಲಕ್ಷಣಂ ಕಥಯತಿ — ಜಂ ಪರದೋ ವಿಣ್ಣಾಣಂ ತಂ ತು ಪರೋಕ್ಖಂ ತಿ ಭಣಿದಂ ಯತ್ಪರತಃ ಸಕಾಶಾದ್ವಿಜ್ಞಾನಂ ಪರಿಜ್ಞಾನಂ ಭವತಿ ತತ್ಪುನಃ ಪರೋಕ್ಷಮಿತಿ ಭಣಿತಮ್ . ಕೇಷು ವಿಷಯೇಷು . ಅಟ್ಠೇಸು ಜ್ಞೇಯಪದಾರ್ಥೇಷು . ಜದಿ ಪರದ್ರವ್ಯರೂಪ ಇನ್ದ್ರಿಯೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ ಜಾನತಾ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ ವಹ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ನಹೀಂ ಹೈ ..೫೭..
ಅಬ, ಪರೋಕ್ಷ ಔರ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಕೇ ಲಕ್ಷಣ ಬತಲಾತೇ ಹೈಂ : —
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಪರತಃ ] ಪರಕೇ ದ್ವಾರಾ ಹೋನೇವಾಲಾ [ಯತ್ ] ಜೋ [ಅರ್ಥೇಷು ವಿಜ್ಞಾನಂ ] ಪದಾರ್ಥ ಸಮ್ಬನ್ಧೀ ವಿಜ್ಞಾನ ಹೈ [ತತ್ ತು ] ವಹ ತೋ [ಪರೋಕ್ಷಂ ಇತಿ ಭಣಿತಂ ] ಪರೋಕ್ಷ ಕಹಾ ಗಯಾ ಹೈ, [ಯದಿ ] ಯದಿ [ಕೇವಲೇನ ಜೀವೇಣ ] ಮಾತ್ರ ಜೀವಕೇ ದ್ವಾರಾ ಹೀ [ಜ್ಞಾತಂ ಭವತಿ ಹಿ ] ಜಾನಾ ಜಾಯೇ ತೋ [ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಂ ] ವಹ ಜ್ಞಾನ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಹೈ ..೫೮..
ಟೀಕಾ : — ನಿಮಿತ್ತತಾಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ (ನಿಮಿತ್ತರೂಪ ಬನೇ ಹುಏ) ಐಸೇ ಜೋ ಪರದ್ರವ್ಯಭೂತ ಅಂತಃಕರಣ (ಮನ), ಇನ್ದ್ರಿಯ, ೧ಪರೋಪದೇಶ, ೨ಉಪಲಬ್ಧಿ, ೩ಸಂಸ್ಕಾರ ಯಾ ೪ಪ್ರಕಾಶಾದಿಕ ಹೈಂ ಉನಕೇ ದ್ವಾರಾ ಹೋನೇವಾಲಾ
ಅರ್ಥೋ ತಣುಂ ಜೇ ಜ್ಞಾನ ಪರತಃ ಥಾಯ ತೇಹ ಪರೋಕ್ಷ ಛೇ; ಜೀವಮಾತ್ರಥೀ ಜ ಜಣಾಯ ಜೋ , ತೋ ಜ್ಞಾನ ತೇ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಛೇ. ೫೮.
೧೦೦ಪ್ರವಚನಸಾರ[ ಭಗವಾನಶ್ರೀಕುಂದಕುಂದ-
೧. ಪರೋಪದೇಶ = ಅನ್ಯಕಾ ಉಪದೇಶ.
೨. ಉಪಲಬ್ಧಿ = ಜ್ಞಾನಾವರಣೀಯ ಕರ್ಮಕೇ ಕ್ಷಯೋಪಶಮಕೇ ನಿಮಿತ್ತಸೇ ಉತ್ಪನ್ನ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ ಜಾನನೇಕೀ ಶಕ್ತಿ . (ಯಹ ‘ಲಬ್ಧ’
ಶಕ್ತಿ ಜಬ ‘ಉಪರ್ಯುಕ್ತ’ ಹೋತೀ ಹೈ, ತಭೀ ಪದಾರ್ಥ ಜ್ಞಾತ ಹೋತಾ ಹೈ .)
೩. ಸಂಸ್ಕಾರ = ಪೂರ್ವ ಜ್ಞಾತ ಪದಾರ್ಥಕೀ ಧಾರಣಾ.
೪. ಚಕ್ಷುಇನ್ದ್ರಿಯ ದ್ವಾರಾ ರೂಪೀ ಪದಾರ್ಥಕೋ ದೇಖನೇಮೇಂ ಪ್ರಕಾಶ ಭೀ ನಿಮಿತ್ತರೂಪ ಹೋತಾ ಹೈ.