ಯದಿ ಶುಭೋಪಯೋಗಜನ್ಯಸಮುದೀರ್ಣಪುಣ್ಯಸಂಪದಸ್ತ್ರಿದಶಾದಯೋಽಶುಭೋಪಯೋಗಜನ್ಯಪರ್ಯಾಗತಪಾತಕಾಪದೋ ವಾ ನಾರಕಾದಯಶ್ಚ, ಉಭಯೇಽಪಿ ಸ್ವಾಭಾವಿಕಸುಖಾಭಾವಾದವಿಶೇಷೇಣ ಪಂಚೇನ್ದ್ರಿಯಾತ್ಮಕಶರೀರಪ್ರತ್ಯಯಂ ದುಃಖ- ಮೇವಾನುಭವನ್ತಿ, ತತಃ ಪರಮಾರ್ಥತಃ ಶುಭಾಶುಭೋಪಯೋಗಯೋಃ ಪೃಥಕ್ತ್ವವ್ಯವಸ್ಥಾ ನಾವತಿಷ್ಠತೇ ..೭೨..
ಅಥ ಶುಭೋಪಯೋಗಜನ್ಯಂ ಫಲವತ್ಪುಣ್ಯಂ ವಿಶೇಷೇಣ ದೂಷಣಾರ್ಥಮಭ್ಯುಪಗಮ್ಯೋತ್ಥಾಪಯತಿ —
ಹಸ್ತಿನಾ ಹನ್ಯಮಾನೇ ಸತಿ ವಿಷಯಸುಖಸ್ಥಾನೀಯಮಧುಬಿನ್ದುಸುಸ್ವಾದೇನ ಯಥಾ ಸುಖಂ ಮನ್ಯತೇ, ತಥಾ ಸಂಸಾರಸುಖಮ್ . ಪೂರ್ವೋಕ್ತಮೋಕ್ಷಸುಖಂ ತು ತದ್ವಿಪರೀತಮಿತಿ ತಾತ್ಪರ್ಯಮ್ ..೭೧.. ಅಥ ಪೂರ್ವೋಕ್ತಪ್ರಕಾರೇಣ ಶುಭೋಪಯೋಗಸಾಧ್ಯಸ್ಯೇನ್ದ್ರಿಯ- ಸುಖಸ್ಯ ನಿಶ್ಚಯೇನ ದುಃಖತ್ವಂ ಜ್ಞಾತ್ವಾ ತತ್ಸಾಧಕಶುಭೋಪಯೋಗಸ್ಯಾಪ್ಯಶುಭೋಪಯೋಗೇನ ಸಹ ಸಮಾನತ್ವಂ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಯತಿ — ಣರಣಾರಯತಿರಿಯಸುರಾ ಭಜಂತಿ ಜದಿ ದೇಹಸಂಭವಂ ದುಕ್ಖಂ ಸಹಜಾತೀನ್ದ್ರಿಯಾಮೂರ್ತಸದಾನನ್ದೈಕಲಕ್ಷಣಂ ವಾಸ್ತವಸುಖಮಲಭಮಾನಾಃ ಸನ್ತೋ ನರನಾರಕತಿರ್ಯಕ್ಸುರಾ ಯದಿ ಚೇದವಿಶೇಷೇಣ ಪೂರ್ವೋಕ್ತಪರಮಾರ್ಥಸುಖಾದ್ವಿಲಕ್ಷಣಂ ಪಞ್ಚೇನ್ದ್ರಿಯಾತ್ಮಕಶರೀರೋತ್ಪನ್ನಂ ನಿಶ್ಚಯನಯೇನ ದುಃಖಮೇವ ಭಜನ್ತೇ ಸೇವನ್ತೇ, ಕಿಹ ಸೋ ಸುಹೋ ವ ಅಸುಹೋ ಉವಓಗೋ ಹವದಿ
ಟೀಕಾ : — ಯದಿ ಶುಭೋಪಯೋಗಜನ್ಯ ಉದಯಗತ ಪುಣ್ಯಕೀ ಸಮ್ಪತ್ತಿವಾಲೇ ದೇವಾದಿಕ (ಅರ್ಥಾತ್ ಶುಭೋಪಯೋಗಜನ್ಯ ಪುಣ್ಯಕೇ ಉದಯಸೇ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೋನೇವಾಲೀ ಋದ್ಧಿವಾಲೇ ದೇವ ಇತ್ಯಾದಿ) ಔರ ಅಶುಭೋಪಯೋಗಜನ್ಯ ಉದಯಗತ ಪಾಪಕೀ ಆಪದಾವಾಲೇ ನಾರಕಾದಿಕ — ಯಹ ದೋನೋಂ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಸುಖಕೇ ಅಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಅವಿಶೇಷರೂಪಸೇ (-ಬಿನಾ ಅನ್ತರಕೇ) ಪಂಚೇನ್ದ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಶರೀರ ಸಮ್ಬನ್ಧೀ ದುಃಖಕಾ ಹೀ ಅನುಭವ ಕರತೇ ಹೈಂ, ತಬ ಫಿ ರ ಪರಮಾರ್ಥಸೇ ಶುಭ ಔರ ಅಶುಭ ಉಪಯೋಗಕೀ ಪೃಥಕ್ತ್ವವ್ಯವಸ್ಥಾ ನಹೀಂ ರಹತೀ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಶುಭೋಪಯೋಗಜನ್ಯ ಪುಣ್ಯಕೇ ಫಲರೂಪಮೇಂ ದೇವಾದಿಕಕೀ ಸಮ್ಪದಾಯೇಂ ಮಿಲತೀ ಹೈಂ ಔರ ಅಶುಭೋಪಯೋಗಜನ್ಯ ಪಾಪಕೇ ಫಲರೂಪಮೇಂ ನಾರಕಾದಿಕ ಕೀ ಆಪದಾಯೇಂ ಮಿಲತೀ ಹೈಂ . ಕಿನ್ತು ವೇ ದೇವಾದಿಕ ತಥಾ ನಾರಕಾದಿಕ ದೋನೋಂ ಪರಮಾರ್ಥಸೇ ದುಃಖೀ ಹೀ ಹೈಂ . ಇಸಪ್ರಕಾರ ದೋನೋಂಕಾ ಫಲ ಸಮಾನ ಹೋನೇಸೇ ಶುಭೋಪಯೋಗ ಔರ ಅಶುಭೋಪಯೋಗ ದೋನೋಂ ಪರಮಾರ್ಥಸೇ ಸಮಾನ ಹೀ ಹೈಂ ಅರ್ಥಾತ್ ಉಪಯೋಗಮೇಂ — ಅಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಮೇಂ — ಶುಭ ಔರ ಅಶುಭ ನಾಮಕ ಭೇದ ಪರಮಾರ್ಥಸೇ ಘಟಿತ ನಹೀಂ ಹೋತೇ ..೭೨..
(ಜೈಸೇ ಇನ್ದ್ರಿಯಸುಖಕೋ ದುಃಖರೂಪ ಔರ ಶುಭೋಪಯೋಗಕೋ ಅಶುಭೋಪಯೋಗಕೇ ಸಮಾನ ಬತಾಯಾ ಹೈ ಇಸೀಪ್ರಕಾರ) ಅಬ, ಶುಭೋಪಯೋಗಜನ್ಯ ಫಲವಾಲಾ ಜೋ ಪುಣ್ಯ ಹೈ ಉಸೇ ವಿಶೇಷತಃ ದೂಷಣ ದೇನೇಕೇ ಲಿಯೇ (ಅರ್ಥಾತ್ ಉಸಮೇಂ ದೋಷ ದಿಖಾನೇಕೇ ಲಿಯೇ) ಉಸ ಪುಣ್ಯಕೋ (-ಉಸಕೇ ಅಸ್ತಿತ್ವಕೋ) ಸ್ವೀಕಾರ ಕರಕೇ ಉಸಕೀ (ಪುಣ್ಯಕೀ) ಬಾತಕಾ ಖಂಡನ ಕರತೇ ಹೈಂ : —
ಚಕ್ರೀ ಅನೇ ದೇವೇಂದ್ರ ಶುಭ -ಉಪಯೋಗಮೂಲಕ ಭೋಗಥೀ ಪುಷ್ಟಿ ಕರೇ ದೇಹಾದಿನೀ, ಸುಖೀ ಸಮ ದೀಸೇ ಅಭಿರತ ರಹೀ. ೭೩.
೧೨೪ಪ್ರವಚನಸಾರ[ ಭಗವಾನಶ್ರೀಕುಂದಕುಂದ-