ಅತ್ಥೋ ಖಲು ದವ್ವಮಓ ದವ್ವಾಣಿ ಗುಣಪ್ಪಗಾಣಿ ಭಣಿದಾಣಿ .
ಇಹ ಕಿಲ ಯಃ ಕಶ್ಚನಾಪಿ ಪರಿಚ್ಛಿದ್ಯಮಾನಃ ಪದಾರ್ಥಃ ಸ ಸರ್ವ ಏವ ವಿಸ್ತಾರಾಯತಸಾಮಾನ್ಯ-
ಇತಃ ಊರ್ದ್ಧ್ವಂ ‘ಸತ್ತಾಸಂಬದ್ಧೇದೇ’ ಇತ್ಯಾದಿಗಾಥಾಸೂತ್ರೇಣ ಪೂರ್ವಂ ಸಂಕ್ಷೇಪೇಣ ಯದ್ವಯಾಖ್ಯಾತಂ ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನಂ ತಸ್ಯೇದಾನೀಂ ವಿಷಯಭೂತಪದಾರ್ಥವ್ಯಾಖ್ಯಾನದ್ವಾರೇಣ ತ್ರಯೋದಶಾಧಿಕಶತಪ್ರಮಿತಗಾಥಾಪರ್ಯನ್ತಂ ವಿಸ್ತರವ್ಯಾಖ್ಯಾನಂ ಕರೋತಿ . ಅಥವಾ ದ್ವಿತೀಯಪಾತನಿಕಾ – ಪೂರ್ವಂ ಯದ್ವಯಾಖ್ಯಾತಂ ಜ್ಞಾನಂ ತಸ್ಯ ಜ್ಞೇಯಭೂತಪದಾರ್ಥಾನ್ ಕಥಯತಿ . ತತ್ರ ತ್ರಯೋದಶಾಧಿಕ - ಶತಗಾಥಾಸು ಮಧ್ಯೇ ಪ್ರಥಮತಸ್ತಾವತ್ ‘ತಮ್ಹಾ ತಸ್ಸ ಣಮಾಇಂ’ ಇಮಾಂ ಗಾಥಾಮಾದಿಂ ಕೃತ್ವಾ ಪಾಠಕ್ರಮೇಣ ಪಞ್ಚತ್ರಿಂಶದ್- ಗಾಥಾಪರ್ಯನ್ತಂ ಸಾಮಾನ್ಯಜ್ಞೇಯವ್ಯಾಖ್ಯಾನಂ, ತದನನ್ತರಂ ‘ದವ್ವಂ ಜೀವಮಜೀವಂ’ ಇತ್ಯಾದ್ಯೇಕೋನವಿಂಶತಿಗಾಥಾಪರ್ಯನ್ತಂ ವಿಶೇಷಜ್ಞೇಯವ್ಯಾಖ್ಯಾನಂ, ಅಥಾನನ್ತರಂ ‘ಸಪದೇಸೇಹಿಂ ಸಮಗ್ಗೋ ಲೋಗೋ’ ಇತ್ಯಾದಿಗಾಥಾಷ್ಟಕಪರ್ಯನ್ತಂ ಸಾಮಾನ್ಯಭೇದಭಾವನಾ,
ಅಬ, ಜ್ಞೇಯತತ್ತ್ವಕಾ ಪ್ರಜ್ಞಾಪನ ಕರತೇ ಹೈಂ ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞೇಯತತ್ತ್ವ ಬತಲಾತೇ ಹೈಂ . ಉಸಮೇಂ (ಪ್ರಥಮ) ಪದಾರ್ಥಕಾ ಸಮ್ಯಕ್ ( — ಯಥಾರ್ಥ) ದ್ರವ್ಯಗುಣಪರ್ಯಾಯಸ್ವರೂಪ ವರ್ಣನ ಕರತೇ ಹೈಂ : —
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಅರ್ಥಃ ಖಲು ] ಪದಾರ್ಥ [ದ್ರವ್ಯಮಯಃ ] ದ್ರವ್ಯಸ್ವರೂಪ ಹೈ; [ದ್ರವ್ಯಾಣಿ ] ದ್ರವ್ಯ [ಗುಣಾತ್ಮಕಾನಿ ] ಗುಣಾತ್ಮಕ [ಭಣಿತಾನಿ ] ಕಹೇ ಗಯೇ ಹೈಂ; [ತೈಃ ತು ಪುನಃ ] ಔರ ದ್ರವ್ಯ ತಥಾ ಗುಣೋಂಸೇ [ಪರ್ಯಾಯಾಃ ] ಪರ್ಯಾಯೇಂ ಹೋತೀ ಹೈಂ . [ಪರ್ಯಯಮೂಢಾ ಹಿ ] ಪರ್ಯಾಯಮೂಢ ಜೀವ [ಪರಸಮಯಾಃ ] ಪರಸಮಯ (ಅರ್ಥಾತ್ ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿ) ಹೈಂ ..೯೩..
ಟೀಕಾ : — ಇಸ ವಿಶ್ವಮೇಂ ಜೋ ಕೋಈ ಜಾನನೇಮೇಂ ಆನೇವಾಲಾ ಪದಾರ್ಥ ಹೈ ವಹ ಸಮಸ್ತ ಹೀ
ಛೇ ಅರ್ಥ ದ್ರವ್ಯಸ್ವರೂಪ, ಗುಣ -ಆತ್ಮಕ ಕಹ್ಯಾಂ ಛೇ ದ್ರವ್ಯನೇ, ವಳೀ ದ್ರವ್ಯ -ಗುಣಥೀ ಪರ್ಯಯೋ; ಪರ್ಯಾಯಮೂಢ ಪರಸಮಯ ಛೇ. ೯೩.
೧೬೨