ಲಘುಗುಣದ್ವಾರೇಣ ಪ್ರತಿಸಮಯಸಮುದೀಯಮಾನಷಟ್ಸ್ಥಾನಪತಿತವೃದ್ಧಿಹಾನಿನಾನಾತ್ವಾನುಭೂತಿಃ ಗುಣಾತ್ಮಕಃ
ಸ್ವಭಾವಪರ್ಯಾಯಃ . ಯಥೈವ ಚ ಪಟೇ ರೂಪಾದೀನಾಂ ಸ್ವಪರಪ್ರತ್ಯಯಪ್ರವರ್ತಮಾನಪೂರ್ವೋತ್ತರಾವಸ್ಥಾವತೀರ್ಣತಾರತಮ್ಯೋ-
ಪದರ್ಶಿತಸ್ವಭಾವವಿಶೇಷಾನೇಕತ್ವಾಪತ್ತಿಃ ಗುಣಾತ್ಮಕೋ ವಿಭಾವಪರ್ಯಾಯಃ, ತಥೈವ ಚ ಸಮಸ್ತೇಷ್ವಪಿ ದ್ರವ್ಯೇಷು
ರೂಪಾದೀನಾಂ ಜ್ಞಾನಾದೀನಾಂ ವಾ ಸ್ವಪರಪ್ರತ್ಯಯಪ್ರವರ್ತಮಾನಪೂರ್ವೋತ್ತರಾವಸ್ಥಾವತೀರ್ಣತಾರತಮ್ಯೋಪದರ್ಶಿತಸ್ವಭಾವ-
ವಿಶೇಷಾನೇಕತ್ವಾಪತ್ತಿಃ ಗುಣಾತ್ಮಕೋ ವಿಭಾವಪರ್ಯಾಯಃ . ಇಯಂ ಹಿ ಸರ್ವಪದಾರ್ಥಾನಾಂ ದ್ರವ್ಯಗುಣಪರ್ಯಾಯಸ್ವಭಾವ-
ಪ್ರಕಾಶಿಕಾ ಪಾರಮೇಶ್ವರೀ ವ್ಯವಸ್ಥಾ ಸಾಧೀಯಸೀ, ನ ಪುನರಿತರಾ . ಯತೋ ಹಿ ಬಹವೋಽಪಿ ಪರ್ಯಾಯ-
ವಿಣಿಚ್ಛಯಾಧಿಗಮಂ ಪರಮಾರ್ಥವಿನಿಶ್ಚಯಾಧಿಗಮಂ ಸಮ್ಯಕ್ತ್ವಮಿತಿ . ಪರಮಾರ್ಥವಿನಿಶ್ಚಯಾಧಿಗಮಶಬ್ದೇನ ಸಮ್ಯಕ್ತ್ವಂ ಕಥಂ
ಭಣ್ಯತ ಇತಿ ಚೇತ್ – ಪರಮೋಽರ್ಥಃ ಪರಮಾರ್ಥಃ ಶುದ್ಧಬುದ್ಧೈಕಸ್ವಭಾವಃ ಪರಮಾತ್ಮಾ, ಪರಮಾರ್ಥಸ್ಯ ವಿಶೇಷೇಣ
ಸಂಶಯಾದಿರಹಿತತ್ವೇನ ನಿಶ್ಚಯಃ ಪರಮಾರ್ಥವಿನಿಶ್ಚಯರೂಪೋಽಧಿಗಮಃ ಶಙ್ಕಾದ್ಯಷ್ಟದೋಷರಹಿತಶ್ಚ ಯಃ ಪರಮಾರ್ಥತೋಽರ್ಥಾವಬೋಧೋ
ಯಸ್ಮಾತ್ಸಮ್ಯಕ್ತ್ವಾತ್ತತ್ ಪರಮಾರ್ಥವಿನಿಶ್ಚಯಾಧಿಗಮಮ್ . ಅಥವಾ ಪರಮಾರ್ಥವಿನಿಶ್ಚಯೋಽನೇಕಾನ್ತಾತ್ಮಕಪದಾರ್ಥಸಮೂಹ-
ಸ್ತಸ್ಯಾಧಿಗಮೋ ಯಸ್ಮಾದಿತಿ ..✽೧೦.. ಅಥ ಪದಾರ್ಥಸ್ಯ ದ್ರವ್ಯಗುಣಪರ್ಯಾಯಸ್ವರೂಪಂ ನಿರೂಪಯತಿ — ಅತ್ಥೋ ಖಲು
ದವ್ವಮಓ ಅರ್ಥೋ ಜ್ಞಾನವಿಷಯಭೂತಃ ಪದಾರ್ಥಃ ಖಲು ಸ್ಫು ಟಂ ದ್ರವ್ಯಮಯೋ ಭವತಿ . ಕಸ್ಮಾತ್ . ತಿರ್ಯಕ್-
ಸಾಮಾನ್ಯೋದ್ಧರ್ವತಾಸಾಮಾನ್ಯಲಕ್ಷಣೇನ ದ್ರವ್ಯೇಣ ನಿಷ್ಪನ್ನತ್ವಾತ್ . ತಿರ್ಯಕ್ಸಾಮಾನ್ಯೋರ್ದ್ಧ್ವತಾಸಾಮಾನ್ಯಲಕ್ಷಣಂ ಕಥ್ಯತೇ –
ಏಕಕಾಲೇ ನಾನಾವ್ಯಕ್ತಿಗತೋಽನ್ವಯಸ್ತಿರ್ಯಕ್ಸಾಮಾನ್ಯಂ ಭಣ್ಯತೇ . ತತ್ರ ದೃಷ್ಟಾನ್ತೋ ಯಥಾ – ನಾನಾಸಿದ್ಧಜೀವೇಷು ಸಿದ್ಧೋಽಯಂ
ಸಿದ್ಧೋಽಯಮಿತ್ಯನುಗತಾಕಾರಃ ಸಿದ್ಧಜಾತಿಪ್ರತ್ಯಯಃ . ನಾನಾಕಾಲೇಷ್ವೇಕವ್ಯಕ್ತಿಗತೋನ್ವಯ ಊರ್ಧ್ವತಾಸಾಮಾನ್ಯಂ ಭಣ್ಯತೇ .
ತತ್ರ ದೃಷ್ಟಾಂತಃ ಯಥಾ – ಯ ಏವ ಕೇವಲಜ್ಞಾನೋತ್ಪತ್ತಿಕ್ಷಣೇ ಮುಕ್ತಾತ್ಮಾ ದ್ವಿತೀಯಾದಿಕ್ಷಣೇಷ್ವಪಿ ಸ ಏವೇತಿ ಪ್ರತೀತಿಃ . ಅಥವಾ
ನಾನಾಗೋಶರೀರೇಷು ಗೌರಯಂ ಗೌರಯಮಿತಿ ಗೋಜಾತಿಪ್ರತೀತಿಸ್ತಿರ್ಯಕ್ಸಾಮಾನ್ಯಮ್ . ಯಥೈವ ಚೈಕಸ್ಮಿನ್ ಪುರುಷೇ
ಬಾಲಕುಮಾರಾದ್ಯವಸ್ಥಾಸು ಸ ಏವಾಯಂ ದೇವದತ್ತ ಇತಿ ಪ್ರತ್ಯಯ ಊರ್ಧ್ವತಾಸಾಮಾನ್ಯಮ್ . ದವ್ವಾಣಿ ಗುಣಪ್ಪಗಾಣಿ ಭಣಿದಾಣಿ
ದ್ರವ್ಯಾಣಿ ಗುಣಾತ್ಮಕಾನಿ ಭಣಿತಾನಿ . ಅನ್ವಯಿನೋ ಗುಣಾ ಅಥವಾ ಸಹಭುವೋ ಗುಣಾ ಇತಿ ಗುಣಲಕ್ಷಣಮ್ .
ಯಥಾ ಅನನ್ತಜ್ಞಾನಸುಖಾದಿವಿಶೇಷಗುಣೇಭ್ಯಸ್ತಥೈವಾಗುರುಲಘುಕಾದಿಸಾಮಾನ್ಯಗುಣೇಭ್ಯಶ್ಚಾಭಿನ್ನತ್ವಾದ್ಗುಣಾತ್ಮಕಂ ಭವತಿ
ಸಿದ್ಧಜೀವದ್ರವ್ಯಂ, ತಥೈವ ಸ್ವಕೀಯಸ್ವಕೀಯವಿಶೇಷಸಾಮಾನ್ಯಗುಣೇಭ್ಯಃ ಸಕಾಶಾದಭಿನ್ನತ್ವಾತ್ ಸರ್ವದ್ರವ್ಯಾಣಿ
ಗುಣಾತ್ಮಕಾನಿ ಭವನ್ತಿ . ತೇಹಿಂ ಪುಣೋ ಪಜ್ಜಾಯಾ ತೈಃ ಪೂರ್ವೋಕ್ತಲಕ್ಷಣೈರ್ದ್ರವ್ಯೈರ್ಗುಣೈಶ್ಚ ಪರ್ಯಾಯಾ ಭವನ್ತಿ . ವ್ಯತಿರೇಕಿಣಃ
ಪರ್ಯಾಯಾ ಅಥವಾ ಕ್ರಮಭುವಃ ಪರ್ಯಾಯಾ ಇತಿ ಪರ್ಯಾಯಲಕ್ಷಣಮ್ . ಯಥೈಕಸ್ಮಿನ್ ಮುಕ್ತಾತ್ಮದ್ರವ್ಯೇ ಕಿಂಚಿದೂನಚರಮ-
೧೬೬ಪ್ರವಚನಸಾರ[ ಭಗವಾನಶ್ರೀಕುಂದಕುಂದ-
ರೂಪಾದಿಕಕೇ ಸ್ವ -ಪರಕೇ ಕಾರಣ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಪೂರ್ವೋತ್ತರ ಅವಸ್ಥಾಮೇಂ ಹೋನೇವಾಲೇ ತಾರತಮ್ಯಕೇ ಕಾರಣ ದೇಖನೇಮೇಂ
ಆನೇವಾಲೇ ಸ್ವಭಾವವಿಶೇಷರೂಪ ಅನೇಕತ್ವಕೀ ಆಪತ್ತಿ ವಹ ಗುಣಾತ್ಮಕ ವಿಭಾವಪರ್ಯಾಯ ಹೈ, ಉಸೀಪ್ರಕಾರ
ಸಮಸ್ತ ದ್ರವ್ಯೋಂಮೇಂ, ರೂಪಾದಿಕಕೇ ಯಾ ಜ್ಞಾನಾದಿಕೇ ಸ್ವ -ಪರಕೇ ಕಾರಣ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಪೂರ್ವೋತ್ತರ ಅವಸ್ಥಾಮೇಂ
ಹೋನೇವಾಲೇ ತಾರತಮ್ಯಕೇ ಕಾರಣ ದೇಖನೇಮೇಂ ಆನೇವಾಲೇ ಸ್ವಭಾವವಿಶೇಷರೂಪ ಅನೇಕತ್ವಕೀ ಆಪತ್ತಿ ವಹ
ಗುಣಾತ್ಮಕ ವಿಭಾವಪರ್ಯಾಯ ಹೈ .
ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಯಹ, ಸರ್ವ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ದ್ರವ್ಯಗುಣಪರ್ಯಾಯಸ್ವಭಾವಕೀ ಪ್ರಕಾಶಕ ೧ಪಾರಮೇಶ್ವರೀ ವ್ಯವಸ್ಥಾ
ಭಲೀ -ಉತ್ತಮ -ಪೂರ್ಣ -ಯೋಗ್ಯ ಹೈ, ದೂಸರೀ ಕೋಈ ನಹೀಂ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ಬಹುತಸೇ (ಜೀವ) ಪರ್ಯಾಯಮಾತ್ರಕಾ ಹೀ ಅವಲಮ್ಬನ
೧. ಪರಮೇಶ್ವರಕೀ ಕಹೀ ಹುಈ .