ಯೇ ಖಲು ಜೀವಪುದ್ಗಲಾತ್ಮಕಮಸಮಾನಜಾತೀಯದ್ರವ್ಯಪರ್ಯಾಯಂ ಸಕಲಾವಿದ್ಯಾನಾಮೇಕಮೂಲಮುಪಗತಾ ಯಥೋದಿತಾತ್ಮಸ್ವಭಾವಸಂಭಾವನಕ್ಲೀಬಾಃ ತಸ್ಮಿನ್ನೇವಾಶಕ್ತಿಮುಪವ್ರಜನ್ತಿ, ತೇ ಖಲೂಚ್ಛಲಿತನಿರರ್ಗಲೈಕಾನ್ತ- ದೃಷ್ಟಯೋ ಮನುಷ್ಯ ಏವಾಹಮೇಷ ಮಮೈವೈತನ್ಮನುಷ್ಯಶರೀರಮಿತ್ಯಹಂಕಾರಮಮಕಾರಾಭ್ಯಾಂ ವಿಪ್ರಲಭ್ಯಮಾನಾ ಅವಿಚಲಿತ- ಚೇತನಾವಿಲಾಸಮಾತ್ರಾದಾತ್ಮವ್ಯವಹಾರಾತ್ ಪ್ರಚ್ಯುತ್ಯ ಕ್ರೋಡೀಕೃತಸಮಸ್ತಕ್ರಿಯಾಕುಟುಮ್ಬಕಂ ಮನುಷ್ಯವ್ಯವಹಾರಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ರಜ್ಯನ್ತೋ ದ್ವಿಷನ್ತಶ್ಚ ಪರದ್ರವ್ಯೇಣ ಕರ್ಮಣಾ ಸಂಗತತ್ವಾತ್ಪರಸಮಯಾ ಜಾಯನ್ತೇ .
ಯೇ ತು ಪುನರಸಂಕೀರ್ಣ -ದ್ರವ್ಯಗುಣಪರ್ಯಾಯಸುಸ್ಥಿತಂ ಭಗವನ್ತಮಾತ್ಮನಃ ಸ್ವಭಾವಂ ಸಕಲವಿದ್ಯಾನಾಮೇಕಮೂಲಮುಪಗಮ್ಯ ಯಥೋದಿತಾತ್ಮಸ್ವಭಾವಸಂಭಾವನಸಮರ್ಥತಯಾ ಪರ್ಯಾಯಮಾತ್ರಾಶಕ್ತಿ- ದ್ರವ್ಯಗುಣಪರ್ಯಾಯಪರಿಜ್ಞಾನಮೂಢಾ ಅಥವಾ ನಾರಕಾದಿಪರ್ಯಾಯರೂಪೋ ನ ಭವಾಮ್ಯಹಮಿತಿ ಭೇದವಿಜ್ಞಾನಮೂಢಾಶ್ಚ ಪರಸಮಯಾ ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಯೋ ಭವನ್ತೀತಿ . ತಸ್ಮಾದಿಯಂ ಪಾರಮೇಶ್ವರೀ ದ್ರವ್ಯಗುಣಪರ್ಯಾಯವ್ಯಾಖ್ಯಾ ಸಮೀಚೀನಾ ಭದ್ರಾ ಭವತೀತ್ಯಭಿ- ಪ್ರಾಯಃ ..೯೩.. ಅಥ ಪ್ರಸಂಗಾಯಾತಾಂ ಪರಸಮಯಸ್ವಸಮಯವ್ಯವಸ್ಥಾಂ ಕಥಯತಿ — ಜೇ ಪಜ್ಜಏಸು ಣಿರದಾ ಜೀವಾ ಯೇ ಪರ್ಯಾಯೇಷು
ಟೀಕಾ : — ಜೋ ಜೀವ ಪುದ್ಗಲಾತ್ಮಕ ಅಸಮಾನಜಾತೀಯ ದ್ರವ್ಯಪರ್ಯಾಯಕಾ — ಜೋ ಕಿ ಸಕಲ ಅವಿದ್ಯಾಓಂಕಾ ಏಕ ಮೂಲ ಹೈ ಉಸಕಾ — ಆಶ್ರಯ ಕರತೇ ಹುಏ ೧ಯಥೋಕ್ತ ಆತ್ಮಸ್ವಭಾವಕೀ ೨ಸಂಭಾವನಾ ಕರನೇಮೇಂ ನಪುಂಸಕ ಹೋನೇಸೇ ಉಸೀಮೇಂ ಬಲ ಧಾರಣ ಕರತೇ ಹೈಂ (ಅರ್ಥಾತ್ ಉನ ಅಸಮಾನಜಾತೀಯ ದ್ರವ್ಯ -ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೇ ಪ್ರತಿ ಹೀ ಬಲವಾನ ಹೈಂ ), ವೇ — ಜಿನಕೀ ೩ನಿರರ್ಗಲ ಏಕಾನ್ತದೃಷ್ಟಿ ಉಛಲತೀ ಹೈ ಐಸೇ — ‘ಯಹ ಮೈಂ ಮನುಷ್ಯ ಹೀ ಹೂಂ, ಮೇರಾ ಹೀ ಯಹ ಮನುಷ್ಯ ಶರೀರ ಹೈ’ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಅಹಂಕಾರ -ಮಮಕಾರಸೇ ಠಗಾಯೇ ಜಾತೇ ಹುಯೇ, ಅವಿಚಲಿತಚೇತನಾವಿಲಾಸಮಾತ್ರ ೪ಆತ್ಮವ್ಯವಹಾರಸೇ ಚ್ಯುತ ಹೋಕರ, ಜಿಸಮೇಂ ಸಮಸ್ತ ಕ್ರಿಯಾಕಲಾಪಕೋ ಛಾತೀಸೇ ಲಗಾಯಾ ಜಾತಾ ಹೈ ಐಸೇ ೫ಮನುಷ್ಯವ್ಯವಹಾರಕಾ ಆಶ್ರಯ ಕರಕೇ ರಾಗೀ -ದ್ವೇಷೀ ಹೋತೇ ಹುಏ ಪರ ದ್ರವ್ಯರೂಪ ಕರ್ಮಕೇ ಸಾಥ ಸಂಗತತಾಕೇ ಕಾರಣ (-ಪರದ್ರವ್ಯರೂಪ ಕರ್ಮಕೇ ಸಾಥ ಯುಕ್ತ ಹೋ ಜಾನೇಸೇ) ವಾಸ್ತವಮೇಂ ೬ಪರಸಮಯ ಹೋತೇ ಹೈಂ ಅರ್ಥಾತ್ ಪರಸಮಯರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತೇ ಹೈಂ .
ಔರ ಜೋ ೭ಅಸಂಕೀರ್ಣ ದ್ರವ್ಯ ಗುಣ -ಪರ್ಯಾಯೋಂಸೇ ಸುಸ್ಥಿತ ಭಗವಾನ ಆತ್ಮಾಕೇ ಸ್ವಭಾವಕಾ — ಜೋ ಕಿ ಸಕಲ ವಿದ್ಯಾಓಂಕಾ ಏಕ ಮೂಲ ಹೈ ಉಸಕಾ — ಆಶ್ರಯ ಕರಕೇ ಯಥೋಕ್ತ ಆತ್ಮಸ್ವಭಾವಕೀ ಸಂಭಾವನಾಮೇಂ ಸಮರ್ಥ ಹೋನೇಸೇ ಪರ್ಯಾಯಮಾತ್ರ ಪ್ರತಿಕೇ ಬಲಕೋ ದೂರ ಕರಕೇ ಆತ್ಮಾಕೇ ಸ್ವಭಾವಮೇಂ ಹೀ ಸ್ಥಿತಿ ಕರತೇ
೧೬೮ಪ್ರವಚನಸಾರ[ ಭಗವಾನಶ್ರೀಕುಂದಕುಂದ-
೧. ಯಥೋಕ್ತ = ಪೂರ್ವ ಗಾಥಾಮೇಂ ಕಹಾ ಜೈಸಾ . ೨. ಸಂಭಾವನಾ = ಸಂಚೇತನ; ಅನುಭವ; ಮಾನ್ಯತಾ; ಆದರ .
೩. ನಿರರ್ಗಲ = ಅಂಕುಶ ಬಿನಾ ಕೀ; ಬೇಹದ (ಜೋ ಮನುಷ್ಯಾದಿ ಪರ್ಯಾಯಮೇಂ ಲೀನ ಹೈಂ, ವೇ ಬೇಹದ ಏಕಾಂತದೃಷ್ಟಿರೂಪ ಹೈ .)
೪. ಆತ್ಮವ್ಯವಹಾರ = ಆತ್ಮಾರೂಪ ವರ್ತನ, ಆತ್ಮಾರೂಪ ಕಾರ್ಯ, ಆತ್ಮಾರೂಪ ವ್ಯಾಪಾರ .
೫. ಮನುಷ್ಯವ್ಯವಹಾರ = ಮನುಷ್ಯರೂಪ ವರ್ತನ (ಮೈಂ ಮನುಷ್ಯ ಹೀ ಹೂಂ . ಐಸೀ ಮಾನ್ಯತಾಪೂರ್ವಕ ವರ್ತನ) .
೬. ಜೋ ಜೀವ ಪರಕೇ ಸಾಥ ಏಕತ್ವಕೀ ಮಾನ್ಯತಾಪೂರ್ವಕ ಯುಕ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ, ಉಸೇ ಪರಸಮಯ ಕಹತೇ ಹೈಂ .
೭. ಅಸಂಕೀರ್ಣ = ಏಕಮೇಕ ನಹೀಂ ಐಸೇ; ಸ್ಪಷ್ಟತಯಾ ಭಿನ್ನ [ಭಗವಾನ ಆತ್ಮಸ್ವಭಾವ ಸ್ಪಷ್ಟ ಭಿನ್ನ -ಪರಕೇ ಸಾಥ ಏಕಮೇಕ