ಪ್ರವರ್ತಮಾನಪ್ರವೃತ್ತಿಯುಕ್ತಸ್ಯ ದ್ರವ್ಯಾಸ್ತಿತ್ವೇನ ನಿಷ್ಪಾದಿತನಿಷ್ಪತ್ತಿಯುಕ್ತೈರ್ಗುಣೈಃ ಪರ್ಯಾಯೈಶ್ಚ ಯದಸ್ತಿತ್ವಂ ದ್ರವ್ಯಸ್ಯ ಸ ಸ್ವಭಾವಃ . ಯಥಾ ವಾ ದ್ರವ್ಯೇಣ ವಾ ಕ್ಷೇತ್ರೇಣ ವಾ ಕಾಲೇನ ವಾ ಭಾವೇನ ವಾ ಪೀತತಾದಿಗುಣೇಭ್ಯಃ ಕುಣ್ಡಲಾದಿಪರ್ಯಾಯೇಭ್ಯಶ್ಚ ಪೃಥಗನುಪಲಭ್ಯಮಾನಸ್ಯ ಕರ್ತೃಕರಣಾಧಿಕ ರಣರೂಪೇಣ ಕಾರ್ತಸ್ವರಸ್ವರೂಪಮುಪಾದಾಯ ಪ್ರವರ್ತಮಾನಪ್ರವೃತ್ತಿಯುಕ್ತೈಃ ಪೀತತಾದಿಗುಣೈಃ ಕುಣ್ಡಲಾದಿಪರ್ಯಾಯೈಶ್ಚ ನಿಷ್ಪಾದಿತನಿಷ್ಪತ್ತಿಯುಕ್ತಸ್ಯ ಕಾರ್ತಸ್ವರಸ್ಯ ಮೂಲಸಾಧನತಯಾ ತೈರ್ನಿಷ್ಪಾದಿತಂ ಯದಸ್ತಿತ್ವಂ ಸ ಸ್ವಭಾವಃ, ತಥಾ ದ್ರವ್ಯೇಣ ವಾ ಕ್ಷೇತ್ರೇಣ ವಾ ಕಾಲೇನ ವಾ ಭಾವೇನ ವಾ ಗುಣೇಭ್ಯಃ ಪರ್ಯಾಯೇಭ್ಯಶ್ಚ ಪೃಥಗನುಪಲಭ್ಯಮಾನಸ್ಯ ಕರ್ತೃಕರಣಾಧಿಕರಣರೂಪೇಣ ಶುದ್ಧಾತ್ಮದ್ರವ್ಯಾಸ್ತಿತ್ವೇನ ಚ ಗುಣಪರ್ಯಾಯೋತ್ಪಾದವ್ಯಯಧ್ರೌವ್ಯಾಸ್ತಿತ್ವಂ ಸಾಧ್ಯತ ಇತಿ . ತದ್ಯಥಾ – ಯಥಾ ಸ್ವಕೀಯ- ದ್ರವ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಕಾಲಭಾವೈಃ ಸುವರ್ಣಾದಭಿನ್ನಾನಾಂ ಪೀತತ್ವಾದಿಗುಣಕುಣ್ಡಲಾದಿಪರ್ಯಾಯಾಣಾಂ ಸಂಬನ್ಧಿ ಯದಸ್ತಿತ್ವಂ ಸ ಏವ ಸುವರ್ಣಸ್ಯ ಸದ್ಭಾವಃ, ತಥಾ ಸ್ವಕೀಯದ್ರವ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಕಾಲಭಾವೈಃ ಪರಮಾತ್ಮದ್ರವ್ಯಾದಭಿನ್ನಾನಾಂ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಾದಿಗುಣಕಿಂಚಿದೂನ- ಚರಮಶರೀರಾಕಾರಾದಿಪರ್ಯಾಯಾಣಾಂ ಸಂಬನ್ಧಿ ಯದಸ್ತಿತ್ವಂ ಸ ಏವ ಮುಕ್ತಾತ್ಮದ್ರವ್ಯಸ್ಯ ಸದ್ಭಾವಃ . ಯಥಾ ಸ್ವಕೀಯ- ದ್ರವ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಕಾಲಭಾವೈಃ ಪೀತತ್ವಾದಿಗುಣಕುಣ್ಡಲಾದಿಪರ್ಯಾಯೇಭ್ಯಃ ಸಕಾಶಾದಭಿನ್ನಸ್ಯ ಸುವರ್ಣಸ್ಯ ಸಮ್ಬನ್ಧಿ ಯದಸ್ತಿತ್ವಂ ಸ ಸ್ವರೂಪಕೋ ಧಾರಣ ಕರಕೇ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ದ್ರವ್ಯಕೇ ಅಸ್ತಿತ್ವಸೇ ಜಿನಕೀ ಉತ್ಪತ್ತಿ ಹೋತೀ ಹೈ, — ಐಸೇ ಗುಣೋಂ ಔರ ಪರ್ಯಾಯೋಂಸೇ ಜೋ ದ್ರವ್ಯಕಾ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಹೈ, ವಹ ಸ್ವಭಾವ ಹೈ . (ದ್ರವ್ಯಸೇ, ಕ್ಷೇತ್ರಸೇ, ಕಾಲಸೇ ಯಾ ಭಾವಸೇ ಸುವರ್ಣಸೇ ಭಿನ್ನ ನ ದಿಖಾಈ ದೇನೇವಾಲೇ ಪೀತತ್ವಾದಿಕ ಔರ ಕುಣ್ಡಲಾದಿಕಕಾ ಅಸ್ತಿತ್ವ ವಹ ಸುವರ್ಣಕಾ ಹೀ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಪೀತತ್ವಾದಿಕಕೇ ಔರ ಕುಣ್ಡಲಾದಿಕಕೇ ಸ್ವರೂಪಕೋ ಸುವರ್ಣ ಹೀ ಧಾರಣ ಕರತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಸುವರ್ಣಕೇ ಅಸ್ತಿತ್ವಸೇ ಹೀ ಪೀತತ್ವಾದಿಕಕೀ ಔರ ಕುಣ್ಡಲಾದಿಕಕೀ ನಿಷ್ಪತ್ತಿ — ಸಿದ್ಧ — ಹೋತೀ ಹೈ; ಸುವರ್ಣ ನ ಹೋ ತೋ ಪೀತತ್ವಾದಿಕ ಔರ ಕುಣ್ಡಲಾದಿಕ ಭೀ ನ ಹೋಂ, ಇಸೀಪ್ರಕಾರ ದ್ರವ್ಯಸೇ, ಕ್ಷೇತ್ರಸೇ, ಕಾಲಸೇ ಯಾ ಭಾವಸೇ ದ್ರವ್ಯಸೇ ಭಿನ್ನ ನಹೀಂ ದಿಖಾಈ ದೇನೇವಾಲೇ ಗುಣೋಂ ಔರ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕಾ ಅಸ್ತಿತ್ವ ವಹ ದ್ರವ್ಯಕಾ ಹೀ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಹೈ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಗುಣೋಂ ಔರ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೇ ಸ್ವರೂಪಕೋ ದ್ರವ್ಯ ಹೀ ಧಾರಣ ಕರತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ದ್ರವ್ಯಕೇ ಅಸ್ತಿತ್ವಸೇ ಹೀ ಗುಣೋಂಕೀ ಔರ ಪರ್ಯಾಯೋಂಕೀ ನಿಷ್ಪತ್ತಿ ಹೋತೀ ಹೈ, ದ್ರವ್ಯ ನ ಹೋ ತೋ ಗುಣ ಔರ ಪರ್ಯಾಯೇಂ ಭೀ ನ ಹೋಂ . ಐಸಾ ಅಸ್ತಿತ್ವ ವಹ ದ್ರವ್ಯಕಾ ಸ್ವಭಾವ ಹೈ .)
ಅಥವಾ, ಜೈಸೇ ದ್ರವ್ಯಸೇ, ಕ್ಷೇತ್ರಸೇ, ಕಾಲಸೇ ಯಾ ಭಾವಸೇ ೧ಜೋ ಪೀತತ್ವಾದಿ ಗುಣೋಂಸೇ ಔರ ಕುಣ್ಡಲಾದಿ ಪರ್ಯಾಯೋಂಸೇ ಪೃಥಕ್ ನಹೀಂ ದಿಖಾಈ ದೇತಾ; ಕರ್ತಾ -ಕರಣ -ಅಧಿಕರಣರೂಪಸೇ ಸುವರ್ಣಕೇ ಸ್ವರೂಪಕೋ ಧಾರಣ ಕರಕೇ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಪೀತತ್ವಾದಿಗುಣೋಂ ಔರ ಕುಣ್ಡಲಾದಿಪರ್ಯಾಯೋಂಸೇ ಜಿಸಕೀ ನಿಷ್ಪತ್ತಿ ಹೋತೀ ಹೈ, — ಐಸೇ ಸುವರ್ಣಕಾ, ಮೂಲಸಾಧನಪನೇಸೇ ೨ಉನಸೇ ನಿಷ್ಪನ್ನ ಹೋತಾ ಹುಆ, ಜೋ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಹೈ, ವಹ ಸ್ವಭಾವ ಹೈ; ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ದ್ರವ್ಯಸೇ, ಕ್ಷೇತ್ರಸೇ, ಕಾಲಸೇ ಯಾ ಭಾವಸೇ ಗುಣೋಂಸೇ ಔರ ಪರ್ಯಾಯೋಂಸೇ ಜೋ ಪೃಥಕ್ ನಹೀಂ ದಿಖಾಈ ದೇತಾ, ಕರ್ತಾ-
೧೭೬ಪ್ರವಚನಸಾರ[ ಭಗವಾನಶ್ರೀಕುಂದಕುಂದ-
೧. ಜೋ = ಜೋ ಸುವರ್ಣ .
೨. ಉನಸೇ = ಪೀತತ್ವಾದಿ ಗುಣೋಂ ಔರ ಕುಣ್ಡಲಾದಿ ಪರ್ಯಾಯೋಂಸೇ . (ಸುವರ್ಣಕಾ ಅಸ್ತಿತ್ವ ನಿಷ್ಪನ್ನ ಹೋನೇಮೇಂ, ಉಪಜನೇಮೇಂ, ಯಾ