ಮುಪಾದಾಯ ಪ್ರವರ್ತಮಾನಪ್ರವೃತ್ತಿಯುಕ್ತಸ್ಯ ಕಾರ್ತಸ್ವರಾಸ್ತಿತ್ವೇನ ನಿಷ್ಪಾದಿತನಿಷ್ಪತ್ತಿಯುಕ್ತೈಃ ಕುಣ್ಡಲಾಂಗದ- ಪೀತತಾದ್ಯುತ್ಪಾದವ್ಯಯಧ್ರೌವ್ಯೈರ್ಯದಸ್ತಿತ್ವಂ ಕಾರ್ತಸ್ವರಸ್ಯ ಸ ಸ್ವಭಾವಃ, ತಥಾ ಹಿ ದ್ರವ್ಯೇಣ ವಾ ಕ್ಷೇತ್ರೇಣ ವಾ ಕಾಲೇನ ವಾ ಭಾವೇನ ವಾ ದ್ರವ್ಯಾತ್ಪೃಥಗನುಪಲಭ್ಯಮಾನೈಃ ಕರ್ತೃಕರಣಾಧಿಕರಣರೂಪೇಣೋತ್ಪಾದವ್ಯಯಧ್ರೌವ್ಯಾಣಾಂ ಸ್ವರೂಪಮುಪಾದಾಯ ಪ್ರವರ್ತಮಾನಪ್ರವೃತ್ತಿಯುಕ್ತಸ್ಯ ದ್ರವ್ಯಾಸ್ತಿತ್ವೇನ ನಿಷ್ಪಾದಿತನಿಷ್ಪತ್ತಿಯುಕ್ತೈರುತ್ಪಾದವ್ಯಯ- ಧ್ರೌವ್ಯೈರ್ಯದಸ್ತಿತ್ವಂ ದ್ರವ್ಯಸ್ಯ ಸ ಸ್ವಭಾವಃ . ಯಥಾ ವಾ ದ್ರವ್ಯೇಣ ವಾ ಕ್ಷೇತ್ರೇಣ ವಾ ಕಾಲೇನ ವಾ ಭಾವೇನ ವಾ ಕುಣ್ಡಲಾಂಗದಪೀತತಾದ್ಯುತ್ಪಾದವ್ಯಯಧ್ರೌವ್ಯೇಭ್ಯಃ ಪೃಥಗನುಪಲಭ್ಯಮಾನಸ್ಯ ಕರ್ತೃಕರಣಾಧಿಕರಣರೂಪೇಣ ಕಾರ್ತಸ್ವರ- ಸ್ವರೂಪಮುಪಾದಾಯ ಪ್ರವರ್ತಮಾನಪ್ರವೃತ್ತಿಯುಕ್ತೈಃ ಕುಣ್ಡಲಾಂಗದಪೀತತಾದ್ಯುತ್ಪಾದವ್ಯಯಧ್ರೌವ್ಯೈರ್ನಿಷ್ಪಾದಿತನಿಷ್ಪತ್ತಿಯುಕ್ತಸ್ಯ ಕಾರ್ತಸ್ವರಸ್ಯ ಮೂಲಸಾಧನತಯಾ ತೈರ್ನಿಷ್ಪಾದಿತಂ ಯದಸ್ತಿತ್ವಂ ಸ ಸ್ವಭಾವಃ, ತಥಾ ದ್ರವ್ಯೇಣ ವಾ ಕ್ಷೇತ್ರೇಣ ವಾ ತಥಾ ಸ್ವದ್ರವ್ಯಾದಿಚತುಷ್ಟಯೇನ ಪರಮಾತ್ಮದ್ರವ್ಯಾದಭಿನ್ನಾನಾಂ ಮೋಕ್ಷಪರ್ಯಾಯೋತ್ಪಾದಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪರ್ಯಾಯವ್ಯಯತದುಭಯಾಧಾರ- ಭೂತಪರಮಾತ್ಮದ್ರವ್ಯತ್ವಲಕ್ಷಣಧ್ರೌವ್ಯಾಣಾಂ ಸಂಬನ್ಧಿ ಯದಸ್ತಿತ್ವಂ ಸ ಏವ ಮುಕ್ತಾತ್ಮದ್ರವ್ಯಸದ್ಭಾವಃ . ಯಥಾ ಸ್ವದ್ರವ್ಯಾದಿ- ಚತುಷ್ಟಯೇನ ಕಟಕಪರ್ಯಾಯೋತ್ಪಾದಕಙ್ಕಣಪರ್ಯಾಯವ್ಯಯಸುವರ್ಣತ್ವಲಕ್ಷಣಧ್ರೌವ್ಯೇಭ್ಯಃ ಸಕಾಶಾದಭಿನ್ನಸ್ಯ ಸುವರ್ಣಸ್ಯ ಸಂಬನ್ಧಿ ಯದಸ್ತಿತ್ವಂ ಸ ಏವ ಕಟಕಪರ್ಯಾಯೋತ್ಪಾದಕಙ್ಕಣಪರ್ಯಾಯವ್ಯಯತದುಭಯಾಧಾರಭೂತಸುವರ್ಣತ್ವಲಕ್ಷಣಧ್ರೌವ್ಯಾಣಾಂ ಸ್ವಭಾವಃ, ತಥಾ ಸ್ವದ್ರವ್ಯಾದಿಚತುಷ್ಟಯೇನ ಮೋಕ್ಷಪರ್ಯಾಯೋತ್ಪಾದಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗಪರ್ಯಾಯವ್ಯಯತದುಭಯಾಧಾರಭೂತಮುಕ್ತಾತ್ಮದ್ರವ್ಯತ್ವಲಕ್ಷಣ- ಧ್ರೌವ್ಯೇಭ್ಯಃ ಸಕಾಶಾದಭಿನ್ನಸ್ಯ ಪರಮಾತ್ಮದ್ರವ್ಯಸ್ಯ ಸಂಬನ್ಧಿ ಯದಸ್ತಿತ್ವಂ ಸ ಏವ ಮೋಕ್ಷಪರ್ಯಾಯೋತ್ಪಾದಮೋಕ್ಷಮಾರ್ಗ- ಧ್ರೌವ್ಯೋಂಕೇ ಸ್ವರೂಪಕೋ ಧಾರಣ ಕರಕೇ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಸುವರ್ಣಕೇ ಅಸ್ತಿತ್ವಸೇ ಜಿನಕೀ ನಿಷ್ಪತ್ತಿ ಹೋತೀ ಹೈ, — ಐಸೇ ಕುಣ್ಡಲಾದಿ – ಉತ್ಪಾದ, ಬಾಜೂಬಂಧಾದಿ – ವ್ಯಯ ಔರ ಪೀತತ್ವಾದಿ ಧ್ರೌವ್ಯೋಂಸೇ ಜೋ ಸುವರ್ಣಕಾ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಹೈ, ವಹ (ಸುವರ್ಣಕಾ) ಸ್ವಭಾವ ಹೈ; ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ದ್ರವ್ಯಸೇ, ಕ್ಷೇತ್ರಸೇ, ಕಾಲಸೇ ಯಾ ಭಾವಸೇ, ಜೋ ದ್ರವ್ಯಸೇ ಪೃಥಕ್ ದಿಖಾಈ ನಹೀಂ ದೇತೇ, ಕರ್ತಾ -ಕರಣ -ಅಧಿಕರಣರೂಪಸೇ ಉತ್ಪಾದ -ವ್ಯಯ -ಧ್ರೌವ್ಯೋಂಕೇ ಸ್ವರೂಪಕೋ ಧಾರಣ ಕರಕೇ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ದ್ರವ್ಯಕೇ ಅಸ್ತಿತ್ವಸೇ ಜಿನಕೀ ನಿಷ್ಪತ್ತಿ ಹೋತೀ ಹೈ, — ಐಸೇ ಉತ್ಪಾದ -ವ್ಯಯ- ಧ್ರೌವ್ಯೋಂಸೇ ಜೋ ದ್ರವ್ಯಕಾ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಹೈ ವಹ ಸ್ವಭಾವ ಹೈ . (ದ್ರವ್ಯಸೇ, ಕ್ಷೇತ್ರಸೇ, ಕಾಲಸೇ ಯಾ ಭಾವಸೇ ದ್ರವ್ಯಸೇ ಭಿನ್ನ ದಿಖಾಈ ನ ದೇನೇವಾಲೇ ಉತ್ಪಾದ, ವ್ಯಯ ಔರ ಧ್ರೌವ್ಯೋಂಕಾ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಹೈ ವಹ ದ್ರವ್ಯಕಾ ಹೀ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ಉತ್ಪಾದ, ವ್ಯಯ ಔರ ಧ್ರೌವ್ಯೋಂಕೇ ಸ್ವರೂಪಕೋ ದ್ರವ್ಯ ಹೀ ಧಾರಣ ಕರತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಏ ದ್ರವ್ಯಕೇ ಅಸ್ತಿತ್ವಸೇ ಹೀ ಉತ್ಪಾದ, ವ್ಯಯ ಔರ ಧ್ರೌವ್ಯೋಂಕೀ ನಿಷ್ಪತ್ತಿ ಹೋತೀ ಹೈ . ಯದಿ ದ್ರವ್ಯ ನ ಹೋ ತೋ ಉತ್ಪಾದ, ವ್ಯಯ ಔರ ಧ್ರೌವ್ಯ ಭೀ ನ ಹೋಂ . ಐಸಾ ಅಸ್ತಿತ್ವ ವಹ ದ್ರವ್ಯಕಾ ಸ್ವಭಾವ ಹೈ .)

ಅಥವಾ ಜೈಸೇ ದ್ರವ್ಯಸೇ, ಕ್ಷೇತ್ರಸೇ, ಕಾಲಸೇ ಯಾ ಭಾವಸೇ ಕುಣ್ಡಲಾದಿ -ಉತ್ಪಾದೋಂಸೇ ಬಾಜೂಬಂಧಾದಿ ವ್ಯಯೋಂಸೇ ಔರ ಪೀತತ್ವಾದಿ ಧ್ರೌವ್ಯೋಂಸೇ ಜೋ ಪೃಥಕ್ ನಹೀಂ ದಿಖಾಈ ದೇತಾ; ಕರ್ತಾ -ಕರಣ -ಅಧಿಕರಣರೂಪಸೇ ಸುವರ್ಣಕೇ ಸ್ವರೂಪಕೋ ಧಾರಣ ಕರಕೇ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಕುಣ್ಡಲಾದಿ -ಉತ್ಪಾದೋಂ, ಬಾಜೂಬಂಧಾದಿ ವ್ಯಯೋಂ ಔರ ಪೀತತ್ವಾದಿ ಧ್ರೌವ್ಯೋಂಸೇ ಜಿಸಕೀ ನಿಷ್ಪತ್ತಿ ಹೋತೀ ಹೈ, — ಐಸೇ ಸುವರ್ಣಕಾ, ಮೂಲಸಾಧನಪನೇಸೇ ಉನಸೇ ನಿಷ್ಪನ್ನ ಹೋತಾ ಹುಆ, ಜೋ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಹೈ, ವಹ ಸ್ವಭಾವ ಹೈ . ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ದ್ರವ್ಯಸೇ, ಕ್ಷೇತ್ರಸೇ, ಕಾಲಸೇ ಯಾ ಭಾವಸೇ

೧೭೮ಪ್ರವಚನಸಾರ[ ಭಗವಾನಶ್ರೀಕುಂದಕುಂದ-