ಕಾಲೇನ ವಾ ಭಾವೇನ ವೋತ್ಪಾದವ್ಯಯಧ್ರೌವ್ಯೇಭ್ಯಃ ಪೃಥಗನುಪಲಭ್ಯಮಾನಸ್ಯ ಕರ್ತೃಕರಣಾಧಿಕರಣರೂಪೇಣ
ದ್ರವ್ಯಸ್ವರೂಪಮುಪಾದಾಯ ಪ್ರವರ್ತಮಾನಪ್ರವೃತ್ತಿಯುಕ್ತೈರುತ್ಪಾದವ್ಯಯಧ್ರೌವ್ಯೈರ್ನಿಷ್ಪಾದಿತನಿಷ್ಪತ್ತಿಯುಕ್ತಸ್ಯ ದ್ರವ್ಯಸ್ಯ ಮೂಲ-
ಸಾಧನತಯಾ ತೈರ್ನಿಷ್ಪಾದಿತಂ ಯದಸ್ತಿತ್ವಂ ಸ ಸ್ವಭಾವಃ ..೯೬..
ಇದಂ ತು ಸಾದೃಶ್ಯಾಸ್ತಿತ್ವಾಭಿಧಾನಮಸ್ತೀತಿ ಕಥಯತಿ —
ಇಹ ವಿವಿಹಲಕ್ಖಣಾಣಂ ಲಕ್ಖಣಮೇಗಂ ಸದಿತ್ತಿ ಸವ್ವಗಯಂ .
ಉವದಿಸದಾ ಖಲು ಧಮ್ಮಂ ಜಿಣವರವಸಹೇಣ ಪಣ್ಣತ್ತಂ ..೯೭..
ಪರ್ಯಾಯವ್ಯಯತದುಭಯಾಧಾರಭೂತಮುಕ್ತಾತ್ಮದ್ರವ್ಯತ್ವಲಕ್ಷಣಧ್ರೌವ್ಯಾಣಾಂ ಸ್ವಭಾವ ಇತಿ . ಏವಂ ಯಥಾ ಮುಕ್ತಾತ್ಮದ್ರವ್ಯಸ್ಯ
ಸ್ವಕೀಯಗುಣಪರ್ಯಾಯೋತ್ಪಾದವ್ಯಯಧ್ರೌವ್ಯೈಃ ಸಹ ಸ್ವರೂಪಾಸ್ತಿತ್ವಾಭಿಧಾನಮವಾನ್ತರಾಸ್ತಿತ್ವಮಭಿನ್ನಂ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಿತಂ ತಥೈವ
ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ ]
ಜ್ಞೇಯತತ್ತ್ವ -ಪ್ರಜ್ಞಾಪನ
೧೭೯
ಉತ್ಪಾದ -ವ್ಯಯ -ಧ್ರೌವ್ಯೋಂಸೇ ಜೋ ಪೃಥಕ್ ದಿಖಾಈ ನಹೀಂ ದೇತಾ, ಕರ್ತಾ -ಕರಣ-೧ಅಧಿಕರಣರೂಪಸೇ ದ್ರವ್ಯಕೇ
ಸ್ವರೂಪಕೋ ಧಾರಣ ಕರಕೇ ಪ್ರವರ್ತಮಾನ ಉತ್ಪಾದ -ವ್ಯಯ -ಧ್ರೌವ್ಯೋಂಸೇ ಜಿಸಕೀ ನಿಷ್ಪತ್ತಿ ಹೋತೀ ಹೈ, — ಐಸೇ
ದ್ರವ್ಯಕಾ ಮೂಲಸಾಧನಪನೇಸೇ ಉನಸೇ ನಿಷ್ಪನ್ನ ಹೋತಾ ಹುಆ ಜೋ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಹೈ, ವಹ ಸ್ವಭಾವ ಹೈ . (ಉತ್ಪಾದೋಂಸೇ,
ವ್ಯಯೋಂಸೇ ಔರ ಧ್ರೌವ್ಯೋಂಸೇ ಭಿನ್ನ ನ ದಿಖಾಈ ದೇನೇವಾಲೇ ದ್ರವ್ಯಕಾ ಅಸ್ತಿತ್ವ ವಹ ಉತ್ಪಾದೋಂ, ವ್ಯಯೋಂ ಔರ
ಧ್ರೌವ್ಯೋಂಕಾ ಹೀ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ದ್ರವ್ಯಕೇ ಸ್ವರೂಪಕೋ ಉತ್ಪಾದ, ವ್ಯಯ ಔರ ಧ್ರೌವ್ಯ ಹೀ ಧಾರಣ ಕರತೇ
ಹೈಂ, ಇಸಲಿಯೇ ಉತ್ಪಾದ -ವ್ಯಯ ಔರ ಧ್ರೌವ್ಯೋಂಕೇ ಅಸ್ತಿತ್ವಸೇ ಹೀ ದ್ರವ್ಯಕೀ ನಿಷ್ಪತ್ತಿ ಹೋತೀ ಹೈ . ಯದಿ ಉತ್ಪಾದ-
ವ್ಯಯ -ಧ್ರೌವ್ಯ ನ ಹೋಂ ತೋ ದ್ರವ್ಯ ಭೀ ನ ಹೋ . ಐಸಾ ಅಸ್ತಿತ್ವ ವಹ ದ್ರವ್ಯಕಾ ಸ್ವಭಾವ ಹೈ .)
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಅಸ್ತಿತ್ವಕೇ ಔರ ದ್ರವ್ಯಕೇ ಪ್ರದೇಶಭೇದ ನಹೀಂ ಹೈ; ಔರ ವಹ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಅನಾದಿ-
ಅನನ್ತ ಹೈ ತಥಾ ಅಹೇತುಕ ಏಕರೂಪ ಪರಿಣತಿಸೇ ಸದಾ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ವಿಭಾವಧರ್ಮಸೇ ಭೀ
ಭಿನ್ನ ಪ್ರಕಾರಕಾ ಹೈ; ಐಸಾ ಹೋನೇಸೇ ಅಸ್ತಿತ್ವ ದ್ರವ್ಯಕಾ ಸ್ವಭಾವ ಹೀ ಹೈ .
ಗುಣ -ಪರ್ಯಾಯೋಂಕಾ ಔರ ದ್ರವ್ಯಕಾ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಭಿನ್ನ ನಹೀಂ ಹೈ; ಏಕ ಹೀ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ಗುಣ -ಪರ್ಯಾಯೇಂ
ದ್ರವ್ಯಸೇ ಹೀ ನಿಷ್ಪನ್ನ ಹೋತೀ ಹೈಂ, ಔರ ದ್ರವ್ಯ ಗುಣ -ಪರ್ಯಾಯೋಂಸೇ ಹೀ ನಿಷ್ಪನ್ನ ಹೋತಾ ಹೈ . ಔರ ಇಸೀಪ್ರಕಾರ ಉತ್ಪಾದ-
ವ್ಯಯ -ಧ್ರೌವ್ಯಕಾ ಔರ ದ್ರವ್ಯಕಾ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಭೀ ಏಕ ಹೀ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ಉತ್ಪಾದ -ವ್ಯಯ -ಧ್ರೌವ್ಯ ದ್ರವ್ಯಸೇ ಹೀ
ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋತೇ ಹೈಂ, ಔರ ದ್ರವ್ಯ ಉತ್ಪಾದ -ವ್ಯಯ -ಧ್ರೌವ್ಯೋಂಸೇ ಹೀ ಉತ್ಪನ್ನ ಹೋತಾ ಹೈ .
ಇಸಪ್ರಕಾರ ಸ್ವರೂಪಾಸ್ತಿತ್ವಕಾ ನಿರೂಪಣ ಹುಆ ..೯೬..
ವಿಧವಿಧಲಕ್ಷಣೀನುಂ ಸರವ -ಗತ ‘ಸತ್ತ್ವ’ ಲಕ್ಷಣ ಏಕ ಛೇ,
– ಏ ಧರ್ಮನೇ ಉಪದೇಶತಾ ಜಿನವರವೃಷಭ ನಿರ್ದ್ದಿಷ್ಟ ಛೇ. ೯೭.
೧. ಉತ್ಪಾದ -ವ್ಯಯ -ಧ್ರೌವ್ಯ ಹೀ ದ್ರವ್ಯಕೇ ಕರ್ತಾ, ಕರಣ ಔರ ಅಧಿಕರಣ ಹೈಂ, ಇಸಲಿಯೇ ಉತ್ಪಾದ -ವ್ಯಯ -ಧ್ರೌವ್ಯ ಹೀ ದ್ರವ್ಯಕೇ
ಸ್ವರೂಪಕೋ ಧಾರಣ ಕರತೇ ಹೈಂ .