ಸ್ವಯಮೇವೋನ್ಮಗ್ನನಿಮಗ್ನತ್ವಾತ್ . ತಥಾ ಹಿ — ಯದೈವ ಪರ್ಯಾಯೇಣಾರ್ಪ್ಯತೇ ದ್ರವ್ಯಂ ತದೈವ ಗುಣವದಿದಂ ದ್ರವ್ಯಮಯ- ಮಸ್ಯ ಗುಣಃ, ಶುಭ್ರಮಿದಮುತ್ತರೀಯಮಯಮಸ್ಯ ಶುಭ್ರೋ ಗುಣ ಇತ್ಯಾದಿವದತಾದ್ಭಾವಿಕೋ ಭೇದ ಉನ್ಮಜ್ಜತಿ . ಯದಾ ತು ದ್ರವ್ಯೇಣಾರ್ಪ್ಯತೇ ದ್ರವ್ಯಂ ತದಾಸ್ತಮಿತಸಮಸ್ತಗುಣವಾಸನೋನ್ಮೇಷಸ್ಯ ತಥಾವಿಧಂ ದ್ರವ್ಯಮೇವ ಶುಭ್ರಮುತ್ತರೀಯ- ಮಿತ್ಯಾದಿವತ್ಪ್ರಪಶ್ಯತಃ ಸಮೂಲ ಏವಾತಾದ್ಭಾವಿಕೋ ಭೇದೋ ನಿಮಜ್ಜತಿ . ಏವಂ ಹಿ ಭೇದೇ ನಿಮಜ್ಜತಿ ತತ್ಪ್ರತ್ಯಯಾ ಪ್ರತೀತಿರ್ನಿಮಜ್ಜತಿ . ತಸ್ಯಾಂ ನಿಮಜ್ಜತ್ಯಾಮಯುತಸಿದ್ಧತ್ವೋತ್ಥಮರ್ಥಾನ್ತರತ್ವಂ ನಿಮಜ್ಜತಿ . ತತಃ ಸಮಸ್ತಮಪಿ ದ್ರವ್ಯಮೇವೈಕಂ ಭೂತ್ವಾವತಿಷ್ಠತೇ . ಯದಾ ತು ಭೇದ ಉನ್ಮಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಮಿನ್ನುನ್ಮಜ್ಜತಿ ತತ್ಪ್ರತ್ಯಯಾ ಪ್ರತೀತಿ- ರುನ್ಮಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಯಾಮುನ್ಮಜ್ಜತ್ಯಾಮಯುತಸಿದ್ಧತ್ವೋತ್ಥಮರ್ಥಾನ್ತರತ್ವಮುನ್ಮಜ್ಜತಿ, ತದಾಪಿ ತತ್ಪರ್ಯಾಯತ್ವೇನೋನ್ಮಜ್ಜಜ್ಜಲ- ರಾಶೇರ್ಜಲಕಲ್ಲೋಲ ಇವ ದ್ರವ್ಯಾನ್ನ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತಂ ಸ್ಯಾತ್ . ಏವಂ ಸತಿ ಸ್ವಯಮೇವ ಸದ್ ದ್ರವ್ಯಂ ಭವತಿ . ಯಸ್ತ್ವೇವಂ ಮಿಥ್ಯಾದೃಷ್ಟಿರ್ಭವತಿ . ಏವಂ ಯಥಾ ಪರಮಾತ್ಮದ್ರವ್ಯಂ ಸ್ವಭಾವತಃ ಸಿದ್ಧಮವಬೋದ್ಧವ್ಯಂ ತಥಾ ಸರ್ವದ್ರವ್ಯಾಣೀತಿ . ಅತ್ರ ದ್ರವ್ಯಂ ಕೇನಾಪಿ ಪುರುಷೇಣ ನ ಕ್ರಿಯತೇ . ಸತ್ತಾಗುಣೋಽಪಿ ದ್ರವ್ಯಾದ್ಭಿನ್ನೋ ನಾಸ್ತೀತ್ಯಭಿಪ್ರಾಯಃ ..೯೮.. ಅಥೋತ್ಪಾದವ್ಯಯಧ್ರೌವ್ಯತ್ವೇ (ಅತಾದ್ಭಾವಿಕ ಭೇದ) ಸ್ವಯಮೇವ ೧ಉನ್ಮಗ್ನ ಔರ ೨ನಿಮಗ್ನ ಹೋತಾ ಹೈ . ವಹ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಹೈ : — ಜಬ ದ್ರವ್ಯಕೋ ಪರ್ಯಾಯ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರಾಈ ಜಾಯ ( ಅರ್ಥಾತ್ ಜಬ ದ್ರವ್ಯಕೋ ಪರ್ಯಾಯ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತೀ ಹೈ — ಪಹುಂಚತೀ ಹೈ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಪರ್ಯಾಯಾರ್ಥಿಕನಯಸೇ ದೇಖಾ ಜಾಯ) ತಬ ಹೀ — ‘ಶುಕ್ಲ ಯಹ ವಸ್ತ್ರ ಹೈ, ಯಹ ಇಸಕಾ ಶುಕ್ಲತ್ವ ಗುಣ ಹೈ’ ಇತ್ಯಾದಿಕೀ ಭಾಂತಿ — ‘ಗುಣವಾಲಾ ಯಹ ದ್ರವ್ಯ ಹೈ, ಯಹ ಇಸಕಾ ಗುಣ ಹೈ’ ಇಸಪ್ರಕಾರ ಅತಾದ್ಭಾವಿಕ ಭೇದ ಉನ್ಮಗ್ನ ಹೋತಾ ಹೈ; ಪರನ್ತು ಜಬ ದ್ರವ್ಯಕೋ ದ್ರವ್ಯ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರಾಯಾ ಜಾಯ (ಅರ್ಥಾತ್ ದ್ರವ್ಯಕೋ ದ್ರವ್ಯ ಪ್ರಾಪ್ತ ಕರತಾ ಹೈ; — ಪಹುಂಚತಾ ಹೈ ಇಸಪ್ರಕಾರ ದ್ರವ್ಯಾರ್ಥಿಕನಯಸೇ ದೇಖಾ ಜಾಯ), ತಬ ಜಿಸಕೇ ಸಮಸ್ತ ೩ಗುಣವಾಸನಾಕೇ ಉನ್ಮೇಷ ಅಸ್ತ ಹೋ ಗಯೇ ಹೈಂ ಐಸೇ ಉಸ ಜೀವಕೋ — ‘ಶುಕ್ಲವಸ್ತ್ರ ಹೀ ಹೈ’ ಇತ್ಯಾದಿಕೀ ಭಾಂತಿ — ‘ಐಸಾ ದ್ರವ್ಯ ಹೀ ಹೈ’ ಇಸಪ್ರಕಾರ ದೇಖನೇ ಪರ ಸಮೂಲ ಹೀ ಅತಾದ್ಭಾವಿಕ ಭೇದ ನಿಮಗ್ನ ಹೋತಾ ಹೈ . ಇಸಪ್ರಕಾರ ಭೇದಕೇ ನಿಮಗ್ನ ಹೋನೇ ಪರ ಉಸಕೇ ಆಶ್ರಯಸೇ (-ಕಾರಣಸೇ) ಹೋತೀ ಹುಈ ಪ್ರತೀತಿ ನಿಮಗ್ನ ಹೋತೀ ಹೈ . ಉಸಕೇ ನಿಮಗ್ನ ಹೋನೇ ಪರ ಅಯುತಸಿದ್ಧತ್ವಜನಿತ ಅರ್ಥಾನ್ತರಪನಾ ನಿಮಗ್ನ ಹೋತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಸಮಸ್ತ ಹೀ ಏಕ ದ್ರವ್ಯ ಹೀ ಹೋಕರ ರಹತಾ ಹೈ . ಔರ ಜಬ ಭೇದ ಉನ್ಮಗ್ನ ಹೋತಾ ಹೈ, ವಹ ಉನ್ಮಗ್ನ ಹೋನೇ ಪರ ಉಸಕೇ ಆಶ್ರಯ (ಕಾರಣ) ಸೇ ಹೋತೀ ಹುಈ ಪ್ರತೀತಿ ಉನ್ಮಗ್ನ ಹೋತೀ ಹೈ, ಉಸಕೇ ಉನ್ಮಗ್ನ ಹೋನೇ ಪರ ಅಯುತಸಿದ್ಧತ್ವಜನಿತ ಅರ್ಥಾನ್ತರಪನಾ ಉನ್ಮಗ್ನ ಹೋತಾ ಹೈ, ತಬ ಭೀ (ವಹ) ದ್ರವ್ಯಕೇ ಪರ್ಯಾಯರೂಪಸೇ ಉನ್ಮಗ್ನ ಹೋನೇಸೇ, — ಜೈಸೇ ಜಲರಾಶಿಸೇ ಜಲತರಂಗೇಂ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತ ನಹೀಂ ಹೈಂ (ಅರ್ಥಾತ್ ಸಮುದ್ರಸೇ ತರಂಗೇಂ ಅಲಗ ನಹೀಂ ಹೈಂ) ಉಸೀಪ್ರಕಾರ — ದ್ರವ್ಯಸೇ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ . ಪ್ರ ೨೪
೧. ಉನ್ಮಗ್ನ ಹೋನಾ = ಊ ಪರ ಆನಾ; ತೈರ ಆನಾ; ಪ್ರಗಟ ಹೋನಾ (ಮುಖ್ಯ ಹೋನಾ) .
೨. ನಿಮಗ್ನ ಹೋನಾ = ಡೂಬ ಜಾನಾ (ಗೌಣ ಹೋನಾ) .
೩. ಗುಣವಾಸನಾಕೇ ಉನ್ಮೇಷ = ದ್ರವ್ಯಮೇಂ ಅನೇಕ ಗುಣ ಹೋನೇಕೇ ಅಭಿಪ್ರಾಯಕೀ ಪ್ರಗಟತಾ; ಗುಣಭೇದ ಹೋನೇರೂಪ ಮನೋವೃತ್ತಿಕೇ (ಅಭಿಪ್ರಾಯಕೇ) ಅಂಕುರ .