ಪೃಥಗ್ಭವತ್ಸತ್ತಾಮನ್ತರೇಣಾತ್ಮಾನಂ ಧಾರಯತ್ತಾವನ್ಮಾತ್ರಪ್ರಯೋಜನಾಂ ಸತ್ತಾಮೇವಾಸ್ತಂ ಗಮಯೇತ್ . ಸ್ವರೂಪತಸ್ತು- ಸದ್ಭವದ್ ಧ್ರ್ರೌವ್ಯಸ್ಯ ಸಂಭವಾದಾತ್ಮಾನಂ ಧಾರಯದ್ದ್ರವ್ಯಮುದ್ಗಚ್ಛೇತ್; ಸತ್ತಾತೋಽಪೃಥಗ್ಭೂತ್ವಾ ಚಾತ್ಮಾನಂ ಧಾರಯತ್ತಾ- ವನ್ಮಾತ್ರಪ್ರಯೋಜನಾಂ ಸತ್ತಾಮುದ್ಗಮಯೇತ್ . ತತಃ ಸ್ವಯಮೇವ ದ್ರವ್ಯಂ ಸತ್ತ್ವೇನಾಭ್ಯುಪಗನ್ತವ್ಯಂ, ಭಾವಭಾವ- ವತೋರಪೃಥಕ್ತ್ವೇನಾನನ್ಯತ್ವಾತ್ ..೧೦೫.. ಸತ್ತಾದ್ರವ್ಯಯೋರಭೇದವಿಷಯೇ ಪುನರಪಿ ಪ್ರಕಾರಾನ್ತರೇಣ ಯುಕ್ತಿಂ ದರ್ಶಯತಿ — ಣ ಹವದಿ ಜದಿ ಸದ್ದವ್ವಂ ಪರಮಚೈತನ್ಯಪ್ರಕಾಶರೂಪೇಣ ಸ್ವರೂಪೇಣ ಸ್ವರೂಪಸತ್ತಾಸ್ತಿತ್ವಗುಣೇನ ಯದಿ ಚೇತ್ ಸನ್ನ ಭವತಿ . ಕಿಂ ಕರ್ತೃ . ಪರಮಾತ್ಮದ್ರವ್ಯಂ . ತದಾ ಅಸದ್ಧುವಂ ಹೋದಿ ಅಸದವಿದ್ಯಮಾನಂ ಭವತಿ ಧ್ರುವಂ ನಿಶ್ಚಿತಮ್ . ಅವಿದ್ಯಮಾನಂ ಸತ್ ತಂ ಕಧಂ ದವ್ವಂ ತತ್ಪರಮಾತ್ಮದ್ರವ್ಯಂ ಕಥಂ ಭವತಿ, ಕಿಂತು ನೈವ . ಸ ಚ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷವಿರೋಧಃ . ಕಸ್ಮಾತ್ . ಸ್ವಸಂವೇದನಜ್ಞಾನೇನ ಗಮ್ಯಮಾನತ್ವಾತ್ . ಅಥಾವಿಚಾರಿತರಮಣೀಯನ್ಯಾಯೇನ ಸತ್ತಾಗುಣಾಭಾವೇಽಪ್ಯಸ್ತೀತಿ ಚೇತ್, ತತ್ರ ವಿಚಾರ್ಯತೇ – ಯದಿ ಕೇವಲಜ್ಞಾನದರ್ಶನಗುಣಾವಿನಾಭೂತಸ್ವಕೀಯಸ್ವರೂಪಾಸ್ತಿ- ತ್ವಾತ್ಪೃಥಗ್ಭೂತಾ ತಿಷ್ಠತಿ ತದಾ ಸ್ವರೂಪಾಸ್ತಿತ್ವಂ ನಾಸ್ತಿ, ಸ್ವರೂಪಾಸ್ತಿತ್ವಾಭಾವೇ ದ್ರವ್ಯಮಪಿ ನಾಸ್ತಿ . ಅಥವಾ ಸ್ವಕೀಯಸ್ವರೂಪಾಸ್ತಿತ್ವಾತ್ಸಂಜ್ಞಾಲಕ್ಷಣಪ್ರಯೋಜನಾದಿಭೇದೇಽಪಿ ಪ್ರದೇಶರೂಪೇಣಾಭಿನ್ನಂ ತಿಷ್ಠತಿ ತದಾ ಸಂಮತಮೇವ . ಅತ್ರಾವಸರೇ ಸೌಗತಮತಾನುಸಾರೀ ಕಶ್ಚಿದಾಹ – ಸಿದ್ಧಪರ್ಯಾಯಸತ್ತಾರೂಪೇಣ ಶುದ್ಧಾತ್ಮದ್ರವ್ಯಮುಪಚಾರೇಣಾಸ್ತಿ, ನ ಚ ಮುಖ್ಯವೃತ್ತ್ಯೇತಿ . ಪರಿಹಾರಮಾಹ — ಸಿದ್ಧಪರ್ಯಾಯೋಪಾದಾನಕಾರಣಭೂತಪರಮಾತ್ಮದ್ರವ್ಯಾಭಾವೇ ಸಿದ್ಧಪರ್ಯಾಯಸತ್ತೈವ ನ ಸಂಭವತಿ, ವೃಕ್ಷಾಭಾವೇ ಫಲಮಿವ . ಅತ್ರ ಪ್ರಸ್ತಾವೇ ನೈಯಾಯಿಕಮತಾನುಸಾರೀ ಕಶ್ಚಿದಾಹ — ಹವದಿ ಪುಣೋ ಅಣ್ಣಂ ವಾ ತತ್ಪರಮಾತ್ಮದ್ರವ್ಯಂ ಭವತಿ ಪುನಃ ಕಿಂತು ಸತ್ತಾಯಾಃ ಸಕಾಶಾದನ್ಯದ್ಭಿನ್ನಂ ಭವತಿ ಪಶ್ಚಾತ್ಸತ್ತಾಸಮವಾಯಾತ್ಸದ್ಭವತಿ . ಆಚಾರ್ಯಾಃ ಪರಿಹಾರಮಾಹುಃ — ಸತ್ತಾಸಮವಾಯಾತ್ಪೂರ್ವಂ ದ್ರವ್ಯಂ ಸದಸದ್ವಾ, ಯದಿ ಸತ್ತದಾ ಸತ್ತಾಸಮವಾಯೋ ವೃಥಾ, ಪೂರ್ವಮೇವಾಸ್ತಿತ್ವಂ ತಿಷ್ಠತಿ; ಅಥಾಸತ್ತರ್ಹಿ (೨) ಯದಿ ಸತ್ತಾಸೇ ಪೃಥಕ್ ಹೋ ತೋ ಸತ್ತಾಕೇ ಬಿನಾ ಭೀ ಸ್ವಯಂ ರಹತಾ ಹುಆ, ಇತನಾ ಹೀ ಮಾತ್ರ ಜಿಸಕಾ ಪ್ರಯೋಜನ ಹೈ ಐಸೀ ೧ಸತ್ತಾಕೋ ಹೀ ಅಸ್ತ ಕರ ದೇಗಾ .
ಕಿನ್ತು ಯದಿ ದ್ರವ್ಯ ಸ್ವರೂಪಸೇ ಹೀ ಸತ್ ಹೋ ತೋ — (೧) ಧ್ರೌವ್ಯಕೇ ಸದ್ಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಸ್ವಯಂ ಸ್ಥಿರ ರಹತಾ ಹುಆ, ದ್ರವ್ಯ ಉದಿತ ಹೋತಾ ಹೈ, (ಅರ್ಥಾತ್ ಸಿದ್ಧ ಹೋತಾ ಹೈ); ಔರ (೨) ಸತ್ತಾಸೇ ಅಪೃಥಕ್ ರಹಕರ ಸ್ವಯಂ ಸ್ಥಿರ (-ವಿದ್ಯಮಾನ) ರಹತಾ ಹುಆ, ಇತನಾ ಹೀ ಮಾತ್ರ ಜಿಸಕಾ ಪ್ರಯೋಜನ ಹೈ ಐಸೀ ಸತ್ತಾಕೋ ಉದಿತ (ಸಿದ್ಧ) ಕರತಾ ಹೈ .
ಇಸಲಿಯೇ ದ್ರವ್ಯ ಸ್ವಯಂ ಹೀ ಸತ್ತ್ವ (ಸತ್ತಾ) ಹೈ ಐಸಾ ಸ್ವೀಕಾರ ಕರನಾ ಚಾಹಿಯೇ, ಕ್ಯೋಂಕಿ ಭಾವ ಔರ ೨ಭಾವವಾನ್ಕಾ ಅಪೃಥಕ್ತ್ವ ದ್ವಾರಾ ಅನನ್ಯತ್ವ ಹೈ ..೧೦೫..
೧. ಸತ್ತಾಕಾ ಕಾರ್ಯ ಇತನಾ ಹೀ ಹೈ ಕಿ ವಹ ದ್ರವ್ಯಕೋ ವಿದ್ಯಮಾನ ರಖೇ . ಯದಿ ದ್ರವ್ಯ ಸತ್ತಾಸೇ ಭಿನ್ನ ರಹಕರ ಭೀ ಸ್ಥಿರ ರಹೇ ತೋ ಫಿ ರ ಸತ್ತಾಕಾ ಪ್ರಯೋಜನ ಹೀ ನಹೀಂ ರಹತಾ, ಅರ್ಥಾತ್ ಸತ್ತಾಕೇ ಅಭಾವಕಾ ಪ್ರಸಂಗ ಆ ಜಾಯಗಾ .
೨. ಭಾವವಾನ್ = ಭಾವವಾಲಾ . [ದ್ರವ್ಯ ಭಾವವಾಲಾ ಹೈ ಔರ ಸತ್ತಾ ಉಸಕಾ ಭಾವ ಹೈ . ವೇ ಅಪೃಥಕ್ ಹೈಂ, ಇಸ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ
ಅನನ್ಯ ಹೈಂ . ಪೃಥಕ್ತ್ವ ಔರ ಅನ್ಯತ್ವಕಾ ಭೇದ ಜಿಸ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ಹೈ ಉಸ ಅಪೇಕ್ಷಾಕೋ ಲೇಕರ ವಿಶೇಷಾರ್ಥ ಆಗಾಮೀ
ಗಾಥಾಮೇಂ ಕಹೇಂಗೇ, ಉನ್ಹೇಂ ಯಹಾಂ ನಹೀಂ ಲಗಾನಾ ಚಾಹಿಯೇ, ಕಿನ್ತು ಯಹಾಂ ಅನನ್ಯತ್ವಕೋ ಅಪೃಥಕ್ತ್ವಕೇ ಅರ್ಥಮೇಂ ಹೀ
ಸಮಝನಾ ಚಾಹಿಯೇ . ]