ಸರ್ವಥೈಕತ್ವಂ ನ ಶಂಕ ನೀಯಂ; ತದ್ಭಾವೋ ಹ್ಯೇಕತ್ವಸ್ಯ ಲಕ್ಷಣಮ್ . ಯತ್ತು ನ ತದ್ಭವದ್ವಿಭಾವ್ಯತೇ ತತ್ಕಥಮೇಕಂ
ಸ್ಯಾತ್ . ಅಪಿ ತು ಗುಣಗುಣಿರೂಪೇಣಾನೇಕಮೇವೇತ್ಯರ್ಥಃ ..೧೦೬..
ಅಥಾತದ್ಭಾವಮುದಾಹೃತ್ಯ ಪ್ರಥಯತಿ —
ಸದ್ದವ್ವಂ ಸಚ್ಚ ಗುಣೋ ಸಚ್ಚೇವ ಯ ಪಜ್ಜಓ ತ್ತಿ ವಿತ್ಥಾರೋ .
ಜೋ ಖಲು ತಸ್ಸ ಅಭಾವೋ ಸೋ ತದಭಾವೋ ಅತಬ್ಭಾವೋ ..೧೦೭..
ಸರ್ವದ್ರವ್ಯಾಣಾಂ ಸ್ವಕೀಯಸ್ವಕೀಯಸ್ವರೂಪಾಸ್ತಿತ್ವಗುಣೇನ ಸಹ ಜ್ಞಾತವ್ಯಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ..೧೦೬.. ಅಥಾತದ್ಭಾವಂ ವಿಶೇಷೇಣ
ವಿಸ್ತಾರ್ಯ ಕಥಯತಿ — ಸದ್ದವ್ವಂ ಸಚ್ಚ ಗುಣೋ ಸಚ್ಚೇವ ಯ ಪಜ್ಜಓ ತ್ತಿ ವಿತ್ಥಾರೋ ಸದ್ದ್ರವ್ಯಂ ಸಂಶ್ಚ ಗುಣಃ ಸಂಶ್ಚೈವ
ಪರ್ಯಾಯ ಇತಿ ಸತ್ತಾಗುಣಸ್ಯ ದ್ರವ್ಯಗುಣಪರ್ಯಾಯೇಷು ವಿಸ್ತಾರಃ . ತಥಾಹಿ — ಯಥಾ ಮುಕ್ತಾಫಲಹಾರೇ ಸತ್ತಾಗುಣ-
ಕಹಾನಜೈನಶಾಸ್ತ್ರಮಾಲಾ ]
ಜ್ಞೇಯತತ್ತ್ವ -ಪ್ರಜ್ಞಾಪನ
೨೦೭
ಏಕತ್ವ ಹೋಗಾ ಐಸೀ ಶಂಕಾ ನಹೀಂ ಕರನೀ ಚಾಹಿಯೇ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ತದ್ಭಾವ ಏಕತ್ವಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ . ಜೋ
ಉಸರೂಪ ಜ್ಞಾತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ ವಹ (ಸರ್ವಥಾ) ಏಕ ಕೈಸೇ ಹೋ ಸಕತಾ ಹೈ ? ನಹೀಂ ಹೋ ಸಕತಾ; ಪರನ್ತು ಗುಣ-
ಗುಣೀ -ರೂಪಸೇ ಅನೇಕ ಹೀ ಹೈ, ಐಸಾ ಅರ್ಥ ಹೈ .
ಭಾವಾರ್ಥ : — ಭಿನ್ನಪ್ರದೇಶತ್ವ ವಹ ಪೃಥಕ್ತ್ವಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಹೈ, ಔರ ಅತದ್ಭಾವ ವಹ ಅನ್ಯತ್ವಕಾ
ಲಕ್ಷಣ ಹೈ . ದ್ರವ್ಯಮೇಂ ಔರ ಗುಣಮೇಂ ಪೃಥಕ್ತ್ವ ನಹೀಂ ಹೈ ಫಿ ರ ಭೀ ಅನ್ಯತ್ವ ಹೈ .
ಪ್ರಶ್ನ : — ಜೋ ಅಪೃಥಕ್ ಹೋತೇ ಹೈಂ ಉನಮೇಂ ಅನ್ಯತ್ವ ಕೈಸೇ ಹೋ ಸಕತಾ ಹೈ ?
ಉತ್ತರ : — ಉನಮೇಂ ವಸ್ತ್ರ ಔರ ಶುಭ್ರತಾ (ಸಫೇ ದೀ) ಕೀ ಭಾಂತಿ ಅನ್ಯತ್ವ ಹೋ ಸಕತಾ ಹೈ . ವಸ್ತ್ರಕೇ
ಔರ ಉಸಕೀ ಶುಭ್ರತಾಕೇ ಪ್ರದೇಶ ಭಿನ್ನ ನಹೀಂ ಹೈಂ, ಇಸಲಿಯೇ ಉನಮೇಂ ಪೃಥಕ್ತ್ವ ನಹೀಂ ಹೈ . ಐಸಾ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ
ಶುಭ್ರತಾ ತೋ ಮಾತ್ರ ಆಂಖೋಂಸೇ ಹೀ ದಿಖಾಈ ದೇತೀ ಹೈ, ಜೀಭ, ನಾಕ ಆದಿ ಶೇಷ ಚಾರ ಇನ್ದ್ರಿಯೋಂಸೇ ಜ್ಞಾತ ನಹೀಂ
ಹೋತೀ . ಔರ ವಸ್ತ್ರ ಪಾಂಚೋಂ ಇನ್ದ್ರಿಯೋಂಸೇ ಜ್ಞಾತ ಹೋತಾ ಹೈ . ಇಸಲಿಯೇ (ಕಥಂಚಿತ್) ವಸ್ತ್ರ ವಹ ಶುಭ್ರತಾ ನಹೀಂ
ಹೈ ಔರ ಶುಭ್ರತಾ ವಹ ವಸ್ತ್ರ ನಹೀಂ ಹೈ . ಯದಿ ಐಸಾ ನ ಹೋ ತೋ ವಸ್ತ್ರಕೀ ಭಾಂತಿ ಶುಭ್ರತಾ ಭೀ ಜೀಭ, ನಾಕ
ಇತ್ಯಾದಿ ಸರ್ವ ಇನ್ದ್ರಿಯೋಂಸೇ ಜ್ಞಾತ ಹೋನಾ ಚಾಹಿಯೇ . ಕಿನ್ತು ಐಸಾ ನಹೀಂ ಹೋತಾ . ಇಸಲಿಯೇ ವಸ್ತ್ರ ಔರ ಶುಭ್ರತಾಮೇಂ
ಅಪೃಥಕ್ತ್ವ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಅನ್ಯತ್ವ ಹೈ ಯಹ ಸಿದ್ಧ ಹೋತಾ ಹೈ .
ಇಸೀಪ್ರಕಾರ ದ್ರವ್ಯಮೇಂ ಔರ ಸತ್ತಾದಿ ಗುಣೋಂಮೇಂ ಅಪೃಥಕ್ತ್ವ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ಅನ್ಯತ್ವ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ದ್ರವ್ಯಕೇ
ಔರ ಗುಣಕೇ ಪ್ರದೇಶ ಅಭಿನ್ನ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ದ್ರವ್ಯಮೇಂ ಔರ ಗುಣಮೇಂ ಸಂಜ್ಞಾ -ಸಂಖ್ಯಾ -ಲಕ್ಷಣಾದಿ ಭೇದ ಹೋನೇಸೇ
(ಕಥಂಚಿತ್) ದ್ರವ್ಯ ಗುಣರೂಪ ನಹೀಂ ಹೈ ಔರ ಗುಣ ವಹ ದ್ರವ್ಯರೂಪ ನಹೀಂ ಹೈ ..೧೦೬..
ಅಬ, ಅತದ್ಭಾವಕೋ ಉದಾಹರಣ ದ್ವಾರಾ ಸ್ಪಷ್ಟರೂಪಸೇ ಬತಲಾತೇ ಹೈಂ : —
‘ಸತ್ ದ್ರವ್ಯ’, ‘ಸತ್ ಪರ್ಯಾಯ,’ ‘ಸತ್ ಗುಣ’ — ಸತ್ತ್ವನೋ ವಿಸ್ತಾರ ಛೇ;
ನಥೀ ತೇ -ಪಣೇ ಅನ್ಯೋನ್ಯ ತೇಹ ಅತತ್ಪಣುಂ ಜ್ಞಾತವ್ಯ ಛೇ. ೧೦೭.