ಸರ್ವಸ್ಯ ಹಿ ವಸ್ತುನಃ ಸಾಮಾನ್ಯವಿಶೇಷಾತ್ಮಕತ್ವಾತ್ತತ್ಸ್ವರೂಪಮುತ್ಪಶ್ಯತಾಂ ಯಥಾಕ್ರಮಂ ಸಾಮಾನ್ಯ- ವಿಶೇಷೌ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದತೀ ದ್ವೇ ಕಿಲ ಚಕ್ಷುಷೀ, ದ್ರವ್ಯಾರ್ಥಿಕಂ ಪರ್ಯಾಯಾರ್ಥಿಕಂ ಚೇತಿ . ತತ್ರ ಪರ್ಯಾಯಾರ್ಥಿಕ- ಮೇಕತ್ವಂ ಕಥಂ ಲಭತೇ, ನ ಕಥಮಪಿ . ತತ ಏತಾವದಾಯಾತಿ ಅಸದ್ಭಾವನಿಬದ್ಧೋತ್ಪಾದಃ ಪೂರ್ವಪರ್ಯಾಯಾದ್ಭಿನ್ನೋ ಭವತೀತಿ ..೧೧೩.. ಅಥೈಕದ್ರವ್ಯಸ್ಯ ಪರ್ಯಾಯೈಸ್ಸಹಾನನ್ಯತ್ವಾಭಿಧಾನಮೇಕತ್ವಮನ್ಯತ್ವಾಭಿಧಾನಮನೇಕತ್ವಂ ಚ ನಯ- ವಿಭಾಗೇನ ದರ್ಶಯತಿ, ಅಥವಾ ಪೂರ್ವೋಕ್ತಸದ್ಭಾವನಿಬದ್ಧಾಸದ್ಭಾವನಿಬದ್ಧಮುತ್ಪಾದದ್ವಯಂ ಪ್ರಕಾರಾನ್ತರೇಣ ಸಮರ್ಥಯತಿ — ಹವದಿ ಭವತಿ . ಕಿಂ ಕರ್ತೃ . ಸವ್ವಂ ದವ್ವಂ ಸರ್ವಂ ವಿವಕ್ಷಿತಾವಿವಕ್ಷಿತಜೀವದ್ರವ್ಯಮ್ . ಕಿಂವಿಶಿಷ್ಟಂ ಭವತಿ . ಅಣಣ್ಣಂ ಅನನ್ಯಮಭಿನ್ನಮೇಕಂ ತನ್ಮಯಮಿತಿ . ಕೇನ ಸಹ . ತೇನ ನಾರಕತಿರ್ಯಙ್ಮನುಷ್ಯದೇವರೂಪವಿಭಾವಪರ್ಯಾಯಸಮೂಹೇನ ಕೇವಲ- ಜ್ಞಾನಾದ್ಯನನ್ತಚತುಷ್ಟಯಶಕ್ತಿರೂಪಸಿದ್ಧಪರ್ಯಾಯೇಣ ಚ . ಕೇನ ಕೃತ್ವಾ . ದವ್ವಟ್ಠಿಏಣ ಶುದ್ಧಾನ್ವಯದ್ರವ್ಯಾರ್ಥಿಕನಯೇನ . ಕಸ್ಮಾತ್ . ಕುಣ್ಡಲಾದಿಪರ್ಯಾಯೇಷು ಸುವರ್ಣಸ್ಯೇವ ಭೇದಾಭಾವಾತ್ . ತಂ ಪಜ್ಜಯಟ್ಠಿಏಣ ಪುಣೋ ತದ್ದ್ರವ್ಯಂ ಪರ್ಯಾಯಾರ್ಥಿಕನಯೇನ ಅನ್ಯಪನಾ ಹೈ . ಇಸಪ್ರಕಾರ ದ್ರವ್ಯಕೋ ಅನ್ಯಪನಾ ಹೋನೇಸೇ ದ್ರವ್ಯಕೇ ಅಸತ್ -ಉತ್ಪಾದ ಹೈ, – ಐಸಾ ನಿಶ್ಚಿತ ಹೋತಾ ಹೈ ..೧೧೩..
ಅಬ, ಏಕ ಹೀ ದ್ರವ್ಯಕೇ ಅನನ್ಯಪನಾ ಔರ ಅನನ್ಯಪನಾ ಹೋನೇಮೇಂ ಜೋ ವಿರೋಧ ಹೈ, ಉಸೇ ದೂರ ಕರತೇ ಹೈಂ . (ಅರ್ಥಾತ್ ಉಸಮೇಂ ವಿರೋಧ ನಹೀಂ ಆತಾ, ಯಹ ಬತಲಾತೇ ಹೈಂ) : —
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ದ್ರವ್ಯಾರ್ಥಿಕೇನ ] ದ್ರವ್ಯಾರ್ಥಿಕ (ನಯ) ಸೇ [ಸರ್ವ ] ಸಬ [ದ್ರವ್ಯಂ ] ದ್ರವ್ಯ ಹೈ; [ಪುನಃ ಚ ] ಔರ [ಪರ್ಯಾಯಾರ್ಥಿಕೇನ ] ಪರ್ಯಾಯಾರ್ಥಿಕ (ನಯ) ಸೇ [ತತ್ ] ವಹ (ದ್ರವ್ಯ) [ಅನ್ಯತ್ ] ಅನ್ಯ- ಅನ್ಯ ಹೈ, [ತತ್ಕಾಲೇ ತನ್ಮಯತ್ವಾತ್ ] ಕ್ಯೋಂಕಿ ಉಸ ಸಮಯ ತನ್ಮಯ ಹೋನೇಸೇ [ಅನನ್ಯತ್ ] (ದ್ರವ್ಯ ಪರ್ಯಾಯೋಂಸೇ) ಅನನ್ಯ ಹೈ ..೧೧೪..
ಟೀಕಾ : — ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಸಭೀ ವಸ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯ -ವಿಶೇಷಾತ್ಮಕ ಹೋನೇಸೇ ವಸ್ತುಕಾ ಸ್ವರೂಪ ದೇಖನೇವಾಲೋಂಕೇ ಕ್ರಮಶಃ (೧) ಸಾಮಾನ್ಯ ಔರ (೨) ವಿಶೇಷಕೋ ಜಾನನೇವಾಲೀ ದೋ ಆಂಖೇಂ ಹೈಂ — (೧) ದ್ರವ್ಯಾರ್ಥಿಕ ಔರ (೨) ಪರ್ಯಾಯಾರ್ಥಿಕ .
ದ್ರವ್ಯಾರ್ಥಿಕೇ ಬಧುಂ ದ್ರವ್ಯ ಛೇ; ನೇ ತೇ ಜ ಪರ್ಯಾಯಾರ್ಥಿಕೇ ಛೇ ಅನ್ಯ, ಜೇಥೀ ತೇ ಸಮಯ ತದ್ರೂಪ ಹೋಈ ಅನನ್ಯ ಛೇ. ೧೧೪.