ಯಸ್ಯ ಸ ಲೋಕಃ . ಯತ್ರ ಯಾವತಿ ಪುನರಾಕಾಶೇ ಜೀವಪುದ್ಗಲಯೋರ್ಗತಿಸ್ಥಿತೀ ನ ಸಂಭವತೋ, ಧರ್ಮಾಧರ್ಮೌ ನಾವಸ್ಥಿತೌ, ನ ಕಾಲೋ ದುರ್ಲಲಿತಸ್ತಾವತ್ಕೇವಲಮಾಕಾಶಮಾತ್ಮತ್ವೇನ ಸ್ವಲಕ್ಷಣಂ ಯಸ್ಯ ಸೋಽಲೋಕಃ ..೧೨೮..
ಉಪ್ಪಾದಟ್ಠಿದಿಭಂಗಾ ಪೋಗ್ಗಲಜೀವಪ್ಪಗಸ್ಸ ಲೋಗಸ್ಸ .
ಮುಖ್ಯವೃತ್ತ್ಯಾರ್ಥಪರ್ಯಾಯ ಇತಿ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪಯತಿ — ಜಾಯಂತೇ ಜಾಯನ್ತೇ . ಕೇ ಕರ್ತಾರಃ . ಉಪ್ಪಾದಟ್ಠಿದಿಭಂಗಾ ಉತ್ಪಾದ- ಸ್ಥಿತಿಭಙ್ಗಾಃ . ಕಸ್ಯ ಸಂಬನ್ಧಿನಃ . ಲೋಗಸ್ಸ ಲೋಕಸ್ಯ . ಕಿಂವಿಶಿಷ್ಟಸ್ಯ . ಪೋಗ್ಗಲಜೀವಪ್ಪಗಸ್ಸ ಪುದ್ಗಲ- ಜೀವಾತ್ಮಕಸ್ಯ, ಪುದ್ಗಲಜೀವಾವಿತ್ಯುಪಲಕ್ಷಣಂ ಷಡ್ದ್ರವ್ಯಾತ್ಮಕಸ್ಯ . ಕಸ್ಮಾತ್ಸಕಾಶಾತ್ ಜಾಯನ್ತೇ . ಪರಿಣಾಮಾದೋ ಪರಿಣಾಮಾತ್ ಏಕಸಮಯವರ್ತಿನೋಽರ್ಥಪರ್ಯಾಯಾತ್ . ಸಂಘಾದಾದೋ ವ ಭೇದಾದೋ ನ ಕೇವಲಮರ್ಥಪರ್ಯಾಯಾತ್ಸಕಾಶಾಜ್ಜಾಯನ್ತೇ ಜೀವ- ಪುದ್ಗಲಾನಾಮುತ್ಪಾದಾದಯಃ ಸಂಘಾತಾದ್ವಾ, ಭೇದಾದ್ವಾ ವ್ಯಞ್ಜನಪರ್ಯಾಯಾದಿತ್ಯರ್ಥಃ . ತಥಾಹಿ — ಧರ್ಮಾಧರ್ಮಾಕಾಶಕಾಲಾನಾಂ ಮುಖ್ಯವೃತ್ತ್ಯೈಕಸಮಯವರ್ತಿನೋಽರ್ಥಪರ್ಯಾಯಾ ಏವ, ಜೀವಪುದ್ಗಲಾನಾಮರ್ಥಪರ್ಯಾಯವ್ಯಞ್ಜನಪರ್ಯಾಯಾಶ್ಚ . ಕಥಮಿತಿ ಚೇತ್ . ದ್ರವ್ಯ — ಉನಕಾ ಸಮುದಾಯ ಜಿಸಕಾ ೧ಸ್ವಪನೇಸೇ ಸ್ವಲಕ್ಷಣ ಹೈ, ವಹ ಲೋಕ ಹೈ; ಔರ ಜಹಾಂ ಜಿತನೇ ಆಕಾಶಮೇಂ ಜೀವ ತಥಾ ಪುದ್ಗಲಕೀ ಗತಿ -ಸ್ಥಿತಿ ನಹೀಂ ಹೋತೀ, ಧರ್ಮ ತಥಾ ಅಧರ್ಮ ನಹೀಂ ರಹತೇ ಔರ ಕಾಲ ನಹೀಂ ವರ್ತತಾ, ಉತನಾ ಕೇವಲ ಆಕಾಶ ಜಿಸಕಾ ಸ್ವ -ಪನೇಸೇ ಸ್ವಲಕ್ಷಣ ಹೈ, ವಹ ಅಲೋಕ ಹೈ ..೧೨೮..
ಅಬ, ‘ಕ್ರಿಯಾ’ ರೂಪ ಔರ ‘ಭಾವ’ ರೂಪ ಐಸೇ ಜೋ ದ್ರವ್ಯಕೇ ಭಾವ ಹೈಂ ಉನಕೀ ಅಪೇಕ್ಷಾಸೇ ದ್ರವ್ಯಕಾ ವಿಶೇಷ (-ಭೇದ) ನಿಶ್ಚಿತ ಕರತೇ ಹೈಂ : —
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಪುದ್ಗಲಜೀವಾತ್ಮಕಸ್ಯ ಲೋಕಸ್ಯ ] ಪುದ್ಗಲ -ಜೀವಾತ್ಮಕ ಲೋಕಕೇ [ಪರಿಣಾಮಾತ್ ] ಪರಿಣಮನಸೇ ಔರ [ಸಂಘಾತಾತ್ ವಾ ಭೇದಾತ್ ] ಸಂಘಾತ (ಮಿಲನೇ) ಔರ ಭೇದ (ಪೃಥಕ್ ಹೋನೇ) ಸೇ [ಉತ್ಪಾದಸ್ಥಿತಿಭಂಗಾಃ ] ಉತ್ಪಾದ, ಧ್ರೌವ್ಯ ಔರ ವ್ಯಯ [ಜಾಯನ್ತೇ ] ಹೋತೇ ಹೈಂ ..೧೨೯..
ಉತ್ಪಾದ, ವ್ಯಯ ನೇ ಧ್ರುವತಾ ಜೀವಪುದ್ಗಲಾತ್ಮಕ ಲೋಕನೇ ಪರಿಣಾಮ ದ್ವಾರಾ, ಭೇದ ವಾ ಸಂಘಾತ ದ್ವಾರಾ ಥಾಯ ಛೇ. ೧೨೯
೧. ಸ್ವಪನೇಸೇ = ನಿಜರೂಪಸೇ (ಷಡ್ದ್ರವ್ಯಸಮುದಾಯ ಹೀ ಲೋಕ ಹೈ, ಅರ್ಥಾತ್ ವಹೀ ಲೋಕಕಾ ಸ್ವತ್ವ ಹೈ — ಸ್ವರೂಪ ಹೈ . ಇಸಲಿಯೇ ಲೋಕಕೇ ಸ್ವಪನೇಸೇ ಷಟ್ದ್ರವ್ಯೋಂಕಾ ಸಮುದಾಯ ಲೋಕಕಾ ಸ್ವಲಕ್ಷಣ ಹೈ .)