ದ್ವಿಪ್ರದೇಶಾದ್ಯುದ್ಭವಹೇತುಭೂತತಥಾವಿಧಸ್ನಿಗ್ಧರೂಕ್ಷಗುಣಪರಿಣಾಮಶಕ್ತಿಸ್ವಭಾವಾತ್ಪ್ರದೇಶೋದ್ಭವತ್ವಮಸ್ತಿ . ತತಃ ಪರ್ಯಾಯೇಣಾನೇಕಪ್ರದೇಶತ್ವಸ್ಯಾಪಿ ಸಂಭವಾತ್ ದ್ವಯಾದಿಸಂಖ್ಯೇಯಾಸಂಖ್ಯೇಯಾನನ್ತಪ್ರದೇಶತ್ವಮಪಿ ನ್ಯಾಯ್ಯಂ ಪುದ್ಗಲಸ್ಯ ..೧೩೭..
ಪರಮಾಣೋರ್ಗತಿಪರಿಣತೇಃ ಸಹಕಾರಿತ್ವೇನ ವರ್ತತೇ . ಕಸ್ಯ ಸಂಬನ್ಧೀ ಯೋಽಸೌ ಪರಮಾಣುಃ . ಪದೇಸಮೇತ್ತಸ್ಸ ದವ್ವಜಾದಸ್ಸ ಪ್ರದೇಶಮಾತ್ರಪುದ್ಗಲಜಾತಿರೂಪಪರಮಾಣುದ್ರವ್ಯಸ್ಯ . ಕಿಂ ಕುರ್ವತಃ . ವದಿವದದೋ ವ್ಯತಿಪತತೋ ಮನ್ದಗತ್ಯಾ ಗಚ್ಛತಃ . ಕಂ ಪ್ರತಿ . ಪದೇಸಂ ಕಾಲಾಣುವ್ಯಾಪ್ತಮೇಕಪ್ರದೇಶಮ್ . ಕಸ್ಯ ಸಂಬನ್ಧಿನಮ್ . ಆಗಾಸದವ್ವಸ್ಸ ಆಕಾಶದ್ರವ್ಯಸ್ಯೇತಿ . ತಥಾಹಿ – ಕಾಲಾಣುರಪ್ರದೇಶೋ ಭವತಿ . ಕಸ್ಮಾತ್ . ದ್ರವ್ಯೇಣೈಕಪ್ರದೇಶತ್ವಾತ್ . ಅಥವಾ ಯಥಾ ಸ್ನೇಹಗುಣೇನ ಪುದ್ಗಲಾನಾಂ ತಥಾಪಿ ದೋ ೧ಪ್ರದೇಶಾದಿಕೇ ಉದ್ಭವಕೇ ಹೇತುಭೂತ ತಥಾವಿಧ (ಉಸ ಪ್ರಕಾರಕೇ) ಸ್ನಿಗ್ಧ -ರೂಕ್ಷಗುಣರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋನೇಕೀ ಶಕ್ತಿರೂಪ ಸ್ವಭಾವಕೇ ಕಾರಣ ಉಸಕೇ ಪ್ರದೇಶೋಂಕಾ ಉದ್ಭವ ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ಪರ್ಯಾಯಸೇ ಅನೇಕಪ್ರದೇಶೀಪನೇಕಾ ಭೀ ಸಂಭವ ಹೋನೇಸೇ ಪುದ್ಗಲಕೋ ದ್ವಿಪ್ರದೇಶೀಪನೇಸೇ ಲೇಕರ ಸಂಖ್ಯಾತ, ಅಸಂಖ್ಯಾತ ಔರ ಅನನ್ತಪ್ರದೇಶೀಪನಾ ಭೀ ನ್ಯಾಯಯುಕ್ತ ಹೈ ..೧೩೭.. ಅಬ, ‘ಕಾಲಾಣು ಅಪ್ರದೇಶೀ ಹೀ ಹೈ’ ಐಸಾ ನಿಯಮ ಕರತೇ ಹೈಂ (ಅರ್ಥಾತ್ ದರಶಾತೇ ಹೈಂ : — )
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಸಮಯಃ ತು ] ಕಾಲ ತೋ [ಅಪ್ರದೇಶಃ ] ಅಪ್ರದೇಶೀ ಹೈ, [ಪ್ರದೇಶಮಾತ್ರಸ್ಯ ದ್ರವ್ಯಜಾತಸ್ಯ ] ಪ್ರದೇಶಮಾತ್ರ ಪುದ್ಗಲ -ಪರಮಾಣು [ಆಕಾಶದ್ರವ್ಯಸ್ಯ ಪ್ರದೇಶಂ ] ಆಕಾಶ ದ್ರವ್ಯಕೇ ಪ್ರದೇಶಕೋ [ವ್ಯತಿಪತತಃ ] ಮಂದ ಗತಿಸೇ ಉಲ್ಲಂಘನ ಕರ ರಹಾ ಹೋ ತಬ [ಸಃ ವರ್ತತೇ ] ವಹ ವರ್ತತಾ ಹೈ ಅರ್ಥಾತ್ ನಿಮಿತ್ತಭೂತತಯಾ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋತಾ ಹೈ ..೧೩೮..
ಛೇ ಕಾಳ ತೋ ಅಪ್ರದೇಶ; ಏಕಪ್ರದೇಶ ಪರಮಾಣು ಯದಾ ಆಕಾಶದ್ರವ್ಯ ತಣೋ ಪ್ರದೇಶ ಅತಿಕ್ರಮೇ, ವರ್ತೇ ತದಾ. ೧೩೮.
೨೭೨ಪ್ರವಚನಸಾರ[ ಭಗವಾನಶ್ರೀಕುಂದಕುಂದ-
೧. ದ್ವಿಪ್ರದೇಶೀ ಇತ್ಯಾದಿ ಸ್ಕನ್ಧೋಂಕೀ ಉತ್ಪತ್ತಿಕೇ ಕಾರಣಭೂತ ಜೋ ಸ್ನಿಗ್ಧ -ರೂಕ್ಷ ಗುಣ ಹೈಂ ಉನರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋನೇಕೀ ಶಕ್ತಿ ಪುದ್ಗಲಕಾ ಸ್ವಭಾವ ಹೈ .