ತಂ ಸಬ್ಭಾವಣಿಬದ್ಧಂ ದವ್ವಸಹಾವಂ ತಿಹಾ ಸಮಕ್ಖಾದಂ .
ಯತ್ಖಲು ಸ್ವಲಕ್ಷಣಭೂತಂ ಸ್ವರೂಪಾಸ್ತಿತ್ವಮರ್ಥನಿಶ್ಚಾಯಕಮಾಖ್ಯಾತಂ ಸ ಖಲು ದ್ರವ್ಯಸ್ಯ ಸ್ವಭಾವ ಏವ, ಸದ್ಭಾವನಿಬದ್ಧತ್ವಾದ್ ದ್ರವ್ಯಸ್ವಭಾವಸ್ಯ . ಅಥಾಸೌ ದ್ರವ್ಯಸ್ವಭಾವೋ ದ್ರವ್ಯಗುಣಪರ್ಯಾಯತ್ವೇನ ಸ್ಥಿತ್ಯುತ್ಪಾದವ್ಯಯತ್ವೇನ ಚ ತ್ರಿತಯೀಂ ವಿಕಲ್ಪಭೂಮಿಕಾಮಧಿರೂಢಃ ಪರಿಜ್ಞಾಯಮಾನಃ ಪರದ್ರವ್ಯೇ ಮೋಹಮಪೋಹ್ಯ ಸ್ವಪರವಿಭಾಗಹೇತುರ್ಭವತಿ, ಶುದ್ಧಾತ್ಮಸ್ವರೂಪಂ ನ ಸಂಭವನ್ತೀತಿ ..೧೫೩.. ಅಥ ಸ್ವರೂಪಾಸ್ತಿತ್ವಲಕ್ಷಣಂ ಪರಮಾತ್ಮದ್ರವ್ಯಂ ಯೋಽಸೌ ಜಾನಾತಿ ಸ ಪರದ್ರವ್ಯೇ ಮೋಹಂ ನ ಕರೋತೀತಿ ಪ್ರಕಾಶಯತಿ — ಜಾಣದಿ ಜಾನಾತಿ . ಜೋ ಯಃ ಕರ್ತಾ . ಕಮ್ . ತಂ ಪೂರ್ವೋಕ್ತಂ ದವ್ವಸಹಾವಂ ಪರಮಾತ್ಮದ್ರವ್ಯಸ್ವಭಾವಮ್ . ಕಿಂವಿಶಿಷ್ಟಮ್ . ಸಬ್ಭಾವಣಿಬದ್ಧಂ ಸ್ವಭಾವಃ ಸ್ವರೂಪಸತ್ತಾ ತತ್ರ ನಿಬದ್ಧಮಾಧೀನಂ ತನ್ಮಯಂ
ಅಬ, ಆತ್ಮಾಕಾ ಅನ್ಯ ದ್ರವ್ಯಕೇ ಸಾಥ ಸಂಯುಕ್ತಪನಾ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ೧ಅರ್ಥ ನಿಶ್ಚಾಯಕ ಅಸ್ತಿತ್ವಕೋ ಸ್ವ – ಪರ ವಿಭಾಗಕೇ ಹೇತುಕೇ ರೂಪಮೇಂ ಸಮಝಾತೇ ಹೈಂ : —
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಯಃ ] ಜೋ ಜೀವ [ತಂ ] ಉಸ (ಪೂರ್ವೋಕ್ತ) [ಸದ್ಭಾವನಿಬದ್ಧಂ ] ಅಸ್ತಿತ್ವನಿಷ್ಪನ್ನ, [ತ್ರಿಧಾ ಸಮಾಖ್ಯಾತಂ ] ತೀನ ಪ್ರಕಾರಸೇ ಕಥಿತ, [ಸವಿಕಲ್ಪಂ ] ಭೇದೋಂವಾಲೇ [ದ್ರವ್ಯಸ್ವಭಾವಂ ] ದ್ರವ್ಯಸ್ವಭಾವಕೋ [ಜಾನಾತಿ ] ಜಾನತಾ ಹೈ, [ಸಃ ] ವಹ [ಅನ್ಯದ್ರವ್ಯೇ ] ಅನ್ಯ ದ್ರವ್ಯಮೇಂ [ನ ಮುಹ್ಯತಿ ] ಮೋಹಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ ..೧೫೪..
ಟೀಕಾ : — ಜೋ, ದ್ರವ್ಯಕೋ ನಿಶ್ಚಿತ ಕರನೇವಾಲಾ, ಸ್ವಲಕ್ಷಣಭೂತ ಸ್ವರೂಪ – ಅಸ್ತಿತ್ವ ಕಹಾ ಗಯಾ ಹೈ ವಹ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ದ್ರವ್ಯಕಾ ಸ್ವಭಾವ ಹೀ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ದ್ರವ್ಯಕಾ ಸ್ವಭಾವ ಅಸ್ತಿತ್ವನಿಷ್ಪನ್ನ (ಅಸ್ತಿತ್ವಕಾ ಬನಾ ಹುಆ) ಹೈ . ದ್ರವ್ಯ – ಗುಣ – ಪರ್ಯಾಯರೂಪಸೇ ತಥಾ ಧ್ರೌವ್ಯ – ಉತ್ಪಾದ – ವ್ಯಯರೂಪಸೇ ೨ತ್ರಯಾತ್ಮಕ ಭೇದಭೂಮಿಕಾಮೇಂ ಆರೂಢ ಐಸಾ ಯಹ ದ್ರವ್ಯಸ್ವಭಾವ ಜ್ಞಾತ ಹೋತಾ ಹುಆ, ಪರದ್ರವ್ಯಕೇ ಪ್ರತಿ ಮೋಹಕೋ ದೂರ ಕರಕೇ
ಅಸ್ತಿತ್ವಥೀ ನಿಷ್ಪನ್ನ ದ್ರವ್ಯಸ್ವಭಾವನೇ ತ್ರಿವಿಕಲ್ಪನೇ ಜೇ ಜಾಣತೋ, ತೇ ಆತಮಾ ನಹಿ ಮೋಹ ಪರದ್ರವ್ಯೇ ಲಹೇ. ೧೫೪.
೩೦೦ಪ್ರವಚನಸಾರ[ ಭಗವಾನಶ್ರೀಕುಂದಕುಂದ-
೧. ಅರ್ಥ ನಿಶ್ಚಾಯಕ = ದ್ರವ್ಯಕಾ ನಿಶ್ಚಯ ಕರನೇವಾಲಾ; (ದ್ರವ್ಯಕಾ ನಿರ್ಣಯ ಕರನೇಕಾ ಸಾಧನ ಜೋ ಸ್ವರೂಪಾಸ್ತಿತ್ವ ಹೈ ವಹ ಸ್ವ -ಪರಕಾ ಭೇದ ಕರನೇಮೇಂ ಸಾಧನಭೂತ ಹೈ, ಇಸಪ್ರಕಾರ ಇಸ ಗಾಥಾಮೇಂ ಸಮಝಾತೇ ಹೈಂ .)
೨. ತ್ರಯಾತ್ಮಕ = ತೀನಸ್ವರೂಪ; ತೀನಕೇ ಸಮೂಹರೂಪ (ದ್ರವ್ಯಕಾ ಸ್ವಭಾವ ದ್ರವ್ಯ, ಗುಣ ಔರ ಪರ್ಯಾಯ ಐಸೇ ತೀನ ಭೇದೋಂವಾಲಾ ತಥಾ ಧ್ರೌವ್ಯ, ಉತ್ಪಾದ ಔರ ವ್ಯಯ ಐಸೇ ತೀನ ಭೇದೋಂವಾಲಾ ಹೈ .)