ವಿಶಿಷ್ಟೋದಯದಶಾವಿಶ್ರಾನ್ತದರ್ಶನಚಾರಿತ್ರಮೋಹನೀಯಪುದ್ಗಲಾನುವೃತ್ತಿಪರತ್ವೇನ ಪರಿಗೃಹೀತಾಶೋಭನೋಪ- ರಾಗತ್ವಾತ್ಪರಮಭಟ್ಟಾರಕಮಹಾದೇವಾಧಿದೇವಪರಮೇಶ್ವರಾರ್ಹತ್ಸಿದ್ಧಸಾಧುಭ್ಯೋಽನ್ಯತ್ರೋನ್ಮಾರ್ಗಶ್ರದ್ಧಾನೇ ವಿಷಯಕಷಾಯ- ದುಃಶ್ರವಣದುರಾಶಯದುಷ್ಟಸೇವನೋಗ್ರತಾಚರಣೇ ಚ ಪ್ರವೃತ್ತೋಽಶುಭೋಪಯೋಗಃ ..೧೫೮.. ಲಕ್ಷಣಜೀವಸ್ಯೇತ್ಯಭಿಪ್ರಾಯಃ ..೧೫೭.. ಅಥಾಶುಭೋಪಯೋಗಸ್ವರೂಪಂ ನಿರೂಪಯತಿ — ವಿಸಯಕಸಾಓಗಾಢೋ ವಿಷಯ- ಕಷಾಯಾವಗಾಢಃ . ದುಸ್ಸುದಿದುಚ್ಚಿತ್ತದುಟ್ಠಗೋಟ್ಠಿಜುದೋ ದುಃಶ್ರುತಿದುಶ್ಚಿತ್ತದುಷ್ಟಗೋಷ್ಠಿಯುತಃ . ಉಗ್ಗೋ ಉಗ್ರಃ . ಉಮ್ಮಗ್ಗಪರೋ ಉನ್ಮಾರ್ಗಪರಃ . ಉವಓಗೋ ಏವಂ ವಿಶೇಷಣಚತುಷ್ಟಯಯುಕ್ತ ಉಪಯೋಗಃ ಪರಿಣಾಮಃ ಜಸ್ಸ ಯಸ್ಯ ಜೀವಸ್ಯ ಭವತಿ ಸೋ ಅಸುಹೋ ಸ ಉಪಯೋಗಸ್ತ್ವಶುಭೋ ಭಣ್ಯತೇ, ಅಭೇದೇನ ಪುರುಷೋ ವಾ . ತಥಾ ಹಿ — ವಿಷಯಕಷಾಯರಹಿತಶುದ್ಧಚೈತನ್ಯಪರಿಣತೇಃ ಪ್ರತಿಪಕ್ಷ- ಭೂತೋ ವಿಷಯಕಷಾಯಾವಗಾಢೋ ವಿಷಯಕಷಾಯಪರಿಣತಃ . ಶುದ್ಧಾತ್ಮತತ್ತ್ವಪ್ರತಿಪಾದಿಕಾ ಶ್ರುತಿಃ ಸುಶ್ರುತಿಸ್ತದ್ವಿಲಕ್ಷಣಾ ದುಃಶ್ರುತಿಃ ಮಿಥ್ಯಾಶಾಸ್ತ್ರಶ್ರುತಿರ್ವಾ; ನಿಶ್ಚಿನ್ತಾತ್ಮಧ್ಯಾನಪರಿಣತಂ ಸುಚಿತ್ತಂ, ತದ್ವಿನಾಶಕಂ ದುಶ್ಚಿತ್ತಂ, ಸ್ವಪರನಿಮಿತ್ತೇಷ್ಟ- ಕಾಮಭೋಗಚಿನ್ತಾಪರಿಣತಂ ರಾಗಾದ್ಯಪಧ್ಯಾನಂ ವಾ; ಪರಮಚೈತನ್ಯಪರಿಣತೇರ್ವಿನಾಶಿಕಾ ದುಷ್ಟಗೋಷ್ಠೀ, ತತ್ಪ್ರತಿಪಕ್ಷಭೂತ- ಕುಶೀಲಪುರುಷಗೋಷ್ಠೀ ವಾ . ಇತ್ಥಂಭೂತದುಃಶ್ರುತಿದುಶ್ಚಿತ್ತದುಷ್ಟಗೋಷ್ಠೀಭಿರ್ಯುತೋ ದುಃಶ್ರುತಿದುಶ್ಚಿತ್ತದುಷ್ಟಗೋಷ್ಠಿಯುಕ್ತಃ . ಪರಮೋಪಶಮ-
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಯಸ್ಯ ಉಪಯೋಗಃ ] ಜಿಸಕಾ ಉಪಯೋಗ [ವಿಷಯಕಷಾಯಾವಗಾಢಃ ] ವಿಷಯಕಷಾಯಮೇಂ ಅವಗಾಢ (ಮಗ್ನ) ಹೈ, [ದುಃಶ್ರುತಿದುಶ್ಚಿತ್ತದುಷ್ಟಗೋಷ್ಟಿಯುತಃ ] ಕುಶ್ರುತಿ, ಕುವಿಚಾರ ಔರ ಕುಸಂಗತಿಮೇಂ ಲಗಾ ಹುಆ ಹೈ, [ಉಗ್ರಃ ] ಉಗ್ರ ಹೈ ತಥಾ [ಉನ್ಮಾರ್ಗಪರಃ ] ಉನ್ಮಾರ್ಗಮೇಂ ಲಗಾ ಹುಆ ಹೈ, [ಸಃ ಅಶುಭಃ ] ಉಸಕಾ ವಹ ಅಶುಭೋಪಯೋಗ ಹೈ ..೧೫೮..
ಟೀಕಾ : — ವಿಶಿಷ್ಟ ಉದಯದಶಾಮೇಂ ರಹನೇವಾಲೇ ದರ್ಶನಮೋಹನೀಯ ಔರ ಚಾರಿತ್ರಮೋಹನೀಯರೂಪ ಪುದ್ಗಲೋಂಕೇ ಅನುಸಾರ ಪರಿಣತಿಮೇಂ ಲಗಾ ಹೋನೇಸೇ ಅಶುಭ ಉಪರಾಗಕೋ ಗ್ರಹಣ ಕರನೇಸೇ, ಜೋ (ಉಪಯೋಗ) ಪರಮ ಭಟ್ಟಾರಕ, ಮಹಾ ದೇವಾಧಿದೇವ, ಪರಮೇಶ್ವರ ಐಸೇ ಅರ್ಹಂತ, ಸಿದ್ಧ ಔರ ಸಾಧುಕೇ ಅತಿರಿಕ್ತ ಅನ್ಯ — ಉನ್ಮಾರ್ಗಕೀ — ಶ್ರದ್ಧಾ ಕರನೇಮೇಂ ತಥಾ ವಿಷಯ, ಕಷಾಯ, ಕುಶ್ರವಣ, ಕುವಿಚಾರ, ಕುಸಂಗ ಔರ ಉಗ್ರತಾಕಾ ಆಚರಣ ಕರನೇಮೇಂ ಪ್ರವೃತ್ತ ಹೈ, ವಹ ಅಶುಭೋಪಯೋಗ ಹೈ ..೧೫೮..
೩೦೬ಪ್ರವಚನಸಾರ[ ಭಗವಾನಶ್ರೀಕುಂದಕುಂದ-