ಸಮತೋ ದ್ವಯಧಿಕಗುಣಾದ್ಧಿ ಸ್ನಿಗ್ಧರೂಕ್ಷತ್ವಾದ್ಬನ್ಧ ಇತ್ಯುತ್ಸರ್ಗಃ, ಸ್ನಿಗ್ಧರೂಕ್ಷದ್ವಯಧಿಕಗುಣತ್ವಸ್ಯ ಹಿ ಪರಿಣಾಮಕತ್ವೇನ ಬನ್ಧಸಾಧನತ್ವಾತ್ . ನ ಖಲ್ವೇಕಗುಣಾತ್ ಸ್ನಿಗ್ಧರೂಕ್ಷತ್ವಾದ್ಬನ್ಧ ಇತ್ಯಪವಾದಃ, ಏಕಗುಣ- ಸ್ನಿಗ್ಧರೂಕ್ಷತ್ವಸ್ಯ ಹಿ ಪರಿಣಮ್ಯಪರಿಣಾಮಕತ್ವಾಭಾವೇನ ಬನ್ಧಸ್ಯಾಸಾಧನತ್ವಾತ್ ..೧೬೫.. ಚೇತ್ . ಏಕೋ ದ್ವಿಗುಣಸ್ತಿಷ್ಠತಿ ದ್ವಿತೀಯೋಽಪಿ ದ್ವಿಗುಣ ಇತಿ ದ್ವೌ ಸಮಸಂಖ್ಯಾನೌ ತಿಷ್ಠತಸ್ತಾವತ್ ಏಕ ಸ್ಯ ವಿವಕ್ಷಿತದ್ವಿಗುಣಸ್ಯ ದ್ವಿಗುಣಾಧಿಕ ತ್ವೇ ಕೃ ತೇ ಸತಿ ಸಃ ಚತುರ್ಗುಣೋ ಭವತಿ ಶಕ್ತಿಚತುಷ್ಟಯಪರಿಣತೋ ಭವತಿ . ತಸ್ಯ ಚತುರ್ಗುಣಸ್ಯ ಪೂರ್ವೋಕ್ತದ್ವಿಗುಣೇನ ಸಹ ಬನ್ಧೋ ಭವತೀತಿ . ತಥೈವ ದ್ವೌ ತ್ರಿಶಕ್ತಿಯುಕ್ತೋ ತಿಷ್ಠತಸ್ತಾವತ್, ತತ್ರಾಪ್ಯೇಕಸ್ಯ ತ್ರಿಗುಣಶಬ್ದಾಭಿಧೇಯಸ್ಯ ತ್ರಿಶಕ್ತಿಯುಕ್ತಸ್ಯ ಪರಮಾಣೋಃ ಶಕ್ತಿದ್ವಯಮೇಲಾಪಕೇ ಕೃತೇ ಸತಿ ಪಞ್ಚಗುಣತ್ವಂ ಭವತಿ . ತೇನ ಪಞ್ಚಗುಣೇನ ಸಹ ಪೂರ್ವೋಕ್ತತ್ರಿಗುಣಸ್ಯ ಬನ್ಧೋ ಭವತಿ . ಏವಂ ದ್ವಯೋರ್ದ್ವಯೋಃ ಸ್ನಿಗ್ಧಯೋರ್ದ್ವಯೋರ್ದ್ವಯೋ ರೂಕ್ಷಯೋರ್ದ್ವಯೋರ್ದ್ವಯೋಃ ಸ್ನಿಗ್ಧರೂಕ್ಷಯೋರ್ವಾ ಸಮಯೋಃ ವಿಷಮಯೋಶ್ಚ ದ್ವಿಗುಣಾಧಿಕ ತ್ವೇ ಸತಿ ಬನ್ಧೋ ಭವತೀತ್ಯರ್ಥಃ, ಕಿಂತು ವಿಶೇಷೋಽಸ್ತಿ . ಆದಿಪರಿಹೀಣಾ ಆದಿಶಬ್ದೇನ ಜಲಸ್ಥಾನೀಯಂ ಜಘನ್ಯಸ್ನಿಗ್ಧತ್ವಂ ವಾಲುಕಾಸ್ಥಾನೀಯಂ ಜಘನ್ಯರೂಕ್ಷತ್ವಂ ಭಣ್ಯತೇ, ತಾಭ್ಯಾಂ ವಿಹೀನಾ ಆದಿಪರಿಹೀಣಾ ಬಧ್ಯನ್ತೇ . ಕಿಂಚ – ಪರಮಚೈತನ್ಯಪರಿಣತಿಲಕ್ಷಣಪರಮಾತ್ಮತತ್ತ್ವಭಾವನಾರೂಪಧರ್ಮಧ್ಯಾನ- ಶುಕ್ಲಧ್ಯಾನಬಲೇನ ಯಥಾ ಜಧನ್ಯಸ್ನಿಗ್ಧಶಕ್ತಿಸ್ಥಾನೀಯೇ ಕ್ಷೀಣರಾಗತ್ವೇ ಸತಿ ಜಧನ್ಯರೂಕ್ಷಶಕ್ತಿಸ್ಥಾನೀಯೇ ಕ್ಷೀಣದ್ವೇಷತ್ವೇ ಚ ಸತಿ ಜಲವಾಲುಕಯೋರಿವ ಜೀವಸ್ಯ ಬನ್ಧೋ ನ ಭವತಿ, ತಥಾ ಪುದ್ಗಲಪರಮಾಣೋರಪಿ ಜಘನ್ಯಸ್ನಿಗ್ಧ- ರೂಕ್ಷಶಕ್ತಿಪ್ರಸ್ತಾವೇ ಬನ್ಧೋ ನ ಭವತೀತ್ಯಭಿಪ್ರಾಯಃ ..೧೬೫.. ಅಥ ತಮೇವಾರ್ಥಂ ವಿಶೇಷೇಣ ಸಮರ್ಥಯತಿ — ಗುಣಶಬ್ದವಾಚ್ಯಶಕ್ತಿದ್ವಯಯುಕ್ತಸ್ಯ ಸ್ನಿಗ್ಧಪರಮಾಣೋಶ್ಚತುರ್ಗುಣಸ್ನಿಗ್ಧೇನ ರೂಕ್ಷೇಣ ವಾ ಸಮಶಬ್ದಸಂಜ್ಞೇನ ತಥೈವ ದ್ವಯಧಿಕಾಃ ] ಯದಿ ಸಮಾನಸೇ ದೋ ಅಧಿಕ ಅಂಶವಾಲೇ ಹೋಂ ತೋ [ಬಧ್ಯನ್ತೇ ಹಿ ] ಬಂಧತೇ ಹೈಂ, [ಆದಿ ಪರಿಹೀನಾಃ ] ಜಘನ್ಯಾಂಶವಾಲೇ ನಹೀಂ ಬಂಧತೇ ..೧೬೫..
ಟೀಕಾ : — ಸಮಾನಸೇ ದೋ ಗುಣ (ಅಂಶ) ಅಧಿಕ ಸ್ನಿಗ್ಧತ್ವ ಯಾ ರೂಕ್ಷತ್ವ ಹೋ ತೋ ಬಂಧ ಹೋತಾ ಹೈ ಯಹ ಉತ್ಸರ್ಗ (ಸಾಮಾನ್ಯ ನಿಯಮ) ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ಸ್ನಿಗ್ಧತ್ವ ಯಾ ರೂಕ್ಷತ್ವಕೀ ದ್ವಿಗುಣಾಧಿಕತಾಕಾ ಹೋನಾ ವಹ ಪರಿಣಾಮಕ (ಪರಿಣಮನ ಕರಾನೇವಾಲಾ) ಹೋನೇಸೇ ಬಂಧಕಾ ಕಾರಣ ಹೈ .
ಯದಿ ಏಕ ಗುಣ ಸ್ನಿಗ್ಧತ್ವ ಯಾ ರೂಕ್ಷತ್ವ ಹೋ ತೋ ಬಂಧ ನಹೀಂ ಹೋತಾ ಯಹ ಅಪವಾದ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ಏಕ ಗುಣ ಸ್ನಿಗ್ಧತ್ವ ಯಾ ರೂಕ್ಷತ್ವಕೇ ೧ಪರಿಣಮ್ಯ – ಪರಿಣಾಮಕತಾಕಾ ಅಭಾವ ಹೋನೇಸೇ ಬಂಧಕೇ ಕಾರಣಪನೇಕಾ ಅಭಾವ ಹೈ ..೧೬೫..
೩೧೬ಪ್ರವಚನಸಾರ[ ಭಗವಾನಶ್ರೀಕುಂದಕುಂದ-
೧. ಪರಿಣಮ್ಯ = ಪರಿಣಮನ ಕರನೇ ಯೋಗ್ಯ . [ದಶ ಅಂಶ ಸ್ನಿಗ್ಧತಾವಾಲಾ ಪರಮಾಣು ಬಾರಹ ಅಂಶ ರೂಕ್ಷತಾವಾಲೇ ಪರಮಾಣುಕೇ
ಸಾಥ ಬಂಧಕರ ಸ್ಕಂಧ ಬನನೇ ಪರ, ದಶ ಅಂಶ ಸ್ನಿಗ್ಧತಾವಾಲಾ ಪರಮಾಣು ಬಾರಹ ಅಂಶ ರೂಕ್ಷತಾರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋ ಜಾತಾ
ಹೈ; ಅಥವಾ ದಶ ಅಂಶ ಸ್ನಿಗ್ಧತಾವಾಲಾ ಪರಮಾಣು ಬಾರಹ ಅಂಶ ಸ್ನಿಗ್ಧತಾವಾಲೇ ಪರಮಾಣುಕೇ ಸಾಥ ಬಂಧಕರ ಸ್ಕಂಧ ಬನನೇ
ಪರ, ದಶ ಅಂಶ ಸ್ನಿಗ್ಧತಾವಾಲಾ ಪರಮಾಣು ಬಾರಹ ಅಂಶ ಸ್ನಿಗ್ಧತಾರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋ ಜಾತಾ ಹೈ; ಇಸಲಿಯೇ ಕಮ
ಅಂಶವಾಲಾ ಪರಮಾಣು ಪರಿಣಮ್ಯ ಹೈ ಔರ ದೋ ಅಧಿಕ ಅಂಶವಾಲಾ ಪರಮಾಣು ಪರಿಣಾಮಕ ಹೈ . ಏಕ ಅಂಶ ಸ್ನಿಗ್ಧತಾ ಯಾ
ರೂಕ್ಷತಾವಾಲಾ ಪರಮಾಣು (ಸಾಮಾನ್ಯ ನಿಯಮಾನುಸಾರ) ಪರಿಣಾಮಕ ತೋ ಹೈ ಹೀ ನಹೀಂ, ಕಿನ್ತು ಜಘನ್ಯಭಾವಮೇಂ ವರ್ತಿತ ಹೋನೇಸೇ
ಪರಿಣಮ್ಯ ಭೀ ನಹೀಂ ಹೈ . ಇಸ ಪ್ರಕಾರ ಜಘನ್ಯಭಾವ ಬಂಧಕಾ ಕಾರಣ ನಹೀಂ ಹೈ .]]