ಜಾನಾತಿ ಚೇತ್ಯತ್ರಾಪಿ ಪರ್ಯನುಯೋಗಸ್ಯಾನಿವಾರ್ಯತ್ವಾತ್ . ನ ಚೈತದತ್ಯನ್ತದುರ್ಘಟತ್ವಾದ್ದಾರ್ಷ್ಟಾನ್ತಿಕೀಕೃ ತಂ, ಕಿಂ ತು ದೃಷ್ಟಾನ್ತದ್ವಾರೇಣಾಬಾಲಗೋಪಾಲಪ್ರಕ ಟಿತಮ್ . ತಥಾ ಹಿ — ಯಥಾ ಬಾಲಕಸ್ಯ ಗೋಪಾಲಕಸ್ಯ ವಾ ಪೃಥಗವಸ್ಥಿತಂ ಮೃದ್ಬಲೀವರ್ದಂ ಬಲೀವರ್ದಂ ವಾ ಪಶ್ಯತೋ ಜಾನತಶ್ಚ ನ ಬಲೀವರ್ದೇನ ಸಹಾಸ್ತಿ ಸಂಬನ್ಧಃ, ವಿಷಯ- ಭಾವಾವಸ್ಥಿತಬಲೀವರ್ದನಿಮಿತ್ತೋಪಯೋಗಾಧಿರೂಢಬಲೀವರ್ದಾಕಾರದರ್ಶನಜ್ಞಾನಸಂಬನ್ಧೋ ಬಲೀವರ್ದಸಂಬನ್ಧವ್ಯವಹಾರ- ಸಾಧಕಸ್ತ್ವಸ್ತ್ಯೇವ, ತಥಾ ಕಿಲಾತ್ಮನೋ ನೀರೂಪತ್ವೇನ ಸ್ಪರ್ಶಶೂನ್ಯತ್ವಾನ್ನ ಕರ್ಮಪುದ್ಗಲೈಃ ಸಹಾಸ್ತಿ ಸಂಬನ್ಧಃ, ಏಕಾವಗಾಹಭಾವಾವಸ್ಥಿತಕರ್ಮಪುದ್ಗಲನಿಮಿತ್ತೋಪಯೋಗಾಧಿರೂಢರಾಗದ್ವೇಷಾದಿಭಾವಸಂಬನ್ಧಃ ಕರ್ಮಪುದ್ಗಲಬನ್ಧ- ವ್ಯವಹಾರಸಾಧಕಸ್ತ್ವಸ್ತ್ಯೇವ ..೧೭೪.. ಜೀವೋ ವಿಶೇಷಭೇದಜ್ಞಾನರಹಿತಃ ಸನ್ ಕಾಷ್ಠಪಾಷಾಣಾದ್ಯಚೇತನಜಿನಪ್ರತಿಮಾಂ ದೃಷ್ಟವಾ ಮದೀಯಾರಾಧ್ಯೋಽಯಮಿತಿ ಮನ್ಯತೇ . ಯದ್ಯಪಿ ತತ್ರ ಸತ್ತಾವಲೋಕದರ್ಶನೇನ ಸಹ ಪ್ರತಿಮಾಯಾಸ್ತಾದಾತ್ಮ್ಯಸಂಬನ್ಧೋ ನಾಸ್ತಿ ತಥಾಪಿ ಪರಿಚ್ಛೇದ್ಯಪರಿಚ್ಛೇದಕ- ಲಕ್ಷಣಸಂಬನ್ಧೋಽಸ್ತಿ . ಯಥಾ ವಾ ಸಮವಸರಣೇ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಜಿನೇಶ್ವರಂ ದೃಷ್ಟವಾ ವಿಶೇಷಭೇದಜ್ಞಾನೀ ಮನ್ಯತೇ ಮದೀಯಾರಾಧ್ಯೋಽಯಮಿತಿ . ತತ್ರಾಪಿ ಯದ್ಯಪ್ಯವಲೋಕ ನಜ್ಞಾನಸ್ಯ ಜಿನೇಶ್ವರೇಣ ಸಹ ತಾದಾತ್ಮ್ಯಸಂಬನ್ಧೋ ನಾಸ್ತಿ ತಥಾಪ್ಯಾ- ರಾಧ್ಯಾರಾಧಕಸಂಬನ್ಧೋಽಸ್ತಿ . ತಹ ಬಂಧೋ ತೇಣ ಜಾಣೀಹಿ ತಥಾ ಬನ್ಧಂ ತೇನೈವ ದೃಷ್ಟಾನ್ತೇನ ಜಾನೀಹಿ . ಅಯಮತ್ರಾರ್ಥಃ — ಯದ್ಯಪ್ಯಯಮಾತ್ಮಾ ನಿಶ್ಚಯೇನಾಮೂರ್ತಸ್ತಥಾಪ್ಯನಾದಿಕರ್ಮಬನ್ಧವಶಾದ್ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಮೂರ್ತಃ ಸನ್ ದ್ರವ್ಯಬನ್ಧನಿಮಿತ್ತಭೂತಂ ರಾಗಾದಿ- ವಿಕಲ್ಪರೂಪಂ ಭಾವಬನ್ಧೋಪಯೋಗಂ ಕರೋತಿ . ತಸ್ಮಿನ್ಸತಿ ಮೂರ್ತದ್ರವ್ಯಕರ್ಮಣಾ ಸಹ ಯದ್ಯಪಿ ತಾದಾತ್ಮ್ಯಸಂಬನ್ಧೋ ನಾಸ್ತಿ ಹೈ ಕಿ ಅಮೂರ್ತ ಮೂರ್ತಕೋ ಕೈಸೇ ದೇಖತಾ – ಜಾನತಾ ಹೈ ?

ಔರ ಐಸಾ ಭೀ ನಹೀಂ ಹೈ ಕಿ ಯಹ (ಅರೂಪೀಕಾ ರೂಪೋಕೇ ಸಾಥ ಬಂಧ ಹೋನೇಕೀ) ಬಾತ ಅತ್ಯನ್ತ ದುರ್ಘಟ ಹೈ ಇಸಲಿಯೇ ಉಸೇ ದಾರ್ಷ್ಟಾನ್ತರೂಪ ಬನಾಯಾ ಹೈ, ಪರನ್ತು ದೃಷ್ಟಾಂತ ದ್ವಾರಾ ಆಬಾಲಗೋಪಾಲ ಸಭೀಕೋ ಪ್ರಗಟ (ಜ್ಞಾತ) ಹೋ ಜಾಯ ಇಸಲಿಯೇ ದೃಷ್ಟಾನ್ತ ದ್ವಾರಾ ಸಮಝಾಯಾ ಗಯಾ ಹೈ . ಯಥಾ : — ಬಾಲಗೋಪಾಲಕಾ ಪೃಥಕ್ ರಹನೇವಾಲೇ ಮಿಟ್ಟೀಕೇ ಬೈಲಕೋ ಅಥವಾ (ಸಚ್ಚೇ) ಬೈಲಕೋ ದೇಖನೇ ಔರ ಜಾನನೇ ಪರ ಬೈಲಕೇ ಸಾಥ ಸಂಬಂಧ ನಹೀಂ ಹೈ ತಥಾಪಿ ವಿಷಯರೂಪಸೇ ರಹನೇವಾಲಾ ಬೈಲ ಜಿನಕಾ ನಿಮಿತ್ತ ಹೈ ಐಸೇ ಉಪಯೋಗಾರೂಢ ವೃಷಭಾಕಾರ ದರ್ಶನ – ಜ್ಞಾನಕೇ ಸಾಥಕಾ ಸಂಬಂಧ ಬೈಲಕೇ ಸಾಥಕೇ ಸಂಬಂಧರೂಪ ವ್ಯವಹಾರಕಾ ಸಾಧಕ ಅವಶ್ಯ ಹೈ; ಇಸೀಪ್ರಕಾರ ಆತ್ಮಾ ಅರೂಪೀಪನೇಕೇ ಕಾರಣ ಸ್ಪರ್ಶಶೂನ್ಯ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ಉಸಕಾ ಕರ್ಮಪುದ್ಗಲೋಂಕೇ ಸಾಥ ಸಂಬಂಧ ನಹೀಂ ಹೈ, ತಥಾಪಿ ಏಕಾವಗಾಹರೂಪಸೇ ರಹನೇವಾಲೇ ಕರ್ಮಪುದ್ಗಲ ಜಿನಕೇ ನಿಮಿತ್ತ ಹೈಂ ಐಸೇ ಉಪಯೋಗಾರೂಢ ರಾಗದ್ವೇಷಾದಿಕಭಾವೋಂಕೇ ಸಾಥಕಾ ಸಂಬಂಧ ಕರ್ಮಪುದ್ಗಲೋಂಕೇ ಸಾಥಕೇ ಬಂಧರೂಪ ವ್ಯವಹಾರಕಾ ಸಾಧಕ ಅವಶ್ಯ ಹೈ .

ಭಾವಾರ್ಥ : — ‘ಆತ್ಮಾ ಅಮೂರ್ತಿಕ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ವಹ ಮೂರ್ತಿಕಕರ್ಮಪುದ್ಗಲೋಂಕೇ ಸಾಥ ಕೈಸೇ ಬಂಧತಾ ಹೈ ?’ ಇಸ ಪ್ರಶ್ನಕಾ ಉತ್ತರ ದೇತೇ ಹುಏ ಆಚಾರ್ಯದೇವನೇ ಕಹಾ ಹೈ ಕಿ — ಆತ್ಮಾಕೇ ಅಮೂರ್ತಿಕ ಹೋನೇ ಪರ ಭೀ ವಹ ಮೂರ್ತಿಕ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ ಕೈಸೇ ಜಾನತಾ ಹೈ ? ಜೈಸೇ ವಹ ಮೂರ್ತಿಕ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ ಜಾನತಾ ಹೈ ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಮೂರ್ತಿಕ ಕರ್ಮಪುದ್ಗಲೋಂಕೇ ಸಾಥ ಬಂಧತಾ ಹೈ .