ವನ್ತಃ ಪ್ರವಿಶನ್ತ್ಯಪಿ ತಿಷ್ಠನ್ತ್ಯಪಿ ಗಚ್ಛನ್ತ್ಯಪಿ ಚ . ಅಸ್ತಿ ಚೇಜ್ಜೀವಸ್ಯ ಮೋಹರಾಗದ್ವೇಷರೂಪೋ ಭಾವೋ ಬಧ್ಯನ್ತೇಽಪಿ ಚ . ತತೋಽವಧಾರ್ಯತೇ ದ್ರವ್ಯಬನ್ಧಸ್ಯ ಭಾವಬನ್ಧೋ ಹೇತುಃ ..೧೭೮..
ಯತೋ ರಾಗಪರಿಣತ ಏವಾಭಿನವೇನ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮಣಾ ಬಧ್ಯತೇ, ನ ವೈರಾಗ್ಯಪರಿಣತಃ; ಅಭಿನವೇನ ಲಕ್ಷಣಯೋಗಾನುಸಾರೇಣ ಯಥಾಯೋಗ್ಯಮ್ . ನ ಕೇವಲಂ ಪ್ರವಿಶನ್ತಿ ಚಿಟ್ಠಂತಿ ಹಿ ಪ್ರವೇಶಾನನ್ತರಂ ಸ್ವಕೀಯಸ್ಥಿತಿಕಾಲಪರ್ಯನ್ತಂ ತಿಷ್ಠನ್ತಿ ಹಿ ಸ್ಫು ಟಮ್ . ನ ಕೇವಲಂ ತಿಷ್ಠನ್ತಿ ಜಂತಿ ಸ್ವಕೀಯೋದಯಕಾಲಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಫಲಂ ದತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಬಜ್ಝಂತಿ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಾದ್ಯನನ್ತಚತುಷ್ಟಯವ್ಯಕ್ತಿರೂಪಮೋಕ್ಷಪ್ರತಿಪಕ್ಷಭೂತಬನ್ಧಸ್ಯ ಕಾರಣಂ ರಾಗಾದಿಕಂ ಲಬ್ಧ್ವಾ ಪುನರಪಿ ದ್ರವ್ಯಬನ್ಧ- ರೂಪೇಣ ಬಧ್ಯನ್ತೇ ಚ . ಅತ ಏತದಾಯಾತಂ ರಾಗಾದಿಪರಿಣಾಮ ಏವ ದ್ರವ್ಯಬನ್ಧಕಾರಣಮಿತಿ . ಅಥವಾ ದ್ವಿತೀಯ- ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಮ್ — ಪ್ರವಿಶನ್ತಿ ಪ್ರದೇಶಬನ್ಧಾಸ್ತಿಷ್ಠನ್ತಿ ಸ್ಥಿತಿಬನ್ಧಾಃ ಫಲಂ ದತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತ್ಯನುಭಾಗಬನ್ಧಾ ಬಧ್ಯನ್ತೇ ಪ್ರಕೃ ತಿಬನ್ಧಾ ಇತಿ ..೧೭೮.. ಏವಂ ತ್ರಿವಿಧಬನ್ಧಮುಖ್ಯತಯಾ ಸೂತ್ರದ್ವಯೇನ ತೃತೀಯಸ್ಥಲಂ ಗತಮ್ . ಅಥ ದ್ರವ್ಯ- ಬನ್ಧಕಾರಣತ್ವಾನ್ನಿಶ್ಚಯೇನ ರಾಗಾದಿವಿಕಲ್ಪರೂಪೋ ಭಾವಬನ್ಧ ಏವ ಬನ್ಧ ಇತಿ ಪ್ರಜ್ಞಾಪಯತಿ — ರತ್ತೋ ಬಂಧದಿ ಕಮ್ಮಂ ರಕ್ತೋ ಪ್ರಕಾರಸೇ ಹೋತಾ ಹೈ, ಉಸ ಪ್ರಕಾರಸೇ ಕರ್ಮಪುದ್ಗಲಕೇ ಸಮೂಹ ಸ್ವಯಮೇವ ಪರಿಸ್ಪನ್ದವಾಲೇ ಹೋತೇ ಹುಏ ಪ್ರವೇಶ ಭೀ ಕರತೇ ಹೈಂ, ರಹತೇ ಭೀ ಹೈಂ, ಔರ ಜಾತೇ ಭೀ ಹೈಂ; ಔರ ಯದಿ ಜೀವಕೇ ಮೋಹ – ರಾಗ – ದ್ವೇಷರೂಪ ಭಾವ ಹೋಂ ತೋ ಬಂಧತೇ ಭೀ ಹೈಂ . ಇಸಲಿಯೇ ನಿಶ್ಚಿತ ಹೋತಾ ಹೈ ಕಿ ದ್ರವ್ಯಬಂಧಕಾ ಹೇತು ಭಾವಬಂಧ ಹೈ ..೧೭೮..
ಅಬ, ಐಸಾ ಸಿದ್ಧ ಕರತೇ ಹೈಂ ಕಿ — ರಾಗ ಪರಿಣಾಮಮಾತ್ರ ಜೋ ಭಾವಬಂಧ ಹೈ ಸೋ ದ್ರವ್ಯಬನ್ಧಕಾ ಹೇತು ಹೋನೇಸೇ ವಹೀ ನಿಶ್ಚಯಬನ್ಧ ಹೈ : —
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ರಕ್ತಃ ] ರಾಗೀ ಆತ್ಮಾ [ಕರ್ಮ ಬಧ್ನಾತಿ ] ಕರ್ಮ ಬಾಂಧತಾ ಹೈ, [ರಾಗರಹಿತಾತ್ಮಾ ] ರಾಗರಹಿತ ಆತ್ಮಾ [ಕರ್ಮಭಿಃ ಮುಚ್ಯತೇ ] ಕರ್ಮೋಂಸೇ ಮುಕ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ; — [ಏಷಃ ] ಯಹ [ಜೀವಾನಾಂ ] ಜೀವೋಂಕೇ [ಬಂಧಸಮಾಸಃ ] ಬನ್ಧಕಾ ಸಂಕ್ಷೇಪ [ನಿಶ್ಚಯತಃ ] ನಿಶ್ಚಯಸೇ [ಜಾನೀಹಿ ] ಜಾನೋ ..೧೭೯..
ಟೀಕಾ : — ರಾಗಪರಿಣತ ಜೀವ ಹೀ ನವೀನ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮಸೇ ಬಂಧತಾ ಹೈ, ವೈರಾಗ್ಯಪರಿಣತ ನಹೀಂ ಬಂಧತಾ;