ದ್ರವ್ಯಬನ್ಧೋಽಸ್ತಿ ತಾವದ್ವಿಶಿಷ್ಟಪರಿಣಾಮಾತ್ . ವಿಶಿಷ್ಟತ್ವಂ ತು ಪರಿಣಾಮಸ್ಯ ರಾಗದ್ವೇಷಮೋಹಮಯ- ತ್ವೇನ . ತಚ್ಚ ಶುಭಾಶುಭತ್ವೇನ ದ್ವೈತಾನುವರ್ತಿ . ತತ್ರ ಮೋಹದ್ವೇಷಮಯತ್ವೇನಾಶುಭತ್ವಂ, ರಾಗಮಯತ್ವೇನ ತು ಶುಭತ್ವಂ ಚಾಶುಭತ್ವಂ ಚ . ವಿಶುದ್ಧಿಸಂಕ್ಲೇಶಾಂಗತ್ವೇನ ರಾಗಸ್ಯ ದ್ವೈವಿಧ್ಯಾತ್ ಭವತಿ ..೧೮೦..
ಅಥ ವಿಶಿಷ್ಟಪರಿಣಾಮವಿಶೇಷಮವಿಶಿಷ್ಟಪರಿಣಾಮಂ ಚ ಕಾರಣೇ ಕಾರ್ಯಮುಪಚರ್ಯ ಕಾರ್ಯತ್ವೇನ ನಿರ್ದಿಶತಿ — ಸುಹಪರಿಣಾಮೋ ಪುಣ್ಣಂ ಅಸುಹೋ ಪಾವಂ ತಿ ಭಣಿದಮಣ್ಣೇಸು .
ಪರಿಣಾಮೋ ಣಣ್ಣಗದೋ ದುಕ್ಖಕ್ಖಯಕಾರಣಂ ಸಮಯೇ ..೧೮೧.. ದ್ರವ್ಯಬನ್ಧಸಾಧಕಂ ರಾಗಾದ್ಯುಪಾಧಿಜನಿತಭೇದಂ ದರ್ಶಯತಿ — ಪರಿಣಾಮಾದೋ ಬಂಧೋ ಪರಿಣಾಮಾತ್ಸಕಾಶಾದ್ಬನ್ಧೋ ಭವತಿ . ಸ ಚ ಪರಿಣಾಮಃ ಕಿಂವಿಶಿಷ್ಟಃ . ಪರಿಣಾಮೋ ರಾಗದೋಸಮೋಹಜುದೋ ವೀತರಾಗಪರಮಾತ್ಮನೋ ವಿಲಕ್ಷಣತ್ವೇನ ಪರಿಣಾಮೋ ರಾಗದ್ವೇಷ- ಮೋಹೋಪಾಧಿತ್ರಯೇಣ ಸಂಯುಕ್ತಃ . ಅಸುಹೋ ಮೋಹಪದೋಸೋ ಅಶುಭೌ ಮೋಹಪ್ರದ್ವೇಷೌ . ಪರೋಪಾಧಿಜನಿತಪರಿಣಾಮತ್ರಯಮಧ್ಯೇ ಮೋಹ- ಪ್ರದ್ವೇಷದ್ವಯಮಶುಭಮ್ . ಸುಹೋ ವ ಅಸುಹೋ ಹವದಿ ರಾಗೋ ಶುಭೋಽಶುಭೋ ವಾ ಭವತಿ ರಾಗಃ . ಪಞ್ಚಪರಮೇಷ್ಠಯಾದಿಭಕ್ತಿರೂಪಃ ಶುಭರಾಗ ಉಚ್ಯತೇ, ವಿಷಯಕಷಾಯರೂಪಶ್ಚಾಶುಭ ಇತಿ . ಅಯಂ ಪರಿಣಾಮಃ ಸರ್ವೋಽಪಿ ಸೋಪಾಧಿತ್ವಾತ್ ಬನ್ಧಹೇತುರಿತಿ ಜ್ಞಾತ್ವ ಬನ್ಧೇ ಶುಭಾಶುಭಸಮಸ್ತರಾಗದ್ವೇಷವಿನಾಶಾರ್ಥಂ ಸಮಸ್ತರಾಗಾದ್ಯುಪಾಧಿರಹಿತೇ ಸಹಜಾನನ್ದೈಕಲಕ್ಷಣಸುಖಾಮೃತಸ್ವಭಾವೇ ನಿಜಾತ್ಮದ್ರವ್ಯೇ ಭಾವನಾ ಕರ್ತವ್ಯೇತಿ ತಾತ್ಪರ್ಯಮ್ ..೧೮೦.. ಅಥ ದ್ರವ್ಯರೂಪಪುಣ್ಯಪಾಪಬನ್ಧಕಾರಣತ್ವಾಚ್ಛುಭಾಶುಭಪರಿಣಾಮಯೋಃ ಪುಣ್ಯಪಾಪಸಂಜ್ಞಾಂ ಶುಭಾಶುಭರಹಿತಶುದ್ಧೋಪಯೋಗಪರಿಣಾಮಸ್ಯ ಮೋಕ್ಷಕಾರಣತ್ವಂ ಚ ಕಥಯತಿ — ಸುಹಪರಿಣಾಮೋ ಪುಣ್ಣಂ ಹೈ, [ರಾಗಃ ] ರಾಗ [ಶುಭಃ ವಾ ಅಶುಭಃ ] ಶುಭ ಅಥವಾ ಅಶುಭ [ಭವತಿ ] ಹೋತಾ ಹೈ ..೧೮೦..
ಟೀಕಾ : — ಪ್ರಥಮ ತೋ ದ್ರವ್ಯಬನ್ಧ ವಿಶಿಷ್ಟ ಪರಿಣಾಮಸೇ ಹೋತಾ ಹೈ . ಪರಿಣಾಮಕೀ ವಿಶಿಷ್ಟತಾ ರಾಗ – ದ್ವೇಷ – ಮೋಹಮಯಪನೇಕೇ ಕಾರಣ ಹೈ . ವಹ ಶುಭ ಔರ ಅಶುಭಪನೇಕೇ ಕಾರಣ ದ್ವೈತಕಾ ಅನುಸರಣ ಕರತಾ ಹೈ . (ಅರ್ಥಾತ್ ದೋ ಪ್ರಕಾರಕಾ ಹೈ ); ಉಸಮೇಂಸೇ ೧ಮೋಹ – ದ್ವೇಷಮಯಪನೇಸೇ ಅಶುಭಪನಾ ಹೋತಾ ಹೈ, ಔರ ರಾಗಮಯಪನೇಸೇ ಶುಭಪನಾ ತಥಾ ಅಶುಭಪನಾ ಹೋತಾ ಹೈ ಕ್ಯೋಂಕಿ ೨ರಾಗ – ವಿಶುದ್ಧಿ ತಥಾ ಸಂಕ್ಲೇಶಯುಕ್ತ ಹೋನೇಸೇ ದೋ ಪ್ರಕಾರಕಾ ಹೋತಾ ಹೈ ..೧೮೦..
ಅಬ ವಿಶಿಷ್ಟ ಪರಿಣಾಮಕೇ ಭೇದಕೋ ತಥಾ ಅವಿಶಿಷ್ಟ ಪರಿಣಾಮಕೋ, ಕಾರಣಮೇಂ ಕಾರ್ಯಕಾ ಉಪಚಾರ ಕರಕೇ ಕಾರ್ಯರೂಪಸೇ ಬತಲಾತೇ ಹೈಂ : —
ನಿಜದ್ರವ್ಯಗತ ಪರಿಣಾಮ ಸಮಯೇ ದುಃಖಕ್ಷಯನೋ ಹೇತು ಛೇ. ೧೮೧.
೧. ಮೋಹಮಯ ಪರಿಣಾಮ ಔರ ದ್ವೇಷಮಯ ಪರಿಣಾಮ ಅಶುಭ ಹೈಂ .
೨. ಧರ್ಮಾನುರಾಗ ವಿಶುದ್ಧಿವಾಲಾ ಹೋನೇಸೇ ಧರ್ಮಾನುರಾಗಮಯ ಪರಿಣಾಮ ಶುಭ ಹೈ; ವಿಷಯಾನುರಾಗ ಸಂಕ್ಲೇಶಮಯ ಹೋನೇಸೇ ವಿಷಯಾನುರಾಗಮಯ ಪರಿಣಾಮ ಅಶುಭ ಹೈಂ .