ಯೋ ಹಿ ನಾಮ ಶುದ್ಧದ್ರವ್ಯನಿರೂಪಣಾತ್ಮಕನಿಶ್ಚಯನಯನಿರಪೇಕ್ಷೋಽಶುದ್ಧದ್ರವ್ಯನಿರೂಪಣಾತ್ಮಕ- ವ್ಯವಹಾರನಯೋಪಜನಿತಮೋಹಃ ಸನ್ ಅಹಮಿದಂ ಮಮೇದಮಿತ್ಯಾತ್ಮಾತ್ಮೀಯತ್ವೇನ ದೇಹದ್ರವಿಣಾದೌ ಪರದ್ರವ್ಯೇ ಮಮತ್ವಂ ನ ಜಹಾತಿ ಸ ಖಲು ಶುದ್ಧಾತ್ಮಪರಿಣತಿರೂಪಂ ಶ್ರಾಮಣ್ಯಾಖ್ಯಂ ಮಾರ್ಗಂ ದೂರಾದಪಹಾಯಾಶುದ್ಧಾತ್ಮಪರಿಣತಿ- ರೂಪಮುನ್ಮಾರ್ಗಮೇವ ಪ್ರತಿಪದ್ಯತೇ . ಅತೋಽವಧಾರ್ಯತೇ ಅಶುದ್ಧನಯಾದಶುದ್ಧಾತ್ಮಲಾಭ ಏವ ..೧೯೦.. ಕರೋತಿ ಭುಙ್ಕ್ತೇ ಚೇತ್ಯಶುದ್ಧದ್ರವ್ಯನಿರೂಪಣಾತ್ಮಕಾಸದ್ಭೂತವ್ಯವಹಾರನಯೋ ಭಣ್ಯತೇ . ಇದಂ ನಯದ್ವಯಂ ತಾವದಸ್ತಿ . ಕಿಂತ್ವತ್ರ ನಿಶ್ಚಯನಯ ಉಪಾದೇಯಃ, ನ ಚಾಸದ್ಭೂತವ್ಯವಹಾರಃ . ನನು ರಾಗಾದೀನಾತ್ಮಾ ಕರೋತಿ ಭುಙ್ಕ್ತೇ ಚೇತ್ಯೇವಂಲಕ್ಷಣೋ ನಿಶ್ಚಯನಯೋ ವ್ಯಾಖ್ಯಾತಃ ಸ ಕಥಮುಪಾದೇಯೋ ಭವತಿ . ಪರಿಹಾರಮಾಹ --ರಾಗದೀನೇವಾತ್ಮಾ ಕರೋತಿ, ನ ಚ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮ, ರಾಗಾದಯ ಏವ ಬನ್ಧಕಾರಣಮಿತಿ ಯದಾ ಜಾನಾತಿ ಜೀವಸ್ತದಾ ರಾಗದ್ವೇಷಾದಿವಿಕಲ್ಪಜಾಲತ್ಯಾಗೇನ ರಾಗಾದಿವಿನಾಶಾರ್ಥಂ ನಿಜ- ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾನಂ ಭಾವಯತಿ . ತತಶ್ಚ ರಾಗಾದಿವಿನಾಶೋ ಭವತಿ . ರಾಗಾದಿವಿನಾಶೇ ಚಾತ್ಮಾ ಶುದ್ಧೋ ಭವತಿ . ತತಃ ಪರಂಪರಯಾ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಸಾಧಕತ್ವಾದಯಮಶುದ್ಧನಯೋಽಪ್ಯುಪಚಾರೇಣ ಶುದ್ಧನಯೋ ಭಣ್ಯತೇ, ನಿಶ್ಚಯನಯೋ ಭಣ್ಯತೇ, ತಥೈವೋಪಾದೇಯೋ ಭಣ್ಯತೇ ಇತ್ಯಭಿಪ್ರಾಯಃ ..೧೮೯.. ಏವಮಾತ್ಮಾ ಸ್ವಪರಿಣಾಮಾನಾಮೇವ ಕರ್ತಾ, ನ ಚ ದ್ರವ್ಯಕರ್ಮಣಾಮಿತಿ ಕಥನ- ಮುಖ್ಯತಯಾ ಗಾಥಾಸಪ್ತಕೇನ ಷಷ್ಠಸ್ಥಲಂ ಗತಮ್ . ಇತಿ ‘ಅರಸಮರೂವಂ’ ಇತ್ಯಾದಿಗಾಥಾತ್ರಯೇಣ ಪೂರ್ವಂ ಶುದ್ಧಾತ್ಮವ್ಯಾಖ್ಯಾನೇ ಕೃತೇ ಸತಿ ಶಿಷ್ಯೇಣ ಯದುಕ್ತಮಮೂರ್ತಸ್ಯಾತ್ಮನೋ ಮೂರ್ತಕರ್ಮಣಾ ಸಹ ಕಥಂ ಬನ್ಧೋ ಭವತೀತಿ ತತ್ಪರಿಹಾರಾರ್ಥಂ ನಯ- ವಿಭಾಗೇನ ಬನ್ಧಸಮರ್ಥನಮುಖ್ಯತಯೈಕೋನವಿಂಶತಿಗಾಥಾಭಿಃ ಸ್ಥಲಷಟ್ಕೇನ ತೃತೀಯವಿಶೇಷಾನ್ತರಾಘಿಕಾರಃ ಸಮಾಪ್ತಃ . ಅತಃ ಪರಂ ದ್ವಾದಶಗಾಥಾಪರ್ಯನ್ತಂ ಚತುರ್ಭಿಃ ಸ್ಥಲೈಃ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾನುಭೂತಿಲಕ್ಷಣಾವಿಶೇಷಭೇದಭಾವನಾರೂಪಚೂಲಿಕಾವ್ಯಾಖ್ಯಾನಂ
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಯಃ ತು ] ಜೋ [ದೇಹದ್ರವಿಣೇಷು ] ದೇಹ – ಧನಾದಿಕಮೇಂ [ಅಹಂ ಮಮ ಇದಮ್ ] ‘ಮೈಂ ಯಹ ಹೂಂ ಔರ ಯಹ ಮೇರಾ ಹೈ’ [ಇತಿ ಮಮತಾಂ ] ಐಸೀ ಮಮತಾಕೋ [ನ ತ್ಯಜತಿ ] ನಹೀಂ ಛೋಡತಾ, [ಸಃ ] ವಹ [ಶ್ರಾಮಣ್ಯಂ ತ್ಯಕ್ತ್ವಾ ] ಶ್ರಮಣತಾಕೋ ಛೋಡಕರ [ಉನ್ಮಾರ್ಗ ಪ್ರತಿಪನ್ನಃ ಭವತಿ ] ಉನ್ಮಾರ್ಗಕಾ ಆಶ್ರಯ ಲೇತಾ ಹೈ ..೧೯೦..
ಟೀಕಾ : — ಜೋ ಆತ್ಮಾ ಶುದ್ಧದ್ರವ್ಯಕೇ ನಿರೂಪಣಸ್ವರೂಪ ೧ನಿಶ್ಚಯನಯಸೇ ನಿರಪೇಕ್ಷ ರಹಕರ ಅಶುದ್ಧದ್ರವ್ಯಕೇ ನಿರೂಪಣಸ್ವರೂಪ ವ್ಯವಹಾರನಯಸೇ ಜಿಸೇ ಮೋಹ ಉತ್ಪನ್ನ ಹುಆ ಹೈ ಐಸಾ ವರ್ತತಾ ಹುಆ ‘ಮೈಂ ಯಹ ಹೂಂ ಔರ ಯಹ ಮೇರಾ ಹೈ’ ಇಸಪ್ರಕಾರ ೨ಆತ್ಮೀಯತಾಸೇ ದೇಹ ಧನಾದಿಕ ಪರದ್ರವ್ಯಮೇಂ ಮಮತ್ವ ನಹೀಂ ಛೋಡತಾ ವಹ ಆತ್ಮಾ ವಾಸ್ತವಮೇಂ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಪರಿಣತಿರೂಪ ಶ್ರಾಮಣ್ಯನಾಮಕ ಮಾರ್ಗಕೋ ದೂರಸೇ ಛೋಡಕರ ಅಶುದ್ಧಾತ್ಮಪರಿಣತಿರೂಪ ಉನ್ಮಾರ್ಗಕಾ ಹೀ ಆಶ್ರಯ ಲೇತಾ ಹೈ . ಇಸಸೇ ನಿಶ್ಚಿತ ಹೋತಾ ಹೈ ಕಿ ಅಶುದ್ಧನಯಸೇ ಅಶುದ್ಧಾತ್ಮಾಕೀ ಹೀ ಪ್ರಾಪ್ತಿ ಹೋತೀ ಹೈ ..೧೯೦..
೩೫೨ಪ್ರವಚನಸಾರ[ ಭಗವಾನಶ್ರೀಕುಂದಕುಂದ-
೧. ನಿಶ್ಚಯನಯಸೇ ನಿರಪೇಕ್ಷ = ನಿಶ್ಚಯನಯಕೇ ಪ್ರತಿ ಉಪೇಕ್ಷಾವಾನ್; ಉಸೇ ನ ಗಿನನೇ – ಮಾನನೇವಾಲಾ .
೨. ಆತ್ಮೀಯತಾಸೇ = ನಿಜರೂಪಸೇ (ಅಜ್ಞಾನೀ ಜೀವ ಶರೀರ, ಧನ ಇತ್ಯಾದಿ ಪರದ್ರವ್ಯಕೋ ಅಪನಾ ಮಾನಕರ ಉಸಮೇಂ ಮಮತ್ವ ಕರತಾ ಹೈ .)