ಲೋಕೋ ಹಿ ಮೋಹಸದ್ಭಾವೇ ಜ್ಞಾನಶಕ್ತಿಪ್ರತಿಬನ್ಧಕಸದ್ಭಾವೇ ಚ ಸತೃಷ್ಣತ್ವಾದಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾರ್ಥತ್ವಾ- ಇತಿ . ತತಃ ಸ್ಥಿತಂ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಧ್ಯಾನಾಜ್ಜೀವೋ ವಿಶುದ್ಧೋ ಭವತೀತಿ . ಕಿಂಚ ಧ್ಯಾನೇನ ಕಿಲಾತ್ಮಾ ಶುದ್ಧೋ ಜಾತಃ ತತ್ರ ವಿಷಯೇ ಚತುರ್ವಿಧವ್ಯಾಖ್ಯಾನಂ ಕ್ರಿಯತೇ . ತಥಾಹಿ — ಧ್ಯಾನಂ ಧ್ಯಾನಸನ್ತಾನಸ್ತಥೈವ ಧ್ಯಾನಚಿನ್ತಾ ಧ್ಯಾನಾನ್ವಯ- ಸೂಚನಮಿತಿ . ತತ್ರೈಕಾಗ್ರಚಿನ್ತಾನಿರೋಧೋ ಧ್ಯಾನಮ್ . ತಚ್ಚ ಶುದ್ಧಾಶುದ್ಧರೂಪೇಣ ದ್ವಿಧಾ . ಅಥ ಧ್ಯಾನಸನ್ತಾನಃ ಕಥ್ಯತೇ — ಯತ್ರಾನ್ತರ್ಮುಹೂರ್ತಪರ್ಯನ್ತಂ ಧ್ಯಾನಂ, ತದನನ್ತರಮನ್ತರ್ಮುಹೂರ್ತಪರ್ಯನ್ತಂ ತತ್ತ್ವಚಿನ್ತಾ, ಪುನರಪ್ಯನ್ತರ್ಮುಹೂರ್ತಪರ್ಯನ್ತಂ ಧ್ಯಾನಂ, ಪುನರಪಿ ತತ್ತ್ವಚಿನ್ತೇತಿ ಪ್ರಮತ್ತಾಪ್ರಮತ್ತಗುಣಸ್ಥಾನವದನ್ತರ್ಮುಹೂರ್ತೇಽನ್ತರ್ಮುಹೂರ್ತೇ ಗತೇ ಸತಿ ಪರಾವರ್ತನಮಸ್ತಿ ಸ ಧ್ಯಾನಸನ್ತಾನೋ ಭಣ್ಯತೇ . ಸ ಚ ಧರ್ಮ್ಯಧ್ಯಾನಸಂಬನ್ಧೀ . ಶುಕ್ಲಧ್ಯಾನಂ ಪುನರುಪಶಮಶ್ರೇಣಿಕ್ಷಪಕಶ್ರೇಣ್ಯಾರೋಹಣೇ ಭವತಿ . ತತ್ರ ಚಾಲ್ಪಕಾಲತ್ವಾತ್ಪರಾವರ್ತನರೂಪಧ್ಯಾನಸನ್ತಾನೋ ನ ಘಟತೇ . ಇದಾನೀಂ ಧ್ಯಾನಚಿನ್ತಾ ಕಥ್ಯತೇ – ಯತ್ರ ಧ್ಯಾನಸನ್ತಾನ- ವದ್ಧಯಾನಪರಾವರ್ತೋ ನಾಸ್ತಿ, ಧ್ಯಾನಸಂಬನ್ಧಿನೀ ಚಿನ್ತಾಸ್ತಿ, ತತ್ರ ಯದ್ಯಪಿ ಕ್ವಾಪಿ ಕಾಲೇ ಧ್ಯಾನಂ ಕರೋತಿ ತಥಾಪಿ ಸಾ ಧ್ಯಾನಚಿನ್ತಾ ಭಣ್ಯತೇ . ಅಥ ಧ್ಯಾನಾನ್ವಯಸೂಚನಂ ಕಥ್ಯತೇ — ಯತ್ರ ಧ್ಯಾನಸಾಮಗ್ರೀಭೂತಾ ದ್ವಾದಶಾನುಪ್ರೇಕ್ಷಾ ಅನ್ಯದ್ವಾ ಧ್ಯಾನಸಂಬನ್ಧಿ ಸಂವೇಗವೈರಾಗ್ಯವಚನಂ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಂ ವಾ ತತ್ ಧ್ಯಾನಾನ್ವಯಸೂಚನಮಿತಿ . ಅನ್ಯಥಾ ವಾ ಚತುರ್ವಿಧಂ ಧ್ಯಾನವ್ಯಾಖ್ಯಾನಂ – ಧ್ಯಾತಾ ಧ್ಯಾನಂ ಫಲಂ ಧ್ಯೇಯಮಿತಿ . ಅಥವಾರ್ತರೌದ್ರಧರ್ಮ್ಯಶುಕ್ಲವಿಭೇದೇನ ಚತುರ್ವಿಧಂ ಧ್ಯಾನವ್ಯಾಖ್ಯಾನಂ ಅನನ್ಯ ಹೋನೇಸೇ ಅಶುದ್ಧತಾಕಾ ಕಾರಣ ನಹೀಂ ಹೋತಾ ..೧೯೬..
ಅಬ, ಸೂತ್ರದ್ವಾರಾ ಐಸಾ ಪ್ರಶ್ನ ಕರತೇ ಹೈಂ ಕಿ ಜಿನನೇ ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾಕೋ ಉಪಲಬ್ಧ ಕಿಯಾ ಹೈ ಐಸೇ ಸಕಲಜ್ಞಾನೀ (ಸರ್ವಜ್ಞ) ಕ್ಯಾ ಧ್ಯಾತೇ ಹೈಂ ? : —
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ನಿಹತಘನಘಾತಿಕರ್ಮಾ ] ಜಿನನೇ ಘನಘಾತಿಕರ್ಮಕಾ ನಾಶ ಕಿಯಾ ಹೈ, [ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಂ ಸರ್ವಭಾವತತ್ವಜ್ಞಃ ] ಜೋ ಸರ್ವ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ಸ್ವರೂಪಕೋ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಜಾನತೇ ಹೈಂ ಔರ [ಜ್ಞೇಯಾನ್ತಗತಃ ] ಜೋ ಜ್ಞೇಯೋಂಕೇ ಪಾರಕೋ ಪ್ರಾಪ್ತ ಹೈಂ, [ಅಸಂದೇಹಃ ಶ್ರಮಣಃ ] ಐಸೇ ಸಂದೇಹ ರಹಿತ ಶ್ರಮಣ [ಕಮ್ ಅರ್ಥಂ ] ಕಿಸ ಪದಾರ್ಥಕೋ [ಧ್ಯಾಯತಿ ] ಧ್ಯಾತೇ ಹೈಂ ? ..೧೯೭..
ಟೀಕಾ : — ಲೋಕಕೋ (೧) ಮೋಹಕಾ ಸದ್ಭಾವ ಹೋನೇಸೇ ತಥಾ (೨) ಜ್ಞಾನಶಕ್ತಿಕೇ
ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಸರ್ವ ಪದಾರ್ಥ ನೇ ಜ್ಞೇಯಾನ್ತಪ್ರಾನ್ತ, ನಿಃಶಂಕ ಛೇ. ? ೧೯೭.
೩೬೨ಪ್ರವಚನಸಾರ[ ಭಗವಾನಶ್ರೀಕುಂದಕುಂದ-
೧. ಜ್ಞಾನಾವರಣೀಯ ಕರ್ಮ ಜ್ಞಾನಶಕ್ತಿಕಾ ಪ್ರತಿಬಂಧಕ ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞಾನಕೇ ರುಕನೇಮೇಂ ನಿಮಿತ್ತಭೂತ ಹೈ .