ಸೋಕ್ಖಂ ವಾ ಪುಣ ದುಕ್ಖಂ ಕೇವಲಣಾಣಿಸ್ಸ ಣತ್ಥಿ ದೇಹಗದಂ .

ಜಮ್ಹಾ ಅದಿಂದಿಯತ್ತಂ ಜಾದಂ ತಮ್ಹಾ ದು ತಂ ಣೇಯಂ ..೨೦.. ನಾಸ್ತಿ . ಕಥಂಭೂತಮ್ . ದೇಹಗದಂ ದೇಹಗತಂ ದೇಹಾಧಾರಜಿಹ್ವೇನ್ದ್ರಿಯಾದಿಸಮುತ್ಪನ್ನಂ ಕವಲಾಹಾರಾದಿಸುಖಮ್, ಅಸಾತೋದಯಜನಿತಂ ಕ್ಷುಧಾದಿದುಃಖಂ ಚ . ಕಸ್ಮಾನ್ನಾಸ್ತಿ . ಜಮ್ಹಾ ಅದಿಂದಿಯತ್ತಂ ಜಾದಂ ಯಸ್ಮಾನ್ಮೋಹಾದಿಘಾತಿಕರ್ಮಾಭಾವೇ ಪಞ್ಚೇನ್ದ್ರಿಯ- ವಿಷಯವ್ಯಾಪಾರರಹಿತತ್ವಂ ಜಾತಮ್ . ತಮ್ಹಾ ದು ತಂ ಣೇಯಂ ತಸ್ಮಾದತೀನ್ದ್ರಿಯತ್ವಾದ್ಧೇತೋರತೀನ್ದ್ರಿಯಮೇವ ತಜ್ಜ್ಞಾನಂ ಸುಖಂ ಚ ಜ್ಞೇಯಮಿತಿ . ತದ್ಯಥಾ — ಲೋಹಪಿಣ್ಡಸಂಸರ್ಗಾಭಾವಾದಗ್ನಿರ್ಯಥಾ ಘನಘಾತಪಿಟ್ಟನಂ ನ ಲಭತೇ ತಥಾಯಮಾತ್ಮಾಪಿ ಲೋಹಪಿಣ್ಡ- ಸ್ಥಾನೀಯೇನ್ದ್ರಿಯಗ್ರಾಮಾಭಾವಾತ್ ಸಾಂಸಾರಿಕಸುಖದುಃಖಂ ನಾನುಭವತೀತ್ಯರ್ಥಃ . ಕಶ್ಚಿದಾಹ – ಕೇವಲಿನಾಂ ಭುಕ್ತಿರಸ್ತಿ, ಔದಾರಿಕಶರೀರಸದ್ಭಾವಾತ್ . ಅಸದ್ವೇದ್ಯಕರ್ಮೋದಯಸದ್ಭಾವಾದ್ವಾ . ಅಸ್ಮದಾದಿವತ್ . ಪರಿಹಾರಮಾಹ — ತದ್ಭಗವತಃ ಶರೀರ- ಮೌದಾರಿಕಂ ನ ಭವತಿ ಕಿಂತು ಪರಮೌದಾರಿಕಮ್ . ತಥಾ ಚೋಕ್ತಂ – ‘‘ಶುದ್ಧಸ್ಫ ಟಿಕಸಂಕಾಶಂ ತೇಜೋಮೂರ್ತಿಮಯಂ ವಪುಃ . ಜಾಯತೇ ಕ್ಷೀಣದೋಷಸ್ಯ ಸಪ್ತಧಾತುವಿವರ್ಜಿತಮ್’’ .. ಯಚ್ಚೋಕ್ತಮಸದ್ವೇದ್ಯೋದಯಸದ್ಭಾವಾತ್ತತ್ರ ಪರಿಹಾರಮಾಹ — ಯಥಾ ವ್ರೀಹ್ಯಾದಿಬೀಜಂ ಜಲಸಹಕಾರಿಕಾರಣಸಹಿತಮಙ್ಕಕಕಕಕುುುುುರಾದಿಕಾರ್ಯಂ ಜನಯತಿ ತಥೈವಾಸದ್ವೇದ್ಯಕರ್ಮ ಮೋಹನೀಯಸಹಕಾರಿಕಾರಣಸಹಿತಂ ಕ್ಷುಧಾದಿ- ಕಾರ್ಯಮುತ್ಪಾದಯತಿ . ಕ ಸ್ಮಾತ್ . ‘ಮೋಹಸ್ಸ ಬಲೇಣ ಘಾದದೇ ಜೀವಂ’ ಇತಿ ವಚನಾತ್ . ಯದಿ ಪುನರ್ಮೋಹಾಭಾವೇಽಪಿ ಕ್ಷುಧಾದಿಪರೀಷಹಂ ಜನಯತಿ ತರ್ಹಿ ವಧರೋಗಾದಿಪರೀಷಹಮಪಿ ಜನಯತು, ನ ಚ ತಥಾ . ತದಪಿ ಕಸ್ಮಾತ್ . ‘ಭುಕ್ತ್ಯುಪಸರ್ಗಾಭಾವಾತ್’ ಇತಿ ವಚನಾತ್ . ಅನ್ಯದಪಿ ದೂಷಣಮಸ್ತಿ . ಯದಿ ಕ್ಷುಧಾಬಾಧಾಸ್ತಿ ತರ್ಹಿ ಕ್ಷುಧಾಕ್ಷೀಣಶಕ್ತೇರನನ್ತವೀರ್ಯಂ ನಾಸ್ತಿ . ತಥೈವ ಕ್ಷುಧಾದುಃಖಿತಸ್ಯಾನನ್ತಸುಖಮಪಿ ನಾಸ್ತಿ . ಜಿಹ್ವೇನ್ದ್ರಿಯಪರಿಚ್ಛಿತ್ತಿ- ರೂಪಮತಿಜ್ಞಾನಪರಿಣತಸ್ಯ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಮಪಿ ನ ಸಂಭವತಿ . ಅಥವಾ ಅನ್ಯದಪಿ ಕಾರಣಮಸ್ತಿ . ಅಸದ್ವೇದ್ಯೋದಯಾಪೇಕ್ಷಯಾ ಸದ್ವೇದ್ಯೋದಯೋಽನನ್ತಗುಣೋಽಸ್ತಿ . ತತಃ ಕಾರಣಾತ್ ಶರ್ಕರಾರಾಶಿಮಧ್ಯೇ ನಿಮ್ಬಕಣಿಕಾವದಸದ್ವೇದ್ಯೋದಯೋ ವಿದ್ಯಮಾನೋಽಪಿ ನ ಜ್ಞಾಯತೇ . ತಥೈವಾನ್ಯದಪಿ ಬಾಧಕಮಸ್ತಿ — ಯಥಾ ಪ್ರಮತ್ತಸಂಯತಾದಿತಪೋಧನಾನಾಂ ವೇದೋದಯೇ ವಿದ್ಯಮಾನೇಽಪಿ ಮನ್ದಮೋಹೋದಯತ್ವಾದಖಣ್ಡಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಣಾಂ ಸ್ತ್ರೀಪರೀಷಹಬಾಧಾ ನಾಸ್ತಿ, ಯಥೈವ ಚ ನವಗ್ರೈವೇಯಕಾದ್ಯಹಮಿನ್ದ್ರದೇವಾನಾಂ

ಭಾವಾರ್ಥ : — ಆತ್ಮಾಕೋ ಜ್ಞಾನ ಔರ ಸುಖರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋನೇಮೇಂ ಇನ್ದ್ರಿಯಾದಿಕ ಪರ ನಿಮಿತ್ತೋಂಕೀ ಆವಶ್ಯಕ ತಾ ನಹೀಂ ಹೈ; ಕ್ಯೋಂಕಿ ಜಿಸಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಅರ್ಥಾತ್ ಸ್ವರೂಪ ಸ್ವಪರಪ್ರಕಾಶಕತಾ ಹೈ ಐಸಾ ಜ್ಞಾನ ಔರ ಜಿಸಕಾ ಲಕ್ಷಣ ಅನಾಕುಲತಾ ಹೈ ಐಸಾ ಸುಖ ಆತ್ಮಾಕಾ ಸ್ವಭಾವ ಹೀ ಹೈ ..೧೯..

ಅಬ ಅತೀನ್ದ್ರಿಯತಾಕೇ ಕಾರಣ ಹೀ ಶುದ್ಧ ಆತ್ಮಾಕೇ (ಕೇವಲೀ ಭಗವಾನಕೇ) ಶಾರೀರಿಕ ಸುಖ ದುಃಖ ನಹೀಂ ಹೈ ಯಹ ವ್ಯಕ್ತ ಕರತೇ ಹೈಂ : —

ಕಂಈ ದೇಹಗತ ನಥೀ ಸುಖ ಕೇ ನಥೀ ದುಃಖ ಕೇವಳಜ್ಞಾನೀನೇ, ಜೇಥೀ ಅತೀನ್ದ್ರಿಯತಾ ಥಈ ತೇ ಕಾರಣೇ ಏ ಜಾಣಜೇ.೨೦.

೩೪ಪ್ರವಚನಸಾರ[ ಭಗವಾನಶ್ರೀಕುಂದಕುಂದ-