ಅಥಾಸ್ಯ ಭಗವತೋಽತೀನ್ದ್ರಿಯಜ್ಞಾನಪರಿಣತತ್ವಾದೇವ ನ ಕಿಂಚಿತ್ಪರೋಕ್ಷಂ ಭವತೀತ್ಯಭಿಪ್ರೈತಿ — ಣತ್ಥಿ ಪರೋಕ್ಖಂ ಕಿಂಚಿ ವಿ ಸಮಂತ ಸವ್ವಕ್ಖಗುಣಸಮಿದ್ಧಸ್ಸ .
ಪಾತನಿಕಾ . ತದ್ಯಥಾ – ಅಥಾತೀನ್ದ್ರಿಯಜ್ಞಾನಪರಿಣತತ್ವಾತ್ಕೇವಲಿನಃ ಸರ್ವಂ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಂ ಭವತೀತಿ ಪ್ರತಿಪಾದಯತಿ — ಪಚ್ಚಕ್ಖಾ ಸವ್ವದವ್ವಪಜ್ಜಾಯಾ ಸರ್ವದ್ರವ್ಯಪರ್ಯಾಯಾಃ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾ ಭವನ್ತಿ . ಕಸ್ಯ . ಕೇವಲಿನಃ . ಕಿಂ ಕುರ್ವತಃ . ಪರಿಣಮದೋ ಪರಿಣಮಮಾನಸ್ಯ . ಖಲು ಸ್ಫು ಟಮ್ . ಕಿಮ್ . ಣಾಣಂ ಅನನ್ತಪದಾರ್ಥಪರಿಚ್ಛಿತ್ತಿಸಮರ್ಥಂ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಮ್ . ತರ್ಹಿ ಕಿಂ ಕ್ರಮೇಣ ಜಾನಾತಿ . ಸೋ ಣೇವ ತೇ ವಿಜಾಣದಿ ಉಗ್ಗಹಪುವ್ವಾಹಿಂ ಕಿರಿಯಾಹಿಂ ಸ ಚ ಭಗವಾನ್ನೈವ ತಾನ್ ಜಾನಾತ್ಯವಗ್ರಹಪೂರ್ವಾಭಿಃ ಕ್ರಿಯಾಭಿಃ, ಕಿಂತು ಯುಗಪದಿತ್ಯರ್ಥಃ . ಇತೋ ವಿಸ್ತರ : – ಅನಾದ್ಯನನ್ತಮಹೇತುಕಂ ಚಿದಾನನ್ದೈಕಸ್ವಭಾವಂ ನಿಜ- ಶುದ್ಧಾತ್ಮಾನಮುಪಾದೇಯಂ ಕೃತ್ವಾ ಕೇವಲಜ್ಞಾನೋತ್ಪತ್ತೇರ್ಬೀಜಭೂತೇನಾಗಮಭಾಷಯಾ ಶುಕ್ಲಧ್ಯಾನಸಂಜ್ಞೇನ ರಾಗಾದಿವಿಕಲ್ಪ- ಜಾಲರಹಿತಸ್ವಸಂವೇದನಜ್ಞಾನೇನ ಯದಾಯಮಾತ್ಮಾ ಪರಿಣಮತಿ, ತದಾ ಸ್ವಸಂವೇದನಜ್ಞಾನಫಲಭೂತಕೇವಲಜ್ಞಾನ- ಪರಿಚ್ಛಿತ್ತ್ಯಾಕಾರಪರಿಣತಸ್ಯ ತಸ್ಮಿನ್ನೇವ ಕ್ಷಣೇ ಕ್ರಮಪ್ರವೃತ್ತಕ್ಷಾಯೋಪಶಮಿಕಜ್ಞಾನಾಭಾವಾದಕ್ರಮಸಮಾಕ್ರಾನ್ತಸಮಸ್ತ- ದ್ರವ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಕಾಲಭಾವತಯಾ ಸರ್ವದ್ರವ್ಯಗುಣಪರ್ಯಾಯಾ ಅಸ್ಯಾತ್ಮನಃ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾ ಭವನ್ತೀತ್ಯಭಿಪ್ರಾಯಃ ..೨೧.. ಅಥ ಸರ್ವಂ ಉಸಕೇ ನಿಮಿತ್ತಸೇ ಸರ್ವ ಘಾತಿಕರ್ಮೋಂಕಾ ಕ್ಷಯ ಹೋ ಜಾತಾ ಹೈ ಔರ ಉಸ ಕ್ಷಯ ಹೋನೇಕೇ ಸಮಯ ಹೀ ಆತ್ಮಾ ಸ್ವಯಮೇವ ಕೇವಲಜ್ಞಾನರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋನೇ ಲಗತಾ ಹೈ . ವೇ ಕೇವಲಜ್ಞಾನೀ ಭಗವಾನ ಕ್ಷಾಯೋಪಶಮಿಕ ಜ್ಞಾನವಾಲೇ ಜೀವೋಂಕೀ ಭಾಂತಿ ಅವಗ್ರಹ -ಇಹಾ -ಅವಾಯ ಔರ ಧಾರಣಾರೂಪ ಕ್ರಮಸೇ ನಹೀಂ ಜಾನತೇ ಕಿನ್ತು ಸರ್ವ ದ್ರವ್ಯ, ಕ್ಷೇತ್ರ, ಕಾಲ, ಭಾವಕೋ ಯುಗಪತ್ ಜಾನತೇ ಹೈಂ . ಇಸಪ್ರಕಾರ ಉನಕೇ ಸಬ ಕುಛ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಹೋತಾ ಹೈ ..೨೧..
ಅಬ ಅತೀನ್ದ್ರಿಯ ಜ್ಞಾನರೂಪ ಪರಿಣಮಿತ ಹೋನೇಸೇ ಹೀ ಇನ ಭಗವಾನಕೋ ಕುಛ ಭೀ ಪರೋಕ್ಷ ನಹೀಂ ಹೈ, ಐಸಾ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಪ್ರಗಟ ಕರತೇ ಹೈಂ : —
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಸದಾ ಅಕ್ಷಾತೀತಸ್ಯ ] ಜೋ ಸದಾ ಇನ್ದ್ರಿಯಾತೀತ ಹೈಂ, [ಸಮನ್ತತಃ ಸರ್ವಾಕ್ಷಗುಣ- ಸಮೃದ್ಧಸ್ಯ ] ಜೋ ಸರ್ವ ಓರಸೇ ( – ಸರ್ವ ಆತ್ಮಪ್ರದೇಶೋಂಸೇ) ಸರ್ವ ಇನ್ದ್ರಿಯ ಗುಣೋಂಸೇ ಸಮೃದ್ಧ ಹೈಂ [ಸ್ವಯಮೇವ ಹಿ ಜ್ಞಾನಜಾತಸ್ಯ ] ಔರ ಜೋ ಸ್ವಯಮೇವ ಜ್ಞಾನರೂಪ ಹುಏ ಹೈಂ, ಉನ ಕೇವಲೀ ಭಗವಾನಕೋ [ಕಿಂಚಿತ್ ಅಪಿ ] ಕುಛ ಭೀ [ಪರೋಕ್ಷಂ ನಾಸ್ತಿ ] ಪರೋಕ್ಷ ನಹೀಂ ಹೈ ..೨೨..
ನ ಪರೋಕ್ಷ ಕಂಈ ಪಣ ಸರ್ವತಃ ಸರ್ವಾಕ್ಷಗುಣ ಸಮೃದ್ಧನೇ, ಇನ್ದ್ರಿಯ -ಅತೀತ ಸದೈವ ನೇ ಸ್ವಯಮೇವ ಜ್ಞಾನ ಥಯೇಲನೇ.೨೨.
೩೮ಪ್ರವಚನಸಾರ[ ಭಗವಾನಶ್ರೀಕುಂದಕುಂದ-