ಅಥಾರ್ಥೇಷ್ವವೃತ್ತಸ್ಯಾಪಿ ಜ್ಞಾನಿನಸ್ತದ್ವೃತ್ತಿಸಾಧಕಂ ಶಕ್ತಿವೈಚಿತ್ರ್ಯಮುದ್ಯೋತಯತಿ — ಣ ಪವಿಟ್ಠೋ ಣಾವಿಟ್ಠೋ ಣಾಣೀ ಣೇಯೇಸು ರೂವಮಿವ ಚಕ್ಖೂ .

ಜಾಣದಿ ಪಸ್ಸದಿ ಣಿಯದಂ ಅಕ್ಖಾತೀದೋ ಜಗಮಸೇಸಂ ..೨೯.. ತಥಾಹಿ ---ಯಥಾ ರೂಪಿದ್ರವ್ಯಾಣಿ ಚಕ್ಷುಷಾ ಸಹ ಪರಸ್ಪರಂ ಸಂಬನ್ಧಾಭಾವೇಽಪಿ ಸ್ವಾಕಾರಸಮರ್ಪಣೇ ಸಮರ್ಥಾನಿ, ಚಕ್ಷೂಂಷಿ ಚ ತದಾಕಾರಗ್ರಹಣೇ ಸಮರ್ಥಾನಿ ಭವನ್ತಿ, ತಥಾ ತ್ರೈಲೋಕ್ಯೋದರವಿವರವರ್ತಿಪದಾರ್ಥಾಃ ಕಾಲತ್ರಯಪರ್ಯಾಯಪರಿಣತಾ ಜ್ಞಾನೇನ ಸಹ ಪರಸ್ಪರಪ್ರದೇಶಸಂಸರ್ಗಾಭಾವೇಽಪಿ ಸ್ವಕೀಯಾಕಾರಸಮರ್ಪಣೇ ಸಮರ್ಥಾ ಭವನ್ತಿ, ಅಖಣ್ಡೈಕಪ್ರತಿಭಾಸಮಯಂ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಂ ತು ತದಾಕಾರಗ್ರಹಣೇ ಸಮರ್ಥಮಿತಿ ಭಾವಾರ್ಥಃ ..೨೮.. ಅಥ ಜ್ಞಾನೀ ಜ್ಞೇಯಪದಾರ್ಥೇಷು ನಿಶ್ಚಯನಯೇನಾಪ್ರವಿಷ್ಟೋಽಪಿ ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಪ್ರವಿಷ್ಟ ಇವ ಪ್ರತಿಭಾತೀತಿ ಶಕ್ತಿವೈಚಿತ್ರ್ಯಂ ದರ್ಶಯತಿ ---ಣ ಪವಿಟ್ಠೋ ನಿಶ್ಚಯನಯೇನ ನ ಪ್ರವಿಷ್ಟಃ, ಣಾವಿಟ್ಠೋ ವ್ಯವಹಾರೇಣ ಚ ನಾಪ್ರವಿಷ್ಟಃ ಕಿಂತು ಪ್ರವಿಷ್ಟ ಏವ . ಸ ಕಃ ಕರ್ತಾ . ಣಾಣೀ ಜ್ಞಾನೀ . ಕೇಷು ಮಧ್ಯೇ . ಣೇಯೇಸು ಜ್ಞೇಯಪದಾರ್ಥೇಷು . ಕಿಮಿವ . ರೂವಮಿವ ಚಕ್ಖೂ ರೂಪವಿಷಯೇ ಚಕ್ಷುರಿವ . ಏವಂಭೂತಸ್ಸನ್ ಕಿಂ ಕರೋತಿ . ಜಾಣದಿ ಪಸ್ಸದಿ ಜಾನಾತಿ ಪಶ್ಯತಿ ಚ . ಣಿಯದಂ ನಿಶ್ಚಿತಂ ಸಂಶಯರಹಿತಂ . ಕಿಂವಿಶಿಷ್ಟಃ ಸನ್ . ಅಕ್ಖಾತೀದೋ ಅಕ್ಷಾತೀತಃ . ಕಿಂ ಜಾನಾತಿ ಪಶ್ಯತಿ . ಜಗಮಸೇಸಂ ಔರ ರೂಪೀ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೀ ಭಾಂತಿ ಉಪಚಾರಸೇ ಕಹಾ ಜಾ ಸಕತಾ ಹೈ) . ಜೈಸೇ ನೈತ್ರ ಔರ ಉನಕೇ ವಿಷಯಭೂತ ರೂಪೀ ಪದಾರ್ಥ ಪರಸ್ಪರ ಪ್ರವೇಶ ಕಿಯೇ ಬಿನಾ ಹೀ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂ ಕೋ ಗ್ರಹಣ ಔರ ಸಮರ್ಪಣ ಕರನೇಕೇ ಸ್ವಭಾವವಾಲೇ ಹೈಂ, ಉಸೀ ಪ್ರಕಾರ ಆತ್ಮಾ ಔರ ಪದಾರ್ಥ ಏಕ ದೂಸರೇಮೇಂ ಪ್ರವಿಷ್ಟ ಹುಏ ಬಿನಾ ಹೀ ಸಮಸ್ತ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಕೇ ಗ್ರಹಣ ಔರ ಸಮರ್ಪಣ ಕರನೇಕೇ ಸ್ವಭಾವವಾಲೇ ಹೈಂ . (ಜಿಸ ಪ್ರಕಾರ ಆಂಖ ರೂಪೀ ಪದಾರ್ಥೋಂಮೇಂ ಪ್ರವೇಶ ನಹೀಂ ಕರತೀ ಔರ ರೂಪೀ ಪದಾರ್ಥ ಆಂಖಮೇಂ ಪ್ರವೇಶ ನಹೀಂ ಕರತೇ ತೋ ಭೀ ಆಂಖ ರೂಪೀ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಕೇ ಗ್ರಹಣ ಕರನೇ — ಜಾನನೇಕೇ — ಸ್ವಭಾವವಾಲೀ ಹೈ ಔರ ರೂಪೀ ಪದಾರ್ಥ ಸ್ವಯಂಕೇ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಕೋ ಸಮರ್ಪಿತ ಹೋನೇ — ಜನಾನೇಕೇ — ಸ್ವಭಾವವಾಲೇ ಹೈಂ, ಉಸೀಪ್ರಕಾರ ಆತ್ಮಾ ಪದಾರ್ಥೋಂಮೇಂ ಪ್ರವೇಶ ನಹೀಂ ಕರತಾ ಔರ ಪದಾರ್ಥ ಆತ್ಮಾಮೇಂ ಪ್ರವೇಶ ನಹೀಂ ಕರತೇ ತಥಾಪಿ ಆತ್ಮಾ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೇ ಸಮಸ್ತ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಕೋ ಗ್ರಹಣ ಕರ ಲೇನೇ — ಜಾನಲೇನೇಕೇ ಸ್ವಭಾವವಾಲಾ ಹೈ ಔರ ಪದಾರ್ಥ ಸ್ವಯಂಕೇ ಸಮಸ್ತ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಕೋ ಸಮರ್ಪಿತ ಹೋ ಜಾನೇ — ಜ್ಞಾತ ಹೋ ಜಾನೇಕೇ ಸ್ವಭಾವವಾಲೇ ಹೈಂ .) ..೨೮..

ಅಬ, ಆತ್ಮಾ ಪದಾರ್ಥೋಂಮೇಂ ಪ್ರವೃತ್ತ ನಹೀಂ ಹೋತಾ ತಥಾಪಿ ಜಿಸಸೇ (ಜಿಸ ಶಕ್ತಿವೈಚಿತ್ರ್ಯಸೇ ) ಉಸಕಾ ಪದಾರ್ಥೋಂಮೇಂ ಪ್ರವೃತ್ತ ಹೋನಾ ಸಿದ್ಧ ಹೋತಾ ಹೈ ಉಸ ಶಕ್ತಿವೈಚಿತ್ರ್ಯಕೋ ಉದ್ಯೋತ ಕರತೇ ಹೈಂ : —

ಜ್ಞೇಯೇ ಪ್ರವಿಷ್ಟ ನ, ಅಣಪ್ರವಿಷ್ಟ ನ, ಜಾಣತೋ ಜಗ ಸರ್ವನೇ ನಿತ್ಯೇ ಅತೀನ್ದ್ರಿಯ ಆತಮಾ, ಜ್ಯಮ ನೇತ್ರ ಜಾಣೇ ರೂಪನೇ.೨೯.

೪೮ಪ್ರವಚನಸಾರ[ ಭಗವಾನಶ್ರೀಕುಂದಕುಂದ-