ಯಥಾ ಕಿಲೇನ್ದ್ರನೀಲರತ್ನಂ ದುಗ್ಧಮಧಿವಸತ್ಸ್ವಪ್ರಭಾಭಾರೇಣ ತದಭಿಭೂಯ ವರ್ತಮಾನಂ ದೃಷ್ಟಂ, ತಥಾ ಪ್ರವೇಶೋಽಪಿ ಘಟತ ಇತಿ ..೨೯.. ಅಥ ತಮೇವಾರ್ಥಂ ದೃಷ್ಟಾನ್ತದ್ವಾರೇಣ ದೃಢಯತಿ --ರಯಣಂ ರತ್ನಂ ಇಹ ಜಗತಿ . ಕಿಂನಾಮ . ಇಂದಣೀಲಂ ಇನ್ದ್ರನೀಲಸಂಜ್ಞಮ್ . ಕಿಂವಿಶಿಷ್ಟಮ್ . ದುದ್ಧಜ್ಝಸಿಯಂ ದುಗ್ಧೇ ನಿಕ್ಷಿಪ್ತಂ ಜಹಾ ಯಥಾ ಸಭಾಸಾಏ ಸ್ವಕೀಯಪ್ರಭಯಾ ಅಭಿಭೂಯ ತಿರಸ್ಕೃತ್ಯ . ಕಿಮ್ . ತಂ ಪಿ ದುದ್ಧಂ ತತ್ಪೂರ್ವೋಕ್ತಂ ದುಗ್ಧಮಪಿ ವಟ್ಟದಿ ವರ್ತತೇ . ಇತಿ ದೃಷ್ಟಾನ್ತೋ ಗತಃ . ತಹ ಣಾಣಮಟ್ಠೇಸು ತಥಾ ಜ್ಞಾನಮರ್ಥೇಷು ವರ್ತತ ಇತಿ . ತದ್ಯಥಾ ---ಯಥೇನ್ದ್ರನೀಲರತ್ನಂ ಕರ್ತೃ ಸ್ವಕೀಯನೀಲಪ್ರಭಯಾ ಕರಣಭೂತಯಾ ದುಗ್ಧಂ ನೀಲಂ ಕೃತ್ವಾ ವರ್ತತೇ, ತಥಾ ನಿಶ್ಚಯರತ್ನತ್ರಯಾತ್ಮಕಪರಮಸಾಮಾಯಿಕ- ಸಂಯಮೇನ ಯದುತ್ಪನ್ನಂ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಂ ತತ್ ಸ್ವಪರಪರಿಚ್ಛಿತ್ತಿಸಾಮರ್ಥ್ಯೇನ ಸಮಸ್ತಾಜ್ಞಾನಾನ್ಧಕಾರಂ ತಿರಸ್ಕೃತ್ಯ ಯಹ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ ಕಿ ‘ಮೇರೀ ಆಂಖ ಬಹುತಸೇ ಪದಾರ್ಥೋಂಮೇಂ ಜಾ ಪಹುಂಚತೀ ಹೈ .’ ಇಸೀಪ್ರಕಾರ ಯದ್ಯಪಿ ಕೇವಲಜ್ಞಾನಪ್ರಾಪ್ತ ಆತ್ಮಾ ಅಪನೇ ಪ್ರದೇಶೋಂಕೇ ದ್ವಾರಾ ಜ್ಞೇಯ ಪದಾರ್ಥೋಂಕೋ ಸ್ಪರ್ಶ ನಹೀಂ ಕರತಾ ಇಸಲಿಯೇ ವಹ ನಿಶ್ಚಯಸೇ ತೋ ಜ್ಞೇಯೋಂಮೇಂ ಅಪ್ರವಿಷ್ಟ ಹೈ ತಥಾಪಿ ಜ್ಞಾಯಕ -ದರ್ಶಕ ಶಕ್ತಿಕೀ ಕಿಸೀ ಪರಮ ಅದ್ಭುತ ವಿಚಿತ್ರತಾಕೇ ಕಾರಣ (ನಿಶ್ಚಯಸೇ ದೂರ ರಹಕರ ಭೀ) ವಹ ಸಮಸ್ತ ಜ್ಞೇಯಾಕಾರೋಂಕೋ ಜಾನತಾ -ದೇಖತಾ ಹೈ, ಇಸಲಿಯೇ ವ್ಯವಹಾರಸೇ ಯಹ ಕಹಾ ಜಾತಾ ಹೈ ಕಿ ‘ಆತ್ಮಾ ಸರ್ವದ್ರವ್ಯ -ಪರ್ಯಾಯೋಂಮೇಂ ಪ್ರವಿಷ್ಟ ಹೋ ಜಾತಾ ಹೈ .’ ಇಸಪ್ರಕಾರ ವ್ಯವಹಾರಸೇ ಜ್ಞೇಯ ಪದಾರ್ಥೋಂಮೇಂ ಆತ್ಮಾಕಾ ಪ್ರವೇಶ ಸಿದ್ಧ ಹೋತಾ ಹೈ ..೨೯..
ಅಬ, ಯಹಾಂ ಇಸಪ್ರಕಾರ (ದೃಷ್ಟಾನ್ತಪೂರ್ವಕ) ಯಹ ಸ್ಪಷ್ಟ ಕರತೇ ಹೈಂ ಕಿ ಜ್ಞಾನ ಪದಾರ್ಥೋಂಮೇಂ ಪ್ರವೃತ್ತ ಹೋತಾ ಹೈ : —
ಅನ್ವಯಾರ್ಥ : — [ಯಥಾ ] ಜೈಸೇ [ಇಹ ] ಇಸ ಜಗತಮೇಂ [ದುಗ್ಧಾಧ್ಯುಷಿತಂ ] ದೂಧಮೇಂ ಪಡಾ ಹುಆ [ಇನ್ದ್ರನೀಲಂ ರತ್ನಂ ] ಇನ್ದ್ರನೀಲ ರತ್ನ [ಸ್ವಭಾಸಾ ] ಅಪನೀ ಪ್ರಭಾಕೇ ದ್ವಾರಾ [ತದ್ ಅಪಿ ದುಗ್ಧಂ ] ಉಸ ದೂಧಮೇಂ [ಅಭಿಭೂಯ ] ವ್ಯಾಪ್ತ ಹೋಕರ [ವರ್ತತೇ ] ವರ್ತತಾ ಹೈ, [ತಥಾ ] ಉಸೀಪ್ರಕಾರ [ಜ್ಞಾನಂ ] ಜ್ಞಾನ (ಅರ್ಥಾತ್ ಜ್ಞಾತೃದ್ರವ್ಯ) [ಅರ್ಥೇಷು ] ಪದಾರ್ಥೋಂಮೇಂ ವ್ಯಾಪ್ತ ಹೋಕರ ವರ್ತತಾ ಹೈ ..೩೦..
ಟೀಕಾ : — ಜೈಸೇ ದೂಧಮೇಂ ಪಡಾ ಹುಆ ಇನ್ದ್ರನೀಲ ರತ್ನ ಅಪನೇ ಪ್ರಭಾಸಮೂಹಸೇ ದೂಧಮೇಂ ವ್ಯಾಪ್ತ ಹೋಕರ
ಜ್ಯಮ ದೂಧಮಾಂ ಸ್ಥಿತ ಇನ್ದ್ರನೀಲಮಣಿ ಸ್ವಕೀಯ ಪ್ರಭಾ ವಡೇ ದೂಧನೇ ವಿಷೇ ವ್ಯಾಪೀ ರಹೇ, ತ್ಯಮ ಜ್ಞಾನ ಪಣ ಅರ್ಥೋ ವಿಷೇ.೩೦.
೫೦ಪ್ರವಚನಸಾರ[ ಭಗವಾನಶ್ರೀಕುಂದಕುಂದ-