അഥ കേവലിനാമിവ സര്വേഷാമപി സ്വഭാവവിഘാതാഭാവം നിഷേധയതി — ജദി സോ സുഹോ വ അസുഹോ ണ ഹവദി ആദാ സയം സഹാവേണ .
യദി സ ശുഭോ വാ അശുഭോ ന ഭവതി ആത്മാ സ്വയം സ്വഭാവേന .
സംസാരോപി ന വിദ്യതേ സര്വേഷാം ജീവകായാനാമ് ..൪൬..
യദി ഖല്വേകാന്തേന ശുഭാശുഭഭാവസ്വഭാവേന സ്വയമാത്മാ ന പരിണമതേ തദാ സര്വദൈവ സര്വഥാ നിര്വിഘാതേന ശുദ്ധസ്വഭാവേനൈവാവതിഷ്ഠതേ . തഥാ ച സര്വ ഏവ ഭൂതഗ്രാമാഃ സമസ്തബന്ധസാധന- ശൂന്യത്വാദാജവംജവാഭാവസ്വഭാവതോ നിത്യമുക്തതാം പ്രതിപദ്യേരന് . തച്ച നാഭ്യുപഗമ്യതേ; ആത്മനഃ കൃതേ സതി ദൂഷണദ്വാരേണ പരിഹാരം ദദാതി ---ജദി സോ സുഹോ വ അസുഹോ ണ ഹവദി ആദാ സയം സഹാവേണ യഥൈവ ശുദ്ധനയേനാത്മാ ശുഭാശുഭാഭ്യാം ന പരിണമതി തഥൈവാശുദ്ധനയേനാപി സ്വയം സ്വകീയോപാദാനകാരണേന സ്വഭാവേനാശുദ്ധനിശ്ചയരൂപേണാപി യദി ന പരിണമതി തദാ . കിം ദൂഷണം ഭവതി . സംസാരോ വി ണ വിജ്ജദി നിസ്സംസാരശുദ്ധാത്മസ്വരൂപാത്പ്രതിപക്ഷഭൂതോ വ്യവഹാരനയേനാപി സംസാരോ ന വിദ്യതേ . കേഷാമ് . സവ്വേസിം ജീവകായാണം സര്വേഷാം ജീവസംഘാതാനാമിതി . തഥാ ഹി --ആത്മാ താവത്പരിണാമീ, സ ച കര്മോപാധിനിമിത്തേ സതി സ്ഫ ടികമണിരിവോപാധിം ഗൃഹ്ണാതി, തതഃ കാരണാത്സംസാരാഭാവോ ന ഭവതി . അഥ മതമ് ---സംസാരാഭാവഃ
അബ, കേവലീഭഗവാനകീ ഭാ തി സമസ്ത ജീവോംകേ സ്വഭാവ വിഘാതകാ അഭാവ ഹോനേകാ നിഷേധ കരതേ ഹൈം : —
അന്വയാര്ഥ : — [യദി ] യദി (ഐസാ മാനാ ജായേ കി) [സഃ ആത്മാ ] ആത്മാ [സ്വയം ] സ്വയം [സ്വഭാവേന ] സ്വഭാവസേ (-അപനേ ഭാവസേ) [ശുഭഃ വാ അശുഭഃ ] ശുഭ യാ അശുഭ [ന ഭവതി ] നഹീം ഹോതാ (ശുഭാശുഭ ഭാവമേം പരിണമിത ഹീ നഹീം ഹോതാ) [സര്വേഷാം ജീവകായാനാം ] തോ സമസ്ത ജീവനികായോംകേ [സംസാരഃ അപി ] സംസാര ഭീ [ന വിദ്യതേ ] വിദ്യമാന നഹീം ഹൈ ഐസാ സിദ്ധ ഹോഗാ ..൪൬..
ടീകാ : — യദി ഏകാന്തസേ ഐസാ മാനാ ജായേ കി ശുഭാശുഭഭാവരൂപ സ്വഭാവമേം (-അപനേ ഭാവമേം ) ആത്മാ സ്വയം പരിണമിത നഹീം ഹോതാ, തോ യഹ സിദ്ധ ഹുആ കി (വഹ) സദാ ഹീ സര്വഥാ നിര്വിഘാത ശുദ്ധസ്വഭാവസേ ഹീ അവസ്ഥിത ഹൈ; ഔര ഇസപ്രകാര സമസ്ത ജീവസമൂഹ, സമസ്ത ബന്ധകാരണോംസേ രഹിത സിദ്ധ ഹോനേസേ സംസാര അഭാവരൂപ സ്വഭാവകേ കാരണ നിത്യമുക്തതാകോ പ്രാപ്ത ഹോ