ഇഹ കിലൈകമാകാശദ്രവ്യമേകം ധര്മദ്രവ്യമേകമധര്മദ്രവ്യമസംഖ്യേയാനി കാലദ്രവ്യാണ്യനന്താനി
ജീവദ്രവ്യാണി . തതോപ്യനന്തഗുണാനി പുദ്ഗലദ്രവ്യാണി . തഥൈഷാമേവ പ്രത്യേകമതീതാനാഗതാനുഭൂയ-
മാനഭേദഭിന്നനിരവധിവൃത്തിപ്രവാഹപരിപാതിനോനന്താഃ പര്യായാഃ . ഏവമേതത്സമസ്തമപി സമുദിതം ജ്ഞേയമ് .
ഇഹൈവൈകം കിംചിജ്ജീവദ്രവ്യം ജ്ഞാതൃ . അഥ യഥാ സമസ്തം ദാഹ്യം ദഹന് ദഹനഃ സമസ്തദാഹ്യഹേതുക-
സമസ്തദാഹ്യാകാരപര്യായപരിണതസകലൈകദഹനാകാരമാത്മാനം പരിണമതി, തഥാ സമസ്തം ജ്ഞേയം ജാനന്
ജ്ഞാതാ സമസ്തജ്ഞേയഹേതുകസമസ്തജ്ഞേയാകാരപര്യായപരിണതസകലൈകജ്ഞാനാകാരം ചേതനത്വാത് സ്വാനുഭവ-
പ്രത്യക്ഷമാത്മാനം പരിണമതി . ഏവം കില ദ്രവ്യസ്വഭാവഃ . യസ്തു സമസ്തം ജ്ഞേയം ന ജാനാതി സ സമസ്തം
ഭണിതമ് . അഭേദനയേന തദേവ സര്വജ്ഞസ്വരൂപം തദേവോപാദേയഭൂതാനന്തസുഖാദ്യനന്തഗുണാനാമാധാരഭൂതം സര്വ-
പ്രകാരോപാദേയരൂപേണ ഭാവനീയമ് ഇതി താത്പര്യമ് ..൪൭.. അഥ യഃ സര്വം ന ജാനാതി സ ഏകമപി ന
ജാനാതീതി വിചാരയതി — ജോ ണ വിജാണദി യഃ കര്താ നൈവ ജാനാതി . കഥമ് . ജുഗവം യുഗപദേകക്ഷണേ . കാന് .
അത്ഥേ അര്ഥാന് . കഥംഭൂതാന് . തിക്കാലിഗേ ത്രികാലപര്യായപരിണതാന് . പുനരപി കഥംഭൂതാന് . തിഹുവണത്ഥേ
ത്രിഭുവനസ്ഥാന് . ണാദും തസ്സ ണ സക്കം തസ്യ പുരുഷസ്യ സമ്ബന്ധി ജ്ഞാനം ജ്ഞാതും സമര്ഥം ന ഭവതി . കിമ് . ദവ്വം
൧. നിരവധി = അവധി – ഹദ – മര്യാദാ അന്തരഹിത .
൨. വൃത്തി = വര്തന കരനാ; ഉത്പാദ – വ്യയ – ധ്രൌവ്യ; അസ്തിത്വ, പരിണതി .
൩. ദഹന = ജലാനാ, ദഹനാ .
൪. സകല = സാരാ; പരിപൂര്ണ .
കഹാനജൈനശാസ്ത്രമാലാ ]
ജ്ഞാനതത്ത്വ -പ്രജ്ഞാപന
൮൧
പ്ര. ൧൧
വിജാനാതി ] നഹീം ജാനതാ, [തസ്യ ] ഉസേ [സപര്യയം ] പര്യായ സഹിത [ഏകം ദ്രവ്യം വാ ] ഏക ദ്രവ്യ
ഭീ [ജ്ഞാതും ന ശക്യം ] ജാനനാ ശക്യ നഹീം ഹൈ ..൪൮..
ടീകാ : — ഇസ വിശ്വമേം ഏക ആകാശദ്രവ്യ, ഏക ധര്മദ്രവ്യ, ഏക അധര്മദ്രവ്യ, അസംഖ്യ
കാലദ്രവ്യ ഔര അനന്ത ജീവദ്രവ്യ തഥാ ഉനസേ ഭീ അനന്തഗുനേ പുദ്ഗല ദ്രവ്യ ഹൈം, ഔര ഉന്ഹീംകേ
പ്രത്യേകകേ അതീത, അനാഗത ഔര വര്തമാന ഐസേ (തീന) പ്രകാരോംസേ ഭേദവാലീ ൧നിരവധി ൨വൃത്തിപ്രവാഹകേ
ഭീതര പഡനേവാലീ (-സമാ ജാനേവാലീ) അനന്ത പര്യായേം ഹൈം . ഇസപ്രകാര യഹ സമസ്ത (ദ്രവ്യോം ഔര
പര്യായോംകാ) സമുദായ ജ്ഞേയ ഹൈ . ഉസീമേം ഏക കോഈ ഭീ ജീവദ്രവ്യ ജ്ഞാതാ ഹൈ . അബ യഹാ
, ജൈസേ സമസ്ത
ദാഹ്യകോ ദഹകതീ ഹുഈ അഗ്നി സമസ്ത -ദാഹ്യഹേതുക (-സമസ്ത ദാഹ്യ ജിസകാ നിമിത്ത ഹൈ ഐസാ) സമസ്ത
ദാഹ്യാകാരപര്യായരൂപ പരിണമിത സകല ഏക ൩ദഹന ജിസകാ ആകാര (സ്വരൂപ) ഹൈ ഐസേ അപനേ
രൂപമേം (-അഗ്നിരൂപമേം ) പരിണമിത ഹോതീ ഹൈ, വൈസേ ഹീ സമസ്ത ജ്ഞേയോകോ ജാനതാ ഹുആ ജ്ഞാതാ
(-ആത്മാ) സമസ്തജ്ഞേയഹേതുക സമസ്ത ജ്ഞേയാകാരപര്യായരൂപ പരിണമിത ൪സകല ഏക ജ്ഞാന ജിസകാ
ആകാര (സ്വരൂപ) ഹൈ ഐസേ നിജരൂപസേ — ജോ ചേതനതാകേ കാരണ സ്വാനുഭവപ്രത്യക്ഷ ഹൈ ഉസ -രൂപ —
പരിണമിത ഹോതാ ഹൈ . ഇസപ്രകാര വാസ്തവമേം ദ്രവ്യകാ സ്വഭാവ ഹൈ . കിന്തു ജോ സമസ്ത ജ്ഞേയകോ നഹീം
ജാനതാ വഹ (ആത്മാ), ജൈസേ സമസ്ത ദാഹ്യകോ ന ദഹതീ ഹുഈ അഗ്നി സമസ്തദാഹ്യഹേതുക